Գերաշնորհ Տ. Արամ արք. Աթէշեանին եւ
Գերաշնորհ Տ. Սահակ եպս. Մաշալեանին
Սիրելի Սրբազան եղբայրներ,
27 Սեպտեմբեր 2019 թուակիր յայտարարութեամբ մենք մեր մտահոգութիւնը յայտնեցինք, որ Թուրքիոյ հայ համայնքն ընտրական այս նոր օրէնսդրութեամբ կանգնած է աւելի լուրջ փորձութեան առջեւ եւ յորդորեցինք համայնքի հոգեւոր ու աշխարհիկ պատասխանատուներին եւ յատկապէս Նախաձեռնակ Մարմնին, որ համախմբուեն եւ գրաւոր դիմեն իշխանութիւններին վերանայելու կանոնադրութեան 25-րդ յօդուածի Գ կէտը, որով սահմանափակւում է այլ եպիսկոպոսների իրաւունքները, մեր ազգային եկեղեցու հինաւուրց աւանդութիւնները։ Սակայն, ինչպէս տեսանք, բացի կեղծ մտահոգութիւններից եւ բարձրագոչ յայտարարութիւններից, գործնական ոչ մի քայլ չարուեց արժանապատիւ ընտրութիւններ անցկացնելու համար։
Պէտք է ճշմարիտ խօսենք եւ փաստենք, որ 85-րդ պատրիարքի ընտրութեան կանոնադրութիւնը փոփոխութեան ենթարկուեց ի մասնաւորի Սեպուհ արք. Չուլճեանի անձով եւ նրա Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացի լինելու հանգամանքով պայմանաւորուած։ Եթէ նա թեկնածութիւն առաջադրելու մտադրութիւն չունենար, ապա Թուրքիոյ ներքին գործոց նախարարութիւնը կանոնադրութեամբ չէր սահմանափակի արտերկրի հոգեւորականների մասնակցութիւնն ընտրութիւններին։
Այսու յայտարարում ենք.
Նման արհեստական սահմանափակումներով կատարուած ընտրութիւններում յաղթած որեւիցէ հոգեւորական չի կարող լինել ոչ արժանընտիր եւ ոչ էլ ազգընտիր։ Անգամ իրենք իրենց չեն կարող ընկալել իբրեւ լիարժէք գահակալ, ուստի եւ ընտրուողի յաղթանակը կը լինի միանգամեան Պիւռոսեան յաղթանակ եւ որ ամենավատն է այս ամէնը մեծ հոգեբանական հարուած են հասցնելու արդէն տարիներ շարունակ անորոշութեան մէջ գտնուող պոլսահայ մեր հաւատաւոր ժողովրդին։ Սա հոգեւոր ինքնասպանութեան սկիզբն է։ Ի վերջոյ պէտք է գիտակցել, որ թուրքահայութեան մեծ մասը Թուրքիայից դուրս է ապրում, եւ ապագայ պատրիարքը պէտք է ներկայացներ աշխարհով մէկ սփռուած ողջ թուրքահայութեանը, այսինքն նրանց, ովքեր բազմաբիւր թելերով կապուած են այդ հողին ու ջրին եւ Պոլսոյ Աթոռը պատկանում է ոչ միայն Պոլսում ապրող հայութեանը, այլեւ՝ համայն հայութեանը։ Հետեւաբար նմանատիպ ընտրութեամբ գահ բարձրացած անձը բարդոյթաւորուելու է եւ հէնց այդ գիտակցութիւնից, նրան թուրքական կառավարութիւնն անգամ չի ընկալելու որպէս թուրքահայ համայնքի հոգեւոր կառավարիչ։ Մինչդեռ Թուրքիայից դուրս ապրող եպիսկոպոսների մասնակցութիւնը նորընտիր պատրիարքին ձերբազատելու էր ձեռք բերած յաղթանակն անվաւեր ճանաչելու սպառնալիքից եւ ընտրութիւններում առնուազն կ՚ապահովուէր թեկնածուների մարդկային նկարագրի, կարողութիւնների եւ որակական յատկանիշների մրցակցութիւն։
Սակայն դեռ կայ մի փոքր յոյս եւ ես կոչ եմ անում իմ հոգեւոր եղբայրներ Արամ ու Սահակ Սրբազաններին մի պահ կանգ առնել, սթափուել եւ որդիաբար լսել մեր եկեղեցու բազմավաստակ հոգեւորականի՝ Գարեգին արք. Պէքճեանի հայրական կոչն ու խնդրանքը եւ ստորադասել ընտրական ու անձնական գոռոզամտութիւնները, տեսնել մեզ՝ հոգեւորականներիս ակնածանքով նայող հայ համայնքի եւ Աթոռի երկարաժամկէտ շահը։ Սրբազան իմ եղբայրները կարող են ոչ թէ խօսքով, այլ գործով ապացուցել իրենց հաւատարմութիւնը եկեղեցական աւանդոյթին եւ հայ համայնքի հետ համատեղ քայլ անել նման կարգով ընտրութիւնները չեղարկելու համար։ Վստահ եմ, որ հայ համայնքի հետ միասնական կամքի ու արժանապատիւ դիրքորոշման պարագայում Թուրքիա պետութիւնը նոյնպէս յարգանքով կը մօտենայ եկեղեցական, համայնքային իրաւունքներին եւ կը վերանայի իր մօտեցումները։
Իսկ ես իմ կողմից որպէս գործնական քայլ յայտարարում եմ, քանի որ իմ անձն է պատճառը կանոնադրութեան փոփոխման եւ Թուրքիայից դուրս ապրող հոգեւորականների ընտրութիւններին մասնակցութիւնը խոչընդոտող հանգամանքը, ապա ես պատրաստ եմ յանուն իմ հոգեւոր միւս եղբայրների իրաւունքի վերականգնման չներկայացնել իմ թեկնածութիւնը իբրեւ պատրիարքի գահի յաւակնորդ։
Ողջամտութիւն եւ իմաստութիւն բոլորիս այս բարդ իրավիճակում։
Աղօթարար՝
Սեպուհ արք. Չուլճեան
Առաջնորդ Գուգարաց Թեմի
