Խօսք առ թաղականաց ու խնամակալաց

Այն ինչ որ կ՚ապ­րինք օրե­րու հո­լովոյ­թով, որոշ նշա­նակու­թիւն պի­տի ու­նե­նայ նաեւ ապա­գային։ Պի­տի հաս­նին ժա­մանակ­ներ, ուր մենք ար­թէն գո­յու­թիւն պի­տի չու­նե­նանք, բայց մեր գոր­ծը, ըրա­ծը- չը­րածը, ըսա­ծը-չը­սածը պի­տի իմա­ցուին ու­րիշնե­րու կող­մէ։ Մար­դիկ հասկնալ պի­տի ու­զեն թէ ին­չո՞ւ պոլ­սա­հայե­րը իրենց կամ­քով յօ­ժարեր են սե­փական դպրոց­նե­րը փա­կելու։ «Նիւ­թա­կան պատ­ճառնե­րով» բա­ցատ­րութիւ­նը գո­հացու­ցիչ պի­տի չըլ­լայ իրենց հա­մար։ Չէ որ մեր մա­սին կար­դա­ցած պատ­մագրքի նա­խորդ էջե­րուն մէջ ծա­նօթա­ցած էին նաեւ այդ դպրոց­նե­րու հիմ­նադրու­թեան պայ­մաննե­րուն։ Պի­տի գիտ­նան թէ նիւ­թա­կան պայ­մաննե­րու ան­բա­ւարա­րու­թիւնը ռչ թէ այդ օրե­րու, այլ բո­լոր ժա­մանակ­նե­րու խնդիր է։

Եկէք ուշքի գանք ու ան­գամ մը եւս մտա­ծենք։ Դուք որ ժա­մանա­կաւոր շրջա­նի մը հա­մար ընտրո­ւած թա­ղական­ներ կամ խնա­մակալ­ներ էք, այդքան ան­ճա­րակ մնա­ցի՞ք ձեր ստանձնած պար­տա­կանու­թեան մէջ, որ հի­մա կը մտմտաք ձե­զի յանձնո­ւած կտա­կը ոչնչաց­նե­լու մա­սին։

Կը տես­նեմ թէ խո­նար­հած է ձեր գլուխնե­րը։ Իրա­ւունք ու­նիք, ամօ­թալի պատ­կեր մըն է այս։ Եւ բա­րեբախ­տա­բար տա­կաւին չէ ան­հե­տացած ամօ­թի զգա­ցու­մը ձեր մէջ։ Ու­րեմն դուրս եկէք այս ան­բա­րոյ ըն­թացքէն։ Ազա­տուե­ցէք դրա­մի ու­ժով ձեր վրայ իշ­խող խա­ւարէն։ «Կէ­զի» զբօ­սայ­գիի դէպ­քե­րուն երբ երի­տասարդնե­րը դէմ առ դէմ կու գա­յին ոս­տի­կան­նե­րուն հետ, իս­կոյն կը վան­կարկէին «Բո­կեղ ծա­խէ պա­տիւդ փրկէ» ըսե­լով։ Հե­ռու մնա­ցէք դրա­մի ու­ժով ձեր վրայ իշ­խող «բա­րերար­նե­րու» լու­ծեն։

Ի վեր­ջոյ ձեր մա­տակա­րարա­ծը շա­հոյթ ապա­հովե­լու հա­մար հիմ­նո­ւած հաս­տա­տու­թիւն մը չէ, այլ ազ­գա­յին վար­ժա­րան։ Մի յօ­ժարիք պե­տու­թեան դժկա­մու­թեան դի­մաց։ Շա­րու­նա­կեցէք պա­հան­ջա­տէր մնալ։ Մեր դպրոց­նե­րը հիմ­նարկու­թեան առու­մով նման են պե­տական դպրոց­նե­րու։ Հե­տեւա­բար ար­դար իրա­ւունք է մեր հաս­տա­տու­թիւննե­րուն ալ պե­տու­թե­նէ նպաստ ստա­նալը։ Նման նպաստ մը շնոր­հե­լով պե­տու­թիւնը աւե­լի մեծ ճնշում մը պի­տի չու­նե­նայ հայ դպրոցին վրայ։

Ար­դէն պար­տադրո­ւած է ուսման ընդհա­նուր ծրա­գիր մը, որուն միակ բա­ցառու­թիւնն է հա­յերէ­նի գոր­ծա­ծու­թիւնը։ Եւ ինչ ամօթ որ մենք այդ մե­նաշ­նորհն ալ ոտ­նա­կոխած ենք ազ­գա­յին գի­տակ­ցութեան բա­ցակա­յու­թեան բեր­մամբ։ Կա­մաւոր հրա­ժարած ենք թո­ւաբա­նու­թեան, երկրա­չափու­թեան, կեն­սա­գիտու­թեան, տար­րա­բանու­թեան նման դա­սանիւ­թե­րու հա­յերէն ու­սուցու­մէն։ Բա­ցառա­պէս կը հան­դի­պինք օրի­նակ­նե­րու, որոնք կը յա­մառին այդ դա­սերը հա­յերէն աւան­դե­լու։ Ու ցա­ւօք կը տես­նենք թէ ամե­նաշատ հա­լածո­ւող­ներն ալ ահա այդ վար­ժա­րան­ներն են։

Տո­ւեալ պայ­մաննե­րու մէջ թա­ղական­ներ, խնա­մակալ­ներ, վար­ժա­րան­նե­րու հիմ­նա­դիր­ներ եւ տնօ­րէն­ներ, ձեր դի­մաց կայ եր­կու շատ կա­րեւոր առա­քելու­թիւն՝ բարձրաց­նել աշա­կեր­տութեան թի­ւը, բա­րելա­ւել ուսման մա­կար­դա­կը։ Նոյ­նիսկ եթէ պի­տի կա­րենաք ան­փո­փոխ պա­հել հա­յեցի ու­սումը, մի վա­րանիք այ­լազգի աշա­կերտներ ալ ար­ձա­նագ­րե­լու։ Տար­բեր գա­ղութնե­րու օրի­նակով պար­զո­ւեցաւ թէ նա­խընտրու­թիւնով հայ վար­ժա­րան յա­ճախող այ­լազգի աշա­կեր­տի յա­ջողու­թիւնը կը գե­րազան­ցէ մե­րոնց։

Այս տո­ղերը գրե­լու պա­հուն նաեւ կը խոր­հիմ թէ մեր պահ­պա­նողա­կան խա­ւը ինչպի­սի զար­հուրանք մը պի­տի ապ­րի նման խոր­հուրդնե­րու դի­մաց։ Բայց յի­շենք թէ հայ դպրո­ցէ ներս հա­յերէն դա­սաւանդման ար­գելք հան­դի­սացո­ղը ու­րիշ մէ­կը չէր, եթէ ոչ հայ ծնող­քը։ Բա­ցէք հայ դպրո­ցի դռնե­րը ցան­կութեամբ լե­ցուն բո­լորին դի­մաց եւ դուրս եկէք ճգնա­ժամէն։

pakrates@yahoo.com