Yetvart Danzikyan - Agos Gazetesi

Yetvart Danzikyan

Sayfa 3

“Erkek şiddetinin en temel sebebi toplumsal cinsiyet eşitsizliği”

Türkiye’deki en uzun ömürlü kadın örgütlenmelerinden biri olarak kadınların bir arada güçlenmesine imkan sağlayan; feminist hareketin güçlü simgelerinden biri olan ve feminist hareketin farklı kuşaklar arasındaki geçişine olanak sağlayan; yıllardır kararlılıkla şiddete karşı mücadele eden Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, bu yıl Hrant Dink Ödülü’nün Türkiye’den sahibi oldu. Mor Çatı gönüllüsü İlke Gökdemir ile vakfın mücadelesini konuştuk.

6-7 Eylül’le yüzleşecek miyiz?

Annem de ergenlik çağında 6-7 Eylül pogromuna tanık olmuş. Bazen anlatırdı, Kumkapı Nişanca’daki evlerinin önünden geçen güruhun nasıl sokağın öbür ucundaki Rum kızların kaldığı öğrenci yurduna yöneldiğini. Sözü orada keser her seferinde, devamını getirmez. Ben de sormam. Orada kesmeyi tercih etmesi de çok şey anlatıyor.

‘Kremlinoloji’den ‘Ahlatoloji'ye

Ahlat’taki fotoğraf Türkiye’deki mevcut siyasi durum hakkında çok şey anlatıyor. Eskiden ‘Kremlinoloji’ diye bir çalışma sahası vardı. Bizim de ‘Ahlatoloji’miz var artık.

28 Ağustos 2024

‘Halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ hangi halkı kapsıyor?

Ümit Özdağ'ın paylaşımını okuyunca merak ettim. Acaba bir halk, başka bir halka karşı daha ne kadar kin ve düşmanlığa tahrik edilebilirdi? Ermenileri bu ülkede hedef göstermek o kadar kolay ki. Hele böylesi yalan yanlış dezenformasyonlarla. Adalet Bakanı’na sormak isterdim açıkçası...

14 Ağustos 2024

Sınırda buluşma heyecan yarattı ama…

Türkiye normalleşme sürecine bir ön koşul getiriyor ve bunu Ermenistan ile Azerbaycan arasında devam eden görüşmelere bağlıyor. Anlaşmadan Bakü ve Ankara’nın ne anladığını ise az önce tarif etmeye çalıştık. Böyle bir manzarada umutlanmalı mıyız veya ne kadar umutlanmalıyız?

8 Ağustos 2024

İktidarın sahipsiz hayvanlar üzerinden güç gösterisi

Mesele sahipsiz hayvanlar üzerinden iktidarın güç gösterisi yapmasına dönüştü. Sahipsiz hayvanların yaşam hakkını savunanlar ‘şehirli ve elit’, tüm muhalefetin ve tüm uzmanların kabul edilemez bulduğu bu yasayı savunanlar ise ‘millet’ oldu.

Emek Sineması’ndan Sebat Apartmanı’na, oradan Varlık Vergisi’ne...

Türkiye neredeyse her konunun bir şekilde birbirine bağlandığı bir ülke. Varlık Vergisi ile el değiştiren Emek ya da eski ismiyle Melek Sineması’nı yapan Rafael Alguadiş’in, Agos’un uzun yıllar faaliyet gösterdiği Osmanbey’deki Sebat Apartmanı’nı da yapan mimar-mühendis olması ve aynı Alguadiş’in Varlık Vergisi’nde yüklü miktarda vergi ödeyenler arasında olması, bu topraklarda Müslüman olmayanların başına gelenlere dair tarihsel bir hat çiziyor. Biz de Varlık Vergisi Kanunu’nun 11 Kasım 1942’de Meclis’ten geçmesinin yıldönümünde Rafael Alguadiş’in oğlu Jak Alguadiş ile tüm bu hikayeye dair bir söyleşi gerçekleştirdik. (Agos'ta 2017 yılında yayınlanmıştır)

Gökçek neyin peşinde?

Gökçek burada bir hinlik daha yapıyor, “TBMM’den acil bir kanun çıkartılmalı ve kişilerin gerçek kimlikleri nüfus cüzdanlarına işlenmeli” diyor. Bu saatten sonra hiçbir idarenin böyle bir yola gitmeyeceğini tahmin edebiliyorum ama Gökçek’in asıl istediği, bugüne kadar devlet tarafından gizli kapaklı yapılan fişlemelerin artık açık açık yapılması. Resmî bir fişleme yani.

Türkiye, Ermenistan sınırını açmak için neyi bekliyor?

Ermenistan üzerine düşeni yaptı ve sınırın kendi tarafındaki Margara (Alican) sınır kapısını yeniledi. Türkiye ise bu konuda hiçbir adım atmış değil. Neden? Açıkça söylenmiyor ama belli ki Türkiye Azerbaycan’ın da onayını bekliyor. Ya da belki şöyle demek daha doğru: Türkiye ve Azerbaycan Ermenistan’ın yeni tavizler vermesini bekliyor. Ermenistan ise vereceği kadar taviz verdiğini düşünüyor. Peki bu tavizler ne olabilir?

"Fransa’da siyasi istikrarsızlık ‘aşırı sağ’a yarayabilir"

Fransa'da parlamento seçimlerinin ikinci turu geçtiğimiz Pazar günü yapıldı. Sol ittifak Yeni Halk Cephesi, seçimlerin galibi, ancak hiçbir ittifak Meclis'te çoğunluğu sağlayamıyor. İlk turun galibi aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi ise bu kez üçüncü sırada. Seçim sonuçları yeni bir hükümetin kolaylıkla kurulmasına imkan tanımıyor. Tabloyu Fransa’daki gelişmeleri yakından izleyen siyaseti bilimci ve Birikim dergisi yazarı Ahmet İnsel ile konuştuk.

"Yayın durdurma yerleşik içtihatlara aykırı bir karar"

28 Haziran’da Açık Radyo’nun duyurusuyla kamuoyuna yansıyan “Yayın durdurma ve para cezası” kararından sonra Açık Radyo hukuki olarak karara itiraz etti. Ancak bu süreçte 3 Temmuz’da RTÜK üyesi İlhan Taşçı X hesabından bir açıklama yaparak şöyle dedi: “RTÜK, Açık Radyo’nun lisansını iptal etti. Gerekçe, kurulun daha önce verdiği ‘toplumu kin ve düşmanlığa tahrikten’ 5 gün program durdurma cezasına uymayıp yayını sürdürmesi. Oysa yayıncı para cezasını ödemiş, ancak yayın kesmemiş. Bu durum yayıncı lehine yorumlanmalıydı” Karar gazetemiz yayına girerken henüz Açık Radyo’ya tebliğ edilmemişti. Radyo bu karar için de hukuki girişimlerde bulunacak. Lisans iptali kararı öncesinde radyonun avukatlarından Bahri Belen'e RTÜK’ün tutumu ile ilgili sorular yöneltmiştik.

Açık Radyo’dan ne isteniyor?

Daha önce benzer durumlar yaşanmış, örneğin 24 Nisan açıklamaları için Diyarbakır Barosu’na da çok kez dava açılmış ve Baro bu davalardan (devam edenler soruşturmalar hariç) beraat etmişti. İHD yöneticileri de yakın zamanda, açıklamalarında “Ermeni Soykırımı” dedikleri için yargılandıkları bir davadan beraat etmişlerdi. Peki, RTÜK bu değerlendirmesini neye dayandırıyor?

Yumuşama: Evli evine, köylü köyüne

Peki, Erdoğan ya da AKP bu süreçten ne bekliyordu? Bir ihtimal MHP’ye “Seçeneksiz değiliz” mesajı vermek istediler. Çünkü AKP-MHP ittifakı sonuç olarak 31 Mart yerel seçimlerinden yenilgiyle çıkmıştı. AKP belki de MHP’den uzaklaşmayı –bir an için– aklından geçirdi. Niye olmasındı ki? Erdoğan 22 yıllık iktidarı boyunca sık sık ittifak yaptığı güçleri ve partileri değiştirmemiş miydi? Öte yandan CHP’nin beklentisi neydi, bunu da tam bilemiyoruz

26 Haziran 2024

Irkçılığın tezahürleri ve bir taksi hikâyesi

Taksiciye göre, bu randevu sorununu yaratanlar mültecilermiş. Üstelik bu mülteci meselesini Türkiye’nin başına Ermenistan, daha doğrusu Ermenistan’ın eski cumhurbaşkanı açmışmış. Nasıl mı? Şöyle:

13 Haziran 2024

İslamcılar ve Türkçülerin Azerbaycan imtihanı

Türkiye; İslamcısı, merkezi, solcusu ve Kürt siyasetiyle İsrail’i soykırıma varan bu operasyonu nedeniyle kınarken, sosyal medyada da olsa, kimi milliyetçi hesapların söz konusu Azerbaycan olduğunda farklı bir hava tutturmaları gerçekten ilginç. Öyle ki İsrail’in tüm bu gaddarlığından Arapları ve Filistinlileri, hatta şu an orada olan Gazzelileri sorumlu tutanlar bile var. İnsan gerçekten bir durup karamsarca düşünmeden edemiyor. Burada çünkü hem Arap, hem de Ermeni düşmanlığı söz konusu.

Kobanê davası kararları: “Yok hükmündedir”in anlattığı

Bu kararlar ne manaya geliyor? Gayet açık: 2015’te çözüm süreci iktidar tarafından bitirildikten sonra Erdoğan’ın MHP ve klasik devlet unsurlarıyla kurduğu ittifakın, ve o ittifakın siyasetini belirleyen zihniyetin, hâlâ Türkiye siyasetine ve hukukuna egemen olduğu anlamına geliyor. 31 Mart’taki seçim yenilgisine rağmen.

Yumuşama, normalleşme, muhalefet

Osman Kavala’nın serbest bırakılması ihtimalinin AKP’ye yakın yazarlardan ve bazı milletvekillerinden gelmeye başlaması, bir gösterge örneğin. Beri yandan MHP de bilhassa Kavala konusunda aynı sert tutumu sürdürüyor; bu da ayrı bir gösterge. Burada bir varsayım yapılabilir. AKP bundan sonrası için yola MHP ile devam ederse ne olur, etmezse ne olur? Belli ki AKP içindeki bir grup bunun egzersizini yapıyor. MHP de kendi oyununu kurmaya çalışıyor.

1 Mayıs barikatı

Bu yıl bu ablukaya bir de tarihi bir fotoğraf eklendi. Polis Saraçhane’de Bizans döneminden kalma Bozdoğan Kemeri önünde bir barikat kurmuştu sabahın erken saatlerinde. O kadar açıklayıcı bir fotoğraftı ki, ne desek, ne yazsak, fotoğrafın gücünü söze dökemiyorduk. Peki ama niye? Taksim niye “yasak”?

Cürm-ü Âzam’ın anlattıkları

24 Nisan 1915’te Ermeni aydınların ve siyasetçilerin İstanbul’dan sürgün edilmesiyle başlayan Ermeni Soykırımı’nın en önemli tanıklarından biri de Aram Andonyan. Aras Yayıncılık 24 Nisan’a denk gelen günlerde Aram Andonyan’ın önemli bir kitabını yayınladı: Cürm-ü Âzam. Kitabın altbaşlığı şöyle: “Halep Muhacirin Müdüriyeti Başkâtibi Naim Bey’in Tanıklığında Ermeni Soykırımı.” Aram Andonyan tarafından kaleme alınan ve Ermeni Soykırımı hakkındaki, özellikle de 1916’da Suriye çöllerinde yaşananlar konusundaki en önemli kaynaklardan biri olan Cürm-ü Âzam, Naim Bey’in Andonyan’a teslim ettiği el yazması notları ve Andonyan’ın derlediği bilgileri, telgrafları, resmî Osmanlı belgelerini ve birinci dereceden şahitlerin tanıklıklarını içeriyor. Ohannes Kılıçdağı’nın çevirdiği kitabın önsözünü de Taner Akçam yazmış. Naim Bey hakkında daha önce de çalışmaları bulunan Akçam ile Cürm-ü Âzam’ı konuştuk

24 Nisan mesajları ne anlattı?

Bunun için zaman gerektiğini biliyorum. Değişen siyasi dengelerin bazen yeni yollar açtığını, bazen de o açılan yolları kapattığını da biliyorum. Bildiğim bir şey daha var: Türkiye Ermeni toplumu açısından 109 yıldır tutulamayan bir yas var.

23,5 Nisan'ı birlikte anlayalım

Gazetemizin kurucusu Hrant Dink’in 1996 yılında, 23 Nisan’da Agos’ta yayınlanan “23,5 Nisan” yazısı olağan bir yazı olmanın çok ötesinde, Türkiye’deki Ermeni toplumunun 24 Nisan duygularını, travmalarını, 23 Nisan’ın coşkusuyla birleştiren olağanüstü bir metin olarak belleklere kazındı. Bu yazıdan hareketle Agos’un ve Hrant Dink’in eski ofisi beş yıl önce el birliğiyle bellek ve hafıza mekânı haline getirildi. Mekân o tarihten bu yana hepimizi bir yüzleşme ve birlikte anlama çabasına çağırıyor, ziyaretçilerini ağırlıyor. Önümüzdeki hafta, 24 Nisan’da, bir kez daha 1915’te kaybettiklerimizi anacağız. 23,5 Hrant Dink Hafıza Mekânı, açılışının beşinci yılına da denk gelen 20-27 Nisan haftası boyunca bir dizi etkinlik düzenliyor.

24 Nisan’a doğru hava

2010’ların ortalarındaki hava tamamen dağılmış durumda ama yargıdan bazen olumlu, daha çok da olumsuz mesajlar gelmeye devam ediyor. Ancak elbette önemli olan şu: Yargı ve hükümet tutumlarını değiştirebilir, bir dönem hava yumuşayabilir, bir dönem sertleşebilir. Peki, toplum meseleye nasıl bakıyor? ‘Yüzleşme’ için bir gelişme, geleceğe umutla bakmamızı sağlayacak bir ipucu var mı?

Yerel seçimler: Zafer, mağlubiyet, soru işaretleri

Büyük bir hata yapmadıkları sürece gerek İmamoğlu’nun gerekse Yavaş’ın önleri açık. Peki riskler ve soru işaretleri neler? Şunlar: Türkiye’de demokratik ve özgürlükçü hareket ne zaman hamle yapsa, oylarını artırsa, karşısında önce muhafakazakâr-sağ siyaseti, sonra da sağ siyasetle içiçe geçmiş devlet güçlerini bulur. Ve CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in, MHP Lideri Bahçeli’ye yanıt verirken yaptığı analiz, nedense pek yer bulmadı medyada.

Harita değişti

Yeni bir siyasi iklimle karşı karşıya olduğumuz muhakkak. Önümüzdeki dönemin muhalefet lideri gözüyle bakılan Ekrem İmamoğlu hem seçimi net biçimde kazandı, hem de İBB Meclisi’nde çoğunluk artık CHP’de. Dolayısıyla bir yargı operasyonuna uğramazsa bir dahaki seçimlerde cumhurbaşkanı adayı olması artık neredeyse kesin. Peki bu yeni siyasi iklimde AKP, daha doğrusu Erdoğan ne yapacak?

Ermeni coğrafyasının klasik eseri artık Türkçede

Peder Sukyas Eprigyan’ın 1902-1907 yıllarında yayınladığı ‘Resimli Yurt Sözlüğü’, (Badgerazart Pnaşxarhig Paŕaran- Պատկերազարդ Բնաշխարհիկ Բառարան) yirminci yüzyılın başında Osmanlı ülkesi içinde ve dışındaki Ermeni yerleşimleri konusunda temel bir başvuru kaynağı. İlgililer ve uzmanlar tarafından paha biçilmez bir bilgi hazinesi olarak değerlendirilen çalışmanın günümüze dek Türkçeye veya başka bir dile çevrilmemesi büyük eksiklik olarak görülüyordu. Yazarın ancak belli bir harfe getirerek bıraktığı sözlüğü Sevan Nişanyan Türkçeye çevirdi ve bizzat Eprigyan’ın kullandığı kaynaklardan yararlanarak tamamlamaya çalıştı. Kitap Liberus Yayınları'ndan çıktı. Nişanyan ile sözlüğün önemini ve nasıl bir çalışma yürüttüğünü konuştuk.

Seçim sonuçları ne anlatıyor?

Burada herhalde üzerinde önemle durmamız gereken konu CHP’nin İstanbul adayı Ekrem İmamoğlu’nun artık Erdoğan’ın en önemli rakibi haline gelmesidir. Dolayısıyla muhalefet cephesi, artık seçeneksiz değil. İktidar açısından ise durum hayli kritik. Erdoğan seçimden önce “Bu artık son seçimim” demişti. Parti içinden ve koalisyon ortağı MHP’den bu durumu kabullenmeyen sesler çıksa da, 31 Mart gecesi sonuçlar belli olduktan sonra balkon konuşmasında Erdoğan’ın verdiği mesaj ilginçti.

“1964 Rum sürgünü Lozan’ın ihlaliydi”

16 Mart 1964 İstanbul Rumları için trajik bir tarih. Kıbrıs olayları gerekçe gösterilerek İstanbul’da Yunan pasaportu taşıyan Rumların kısa sürede ülkeyi terk etmeleri istendi. Böylece Yunan pasaportu taşıyan Rumlar Türkiye vatandaşı olan eş ve çocuklarıyla birlikte Türkiye’yi terk ettiler. Bu sürgünün üzerinden tam 60 yıl geçti. Kararın arka planını ve sonuçlarını azınlık hukuku üzerindeki çalışmalarıyla tanıdığımız Prof. Dr. Baskın Oran ile konuştuk.

Ermenistan kritik eşikte

Paşinyan’ın bu dikkat çekici açıklamayı yapması aslında beklenmedik bir durum değil. Bir süredir Azerbaycan’ın yeni bir saldırı hazırlığında olduğu belirtiliyor. Bunu Türkiye basınından da izleyebiliriz.

Yarış kızışıyor

Erdoğan’ın bu çıkışı hayli tartışıldı. Acaba seçmenlerden son kez oy isteyerek duygulara mı sesleniyordu? Bu çıkış bu anlamda istediği etkiyi yaratacak bir çıkış mıydı? Bu pek anlaşılmadı. Ancak daha da tuhaf olan, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un sanki bu açıklamayı tekzip edercesine “Erken seçim olursa Cumhurbaşkanı tekrar aday olabilir” demesiydi.

Ogün Samast’ın ifadesi ve sorular

Bu kadar çok kamu görevlisinin yargılandığı başka bir siyasi cinayet yok. Herhâlde her seferinde yeniden başlayan başka bir siyasi cinayet davası da yok. Bu kadar duruşmadan sonra hâlâ ilerleyemiyorsak bunun basit açıklamaların ötesinde bir nedeni olmalı, değil mi?

Yerel seçimler, muhalefet, medya

AKP’nin İstanbul adayı Murat Kurum, İliç faciası nedeniyle biraz yara almış gibi görünse de AKP ve MHP seçmeni için böyle bir gündem maddesi yok. İstanbul’da DEM Parti Meral Danış Beştaş ve Murat Çepni’yi aday gösterdi. Beştaş gibi güçlü bir ismi aday göstererek CHP’nin adayı İmamoğlu’nun işini zorlaştırdılar, bu bir olgu. Ancak DEM Parti seçmeni de uzun süredir ‘yedek lastik’ durumunda olmak istemiyor, bu da ayrı bir olgu. Propaganda faaliyetleri ise gayet eşitsiz biçimde devam ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan her gün bir tesis açıyor ya da bir vesileyle konuşma yapıyor.

“Aliyev kendisini ve iktidarını garantiye aldı”

Azerbaycan'da 7 Şubat'ta yapılan erken seçimin resmi olmayan sonuçlarına göre, ülkeyi 20 senedir yöneten İlham Aliyev, 7 sene daha görevde kalacak. Merkezi Seçim Komisyonu'nun verdiği sonuçlara göre, oyların yüzde 92'den fazlasını İlham Aliyev aldı. İkinci sıradaki Zahid Oruc'un oy oranı yüzde 2,2 düzeyinde. Ancak gözlemciler, Azerbaycan seçimlerinin “ciddi eksikliklerin” gölgesi altında yapıldığını belirttiler. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemcileri, mükerrer oy kullanıldığına ve sandıktan seçmen sayısından fazla pusula çıktığına dair işaretler olduğunu açıkladı. Azerbaycan’daki gelişmeleri yakından izleyen ve bir dönem Agos için de makaleler kaleme alan Arzu Geybulla ile son gelişmeleri konuştuk. Arzu Geybulla insan hakları odaklı haberleri için Aliyev rejiminin baskılarına da maruz kalmış bir isim.

1
2
3
4
5
...
12