ERMENİ

Osmanlı sosyal hayatının önemli bir parçası olan kabadayılar, kendilerini mahallenin düzenini sağlamakla sorumlu görürlerdi; ancak 20. yüzyılın başından itibaren bozulan sistem, onları suç âleminin önemli bir parçası haline getirdi. Kabadayılar üzerine en detaylı kitaplardan birisinin yazarı Refi’ Cevat Ulunay ile polis memuru Ömer Ünal’ın anılarından Ermeni ve Rum kabadayıların hikâyelerini derledik.

Agos yazarı Vahakn Keşişyan, uzun yıllar Halep’te yaşadıktan sonra, şimdi de Beyrut’ta çalışıyor. Ortadoğu tarihi üzerine de çalışan bugünlerde İstanbul’da. Keşişyan’la, Ortadoğu’da Ermeni olmanın anlamını ve bölgedeki Ermenilerin halihazırdaki durumlarını konuştuk.

TBMM kürsüsünden, “Sığınmacılar arasında Ermeni tehcirinde Türkiye’den gönderilen Ermeni kökenlilerin sayısı nedir?” ifadesi yer alan MHP’li Nevzat Korkmaz’ın Agos’tan da bir isteği var: ‘Sürüldüğümüz topraklara geri geldik’ diyen Ermeni mültecilere “Neden sizlere yardım eden bu milleti rahatsız ediyorsunuz?” minvalinde haberler yapın.

Desr kitaplarında Ermenilere yönelik ayrımcı ve ırkçı ifadelerin yer alması üzerine bir imza kampanyası başlatıldı. Kampanyada, Ermenilerden özür dilenerek kitapların toplatılması talep ediliyor.

Karin Karakaşlı'dan Markar Esayan'ın yazısı üzerine: 'Agos sıfat zengini bir gazete. Bugüne kadar kendisine küstah, hain, işbirlikçi, devletçi, ulusalcı, dinci, solcu, muhafazakâr, sapkın, radikal, Ermeni milliyetçisi, Kürtçü gibi sadece farklı değil tezat atıflarda bulunulmuştur. Açıkçası yayın politikası olarak doğru çizgide durduğumuzu, en çok da bu tersten sağlama ile anlarız.'

Agos Genel Yayın Yönetmeni Rober Koptaş'tan Markar Esayan'a: 'Bizlerden öğrendiğin Yoldaş Pançuni’yi diline dolamış, aklınca kafasızlıkla alaya almışsın. Bizler sahiden de sıkça kafasızlık ederiz, insanlığımıza ver. Ve kafasızlık bu ya, bir türlü onursuzluğu beceremedik. Sense bunu kendine o kadar güzel yakıştırıyorsun ki, çok istesek de sana bir türlü gülemiyoruz.'

Hayko Bağdat, ‘Bir azınlık olarak Hayko’ üst başlığında okuyabileceğimiz türlü çocukluk, bıçkın ergenlik, askerlik anılarına yer verdiği ilk kitabı ‘Salyangoz’da, birkaç Hrant Dink, 1915 ve 6-7 Eylül öyküsü de aktarıyor ve kitabına Taraf’taki köşe yazılarından bazılarını eklemeyi de ihmal etmiyor. Bağdat'la kitabı konuştuk.

Haziran ayında, İstanbul Ermeni Katolikleri Apostolik Yöneticisi ve Amida Başepiskoposu olarak atanan Kerabaydzar Levon Boğos Zekiyan’ın episkoposluk takdis töreni yapıldı. Yaklaşık yüz yıl aradan sonra İstanbul’da düzenlenen ilk episkoposluk takdis töreni olma niteliği taşıyan ayin, Ermeni Apostolik, Rum Ortodoks, Süryani Katolik Süryani Ortodoks ve Keldani kiliselerinden temsilcileri buluşturdu.

1915 tehcir harekâtından sonra bir şekilde hayatta kalmayı başaran Ermeniler, dünyanın dört bir yanına savruldu. Ermenilerin geride bıraktığı evleri, kiliseleri ve mezarlıkları, hayalleri gibi talan edildi. Doğdukları topraklarda yaşamaya devam eden Ermeniler ise, soykırıma uğramış bir halkın çaresizliği ile uzun yıllar boyunca, bu kültürel talan karşısında sessiz kaldı.

Tarihçi Ümit Kurt ve gazeteci Alev Er, Paris’teki Nubaryan Kütüphanesi’ndeki araştırmaları sırasında, bugüne dek hiç yayınlanmamış bir belgeye ulaştılar. Dönemin en önemli Ermeni yazarlarından Zabel Yesayan tarafından kaleme alınan Paris Konferansı’nda Ermeni Delegasyonu’nu temsil eden Boğos Nubar Paşa’ya sunulan 11 sayfalık rapor, 1915 ve sonrasında Ermeni kadınların maruz kaldığı korkunç muameleyi anlatıyor.