Գիտութիւնը ընդդէմ մարդկութեան

Լենի­նը մար­դը կը բնու­թագրէ «գոր­ծիք սար­քող կեն­դա­նի» ըլ­լա­լով։ Իրա­ւացի հաս­տա­տում մըն է այդ, քա­նի որ մկա­նի ու­ժէն դուրս, իր խել­քով հնա­րած գոր­ծիքնե­րով կեան­քը դիւ­րացնե­լը միայն մարդ արա­րածի յա­տուկ է։

Առա­ջին ան­գամ մեր ո՞ր նա­խահայրն էր, որ իր բազ­կի ու­ժէն աւե­լի ազ­դե­ցիկ գտաւ քա­րի կարծրու­թիւնը։ Ո՞վ էր որ լա­րուած աղե­ղէն ար­ձա­կուած նե­տի ազ­դե­ցու­թիւնը գու­շա­կեց։ Ան­յայտ է թէ նե­տը օրի­նակ առաւ նի­զակը, թէ ոչ հա­կառա­կը։

Ապա եկաւ եր­կա­թը մշա­կելու ժա­մանակ­նե­րը։ Շատ եր­կար տա­րիներ որ­սի կամ պա­տերազ­մի պա­հուն օգ­տո­ւեցանք սրա­ծայր պող­պատնե­րէ։ Նախ գիւ­տը ըրինք չի­նացի­ներու միայն ու­րա­խու­թեան հա­մար օգ­տա­գոր­ծած վա­ռօդին իբ­րեւ զէնք շա­հագործման։ Յե­տոյ վրայ հա­սաւ շո­գիի ու­ժէն օգ­տո­ւելու շրջա­նը։ Ճնշո­ւած շո­գիի ու­ժը ան­հա­ւատա­լի առիթ­ներ կը ստեղ­ծէր։

Մեր օրե­րէն դի­տելով կա­րելի է ըսել թէ մին­չեւ հոս խօ­սեցանք շատ նախ­նա­կան դրու­թիւննե­րու մա­սին։ Այ­սօր հե­ռավար դրու­թեամբ կ՚իրա­կանաց­նենք այնպի­սի գոր­ծեր, որոնք կը գե­րազան­ցեն Ժիւլ Վեր­նի երե­ւակա­յու­թեան սահ­մաննե­րը իսկ։

Գի­տու­թիւնը ընդմիշտ ըն­կա­լած ենք մար­դու կեան­քը դիւ­րացնող յատ­կութիւ­նով։ Այ­սօր այդ յատ­կութիւ­նը խիստ վի­ճելի դար­ձած կ՚երե­ւի։ Տա­րակար­ծութիւ­նը կը ծա­գի գի­տու­թեան պատ­ճա­ռած աւե­րին անդրա­դառ­նա­լով։ Շատ եր­կար տա­րիներ միտ­քով իսկ չէինք անցներ թէ ցան­կա­ցած նիւ­թը ճնշու­մով իր անօ­թէն դուրս ժայթքեց­նող Ֆրէօնի կա­զը ի վեր­ջոյ կրնար ծա­կել երկնա­կամա­րի օզո­նի շեր­տը։ Իսկ այդ շեր­տի բա­ցակա­յու­թիւնը կա­տարեալ սար­սափ կրնար յա­ռաջաց­նել ամ­բողջ մարդկու­թեան, աւե­լի ճիշդ երկրա­գունդի կեն­դա­նու­թեան։

Այս երե­ւոյ­թի մէջ պար­տինք ու­րիշ մեր­ձե­ցու­մով մը ու­սումնա­սիրել գի­տու­թիւնը։ Ան իր էու­թեամբ բնա­կանա­բար անվնաս է, ընդհա­կառա­կը օգ­տա­շատ։ Բայց երբ տի­րող դրա­մապաշտ հա­մակար­գը կ՚օգ­տա­գոր­ծէ գի­տու­թիւնը, մեր սպա­ռած սննդամ­թերքը ան­գամ կը վե­րածո­ւի թոյ­նի։ Աւան­դա­կան եղա­նակով մշա­կուած բան­ջա­րեղէ­նը ու­նի իր բնա­կան բուսման եղա­նակը։ Բայց դրա­մապաշտ հա­մակար­գի պա­հան­ջը ան­սահման սպա­ռում է եւ չար­տօ­նէր որ լո­լիկը սպա­ռենք ամ­րան եղա­նակին, իսկ կա­ղամբ կամ շո­մինը ձմրան։ Օգ­տո­ւելով քի­միագի­տու­թեան ըն­ձե­ռած առիթ­նե­րէն ներ­կայ հա­սարա­կու­թիւնը բո­լոր տե­սակի սնունդնե­րուն կը հաս­նի տա­րուայ բո­լոր ամիս­նե­րուն։ Սա­կայն այդ ալ ու­նի իր ան­պա­տեհու­թիւնը, քա­նի որ քի­միական մի­ջոց­նե­րը այդ ան­մեղ բան­ջա­րեղէն­նե­րը կրնան վե­րածել թոյ­նի։

Միայն այդքանն ալ չէ։ Դրա­մապաշտ հա­մակար­գի պա­հանջնե­րը կը սպառ­նան նաեւ մարդկա­յին կեն­ցա­ղին։ Մեծ ըն­կե­րու­թիւններ իրենց բարձրաս­տի­ճան կին աշ­խա­տող­նե­րուն կը յանձնա­րարեն խու­սա­փիլ յղու­թե­նէ։ Անոր փո­խարէն կը խոս­տա­նան դի­մագ­րա­ւել կին աշ­խա­տող­նե­րու հաւ­կիթնե­րու սա­րեց­ման գոր­ծո­ղու­թեան ծախ­սե­րը։ Խոր­հուրդ կու տան որ այսպէ­սով անոնք դուրս չեն մնար ար­դիւնա­բեր աշ­խա­տան­քէ, եւ թո­շակա­ռու դառ­նա­լէ ետք ալ այդ եր­բեմնի հաւ­կիթնե­րը մի ոմն սեր­մի հետ բեղմնա­ւորե­լով կը վա­յելեն մայ­րա­նալու հրճո­ւան­քը։

Դրա­մապաշտ հա­մակար­գի մէջ գի­տու­թիւնը ոչ թէ մարդկու­թեան ի նպաստ, այլ շա­հոյ­թի գոր­ծիք դառ­նա­լով ինքնա­բերա­բար կը դադ­րի մարդկանց ծա­ռայե­լէ։

Գի­տու­թեան իւ­րա­քան­չիւր նո­ւաճում շու­տով կը վե­րածո­ւի հա­կամարդկա­յին մե­քենա­կանու­թեան։ Այդ ե՞րբ էր, ուր Փեն­թա­կոնի շրջա­նակ­նե­րը մեծ հպար­տութեամբ կը ներ­կա­յաց­նէին գետ­նա­փոր եօթ­յարկա­նի ապաս­տա­րանը ռմբա­կոծե­լու կա­րող հրթիռ­նե­րը։

Կրկնենք Ճի­վանու խօս­քե­րը՝ «Խել­քի աշե­ցէք»։