Rita Ender

Rita Ender

İstanbul’un Mösyösü, Kuaför Vili’si
Geçtiğimiz aylarda İletişim Yayınları’ndan hayli ilginç bir kitap yayınlandı. Funda Şenol Cantek’in derlediği “Aynanın Önünde Cımbızın Ucunda-Kuaför Kitabı” başlıklı çalışma giderek bir endüstrinin, güzellik endüstrisinin parçası haline gelen bir zanaatı hem sınıfsal farkların canlı bir şekilde yansıdığı performans alanı, hem de erkeklerin icra ettiği bir iş olarak kadın ortamına yansıyan toplumsal cinsiyet karmaşası açılarından ele alıyor. Çok sayıda makalenin yer aldığı kitapta Agos için hazırladığı yazı dizileriyle tanıdığımız Rita Ender’in çok ilginç bir portresi de yer alıyor. Mösyö Vili’nin hikayesi. İletişim Yayınları’nın izniyle bu çarpıcı hayat hikayesini sunuyoruz.
7 Temmuz 2017
‘Yine de insan doğduğu yaşadığı memleketi arar’
“Yimakh shemo ve zikhro.” İbranice bir deyiştir bu. Şiddetli bir bedduadır. Bunu söyleyen Tanrı’dan diler: Yeryüzünden, onun “adı ve hatırası silinsin.” Belki bu söz, en çok Hitler’e söylenmiştir, ve belki de en çok Almanya’da duyulmuştur. Duyulanların ve yaşananların unutulmaya çalışıldığı günlerde, Almanya’da ihtisasını yapan ve pek çok hastanın pişmanlığa dair sözlerini göğüsleyen Jin. Opr. Dr. Aron Levi’yle, isimleri üzerine söyleştik…
29 Şubat 2016
“Onun ismini ‘Pati’ koydum”
19 Şubat 2016
Ermeni’yim, size garip gelebilir...
13 Şubat 2016
‘İsim koleksiyonum var’
5 Şubat 2016
"A' harfiyle başlaması iyiymiş"
29 Ocak 2016
Dünyadaki tek ‘Ohannik’
Amasya’da bir kadın, rahmetli kocasının ismini küçük torununa vermiş. Küçük torunu, bu isme sahip çıkmayı önemsemiş, çünkü bunun, kimliğiyle barışık olması anlamına geldiğini düşünmüş, kişinin kimliğinin kendisine verilen bir lütuf olduğuna inanmış. Bu lütuf adına, Ohannik Akopcan’la, isimler ve Amasya’daki Ermeniler üzerine konuştuk.
22 Ocak 2016
İsmimi yanlış yazdıklarında üzülürdüm, şimdi eğleniyorum
15 Ocak 2016
Ninova Süryaniler için kök ve vatan demektir
8 Ocak 2016
Türk basınında ‘Kohen’ olmak
25 Aralık 2015
"Her ölünün üzerine şarap dökülür"
19 Aralık 2015
‘Sen var konuşmak Türkçe?’
11 Aralık 2015
‘Manukyan soyadı beni zorlamadı’
2 Aralık 2015
‘Bugün bile lüks, önemli olan gelecek’
21 Kasım 2015
Çello çalan birine Yahudi diye keman vermezler
7 Kasım 2015
‘İmamın çocukları, şapeli ayine hazırlıyor’
Yıllardan sonra babasının doğduğu, dedesinin yok olduğu şehri görmek için yollara düşenlerden biri Nazaret Özsahakyan… Kendisi ile Yozgat’a uzanan yolu, kökleri ve isimleri üzerine söyleştik…
31 Ekim 2015
‘Gâvur değiliz ki biz, inanıyoruz’
Yıl 1839. Gülhane Parkı’nda Tanzimat Fermanı okunuyor. Fermanda kimi haklar sıralanıyor ve deniyor ki, “Yüce devletimizin tebaası Müslümanlarla, öbür milletler bu haklardan tam yararlanacaklardır.” Kimileri bunun nasıl bir şey olduğunu anlayamıyor, tellallar sokakta naralar atarak onlara durumu anlatıyor: “Bundan böyle gâvura gâvur demek yoktur ha…”
24 Ekim 2015
“Vatanımızda tanınmak istiyoruz”
Kadıköy Rum Ortodoks Cemaati Kiliseleri Mektepleri ve Mezarlığı Vakfı’nın başkanı Prof. Dr. Yorgo İstefanopulos’la, tanımlar, tanımlamalar ve bölüştürmeler nedeniyle zaman zaman saldırılara maruz kalan azınlıklar, Türkiye’de Rum olmak, ve taşıdığı isimler üzerine söyleştik.
19 Ekim 2015
“İnsanın ismi, kimlikler yumağının adıdır”
10 Ekim 2015
“Ararat sahiden her yerdeymiş”
3 Ekim 2015
"Türkçeyi iyi konuşmak için kendimi kasmıyorum"
Yahudi İspanyolcası bir deyişe göre, bir insanın gözünden hiçbir şey saklanamaz: “De los ojos de la persona nada guadrado no puedo kedar.” Gören gözün anlayacağını ve biraz da bu yüzden, inkârın yalanla bir olduğunu düşünen Eliza Pinhas’la Yahudi kimliği ve ismi üzerine söyleştik.
19 Eylül 2015
İsim insana geçmişten bir kod veriyor
14 Eylül 2015
Cengâver ve korkusuz Ermeni olmak
9 Eylül 2015
Ben de biraz eğleneyim
Kimi, kendine kurduğu dünyayı gülümseyerek kurtarır, çünkü gülerek yanıtlayınca bazı soruları, cevaplar hafifler. Geo Nedyalkof’la, hafif cevaplar, isimlere dair iğneli sorular, kimlikler ve isimleri üzerine söyleştik.
21 Ağustos 2015
Özgünlüğünü bulduğunda isminle bütünleşebilirsin
Yürüttüğü proje sayesinde Birleşmiş Milletler Dünya Çocuk Zirvesi’nde ilk kez Türkiye’nin konuşma hakkı kazanmasını sağlayan ve yapılan uluslararası toplantıda Türkiye’yi temsil eden Doret Habib, babaannesinin ismini taşıyor. Hiç görmediği, tanımadığı, ama Trakya Olayları sırasında yaşadıklarından dolayı, hikâyesini ve adını tarih kitaplarında okuduğu babaannesi Doreta Aviyente’nin...
14 Ağustos 2015
İsim denen şey, sembolik bir akit
7 Ağustos 2015
İsmini saklayamazsın ki...
1 Ağustos 2015
“Adımıza kazınmış arazlarla cebelleşmek gerek”
Seçmediğimiz bir kimlik ve buna bağlı aidiyetlerle doğup isimlerimizle yaşarken, bazılarımız bir seçim yapar, inatlaşmayı seçer hayatta. Kendine ait olan o bir tek hayatta, kendi ismine ve anadiline sahip çıkmak için inatlaşır. Dışarıya ne ‘yabancı’, ne de bir ‘renk’ olduğunu anlatmaya; içeriye ‘dışarıda, sokakta hayat olduğunu’ göstermeye çalışır. Bazen vazgeçer ama sonra yine devam eder. Devam eden azınlık olma mücadelesi, solcular arasında Rum olmak ve ismi üzerine, Foti Benlisoy’la söyleştik.
24 Temmuz 2015
‘Bütün çocukluğum burada kaldı’
11 Temmuz 2015
“Dört harften oluşan bir isim nasıl okunamaz?”
4 Temmuz 2015
‘Maria Rita çok uzun, ikisinden birini seç’
19 Haziran 2015
"Çocuklarınıza çoğulla konuşmayı öğretin" derdi
Değişen dünya “Prinkipo”yu “Büyükada”ya çevirmiş olsa da, bazı kadınlara Ada’da hala “Madam” diyerek hitap ediliyor…Hitap şekilleri ve kendi ismi üzerine, Büyükada İksidas Kitapevi’nin sahibi Mihail Paşa ile söyleştik…
13 Haziran 2015