Մենք ենք մեր սարերը

Պա­տերազ­մը աւար­տած է Ար­ցա­խի կո­րուստով։ Բազ­մա­դարեան հայ­կա­կան բնօր­րա­նը հա­յաթափ եղած է։ Ինչպէս առա­ջին պա­տերազ­մէն ետք, այս պա­տերազմն ալ կի­սաւարտ պէտք է հա­մարել, քա­նի որ ցարդ չէ կնքո­ւած հաշ­տութեան պայ­մա­նագիր մը։

Հա­յերս ան­ցեալին սխալ գոր­ծե­ցինք պա­տերազ­մը յաղ­թա­նակով աւար­տե­լէ ետք զի­ջումներ ընե­լէ խու­սա­փելով։ Այ­սօր Ատրպէյ­ճա­նի իշ­խա­նու­թիւն ն է, որ նոյն սխա­լը կը կրկնէ իր առա­ւելա­պաշտ ռազ­մա­վարու­թեամբ։

Հա­զիւ քա­նի մը օր առաջ էր, որ այդ երկրի նա­խագա­հը հա­մար­ձա­կու­թիւն կը գտնէր «Հա­յաս­տա­նը ու­րիշ ճար չու­նի բա­ցի ըն­դունե­լէ մեր բո­լոր պար­տադրանքնե­րը» ըսե­լու։

Ժա­մանակ­նե­րը նոր պայ­մաններ կը պար­տադրեն հայ ժո­ղովուրդին։ Ան­ցեալին հա­յերս շատ ու­րախ եղած էինք Թուրքիոյ եր­բեմնի նա­խագահ Թուրկութ Էօզա­լի սպառ­նա­կան ելոյթնե­րուն իբր պա­տաս­խան, Ելտ­ցի­նի որո­շու­մով Հա­յաս­տա­նի սահ­մաննե­րու պահ­պա­նու­մը Ռու­սաց յանձնե­լէ։

Ինչպէս որ ըսինք ժա­մանակ­նե­րը փո­խուած են եւ հի­մա Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին ժո­ղովի նա­խագահ Ալեն Սի­մոնեան կը յայ­տա­րարէ թէ «Մենք մեր սահ­մաննե­րը կը պաշտպա­նենք։ Հե­տեւա­բար ճիշդ պի­տի ըլ­լայ Ռուս սահ­մա­նապահ­նե­րուն Զո­ւարթնոց Մի­ջազ­գա­յին օդա­կայա­նէն դուրս գա­լը»։ Այս օրե­րուս կը խօ­սուի Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պետու­թեան ՀԱՊԿ-ի կազ­մէն դուրս գա­լու մա­սին։

Այս բո­լորը բնա­կան հա­կազ­դե­ցու­թիւններ են, որոնք կրնայ ար­տա­յայ­տել իւ­րա­քան­չիւր հայ։

Միւս կող­մէ իշ­խա­նու­թիւննե­րը ստի­պուած են բո­լոր վար­կածնե­րու հե­տեւանքնե­րը նկա­տի ու­նե­նալ եւ ըստ այնմ որո­շում կա­յաց­նել։ Այդ պա­րագա­յին չա­փանիշ­նե­րը պար­տին պարզ ու յստակ ըլ­լալ։ Գի­տակ­ցիլ պե­տակա­նու­թեան պա­հան­ջած կամ­քին եւ այդ կամ­քը գոր­ծադրե­լու հա­մար ալ ապա­հովել բո­լոր մի­ջոց­նե­րը։

Ստի­պուած չենք ու­րիշնե­րու, մա­նաւանդ ալ հա­կառա­կորդնե­րու պար­տադրու­թիւննե­րուն դի­մաց ըն­դունակ մնա­լու։

Ռազ­մա­կան պար­տութիւ­նը առ­յա­ւէտ ըն­դունա­կու­թեան պատ­րո­ւակը չի կրնար ըլ­լալ։ Ճիշդ է որ պար­տո­ւեցանք անար­դար ու ան­հա­ւասա­րակ­շիռ պա­տերազ­մի մը ար­դիւնքով։ Պար­տութիւ­նը ու­ժե­րու ան­հա­ւասար ըլ­լա­լէն աւե­լի, յոյ­սեր վե­րագ­րո­ւած­նե­րուն պատ­ճա­ռած յու­սա­խաբու­թիւնն է։

Ռու­սիոյ Դաշ­նութիւ­նը կամ ՀԱՊԿ չար­դա­րացու­ցին Հա­յաս­տա­նի անվտան­գութեան հա­մար իրենց նօսրացած երաշ­խիքնե­րը։ Ան­դին կայ դէ­պի արե­ւելք ընդլայ­նե­լու մար­մա­ջով տո­ւայ­տող Եւ­րո­պան եւ հա­մընդհա­նուր արեւ­մուտք մը։ Սխա­լի վրայ բար­դո­ւած նոր սխալ մը պի­տի ըլ­լայ երկրի անվտան­գութիւ­նը այս կամ այն օտա­րակա­նին վե­րագ­րել։

Եթէ հա­մաշ­խարհա­յին հան­րութեան կը ներ­կա­յանանք իբ­րեւ ան­կախ պե­տու­թիւն, ստի­պուած ենք այդ պե­տակա­նու­թեան պա­հան­ջած բո­լոր զո­հողու­թիւննե­րը դի­մագ­րա­ւելու։ Առա­ջին 30 տա­րին ան­ցաւ հայ­րե­նի երկրի բնակ­չութիւ­նը արիւ­նա­քամ ընող օլի­կար­խիկ հա­մակար­գը գո­հաց­նե­լով։ Յա­ջորդ 30 տա­րին ալ չենք կրնար զո­հել ոչ ԱՄՆ-ի, ոչ ԵՄ-ի եւ ոչ ալ ՆԱ­ԹՕ-ի շա­հերուն ծա­ռայե­լով։

Ու­րիշ ճար չկայ, մենք ենք մեր սարերը։