Սկուհի Տուտու Գումգափուի Մէջ

Ընթեր­ցո­ղը նե­րող թող ըլ­լայ, եթէ սոյն լրա­տուու­թիւնը զանց կ՚առ­նէ լրագ­րո­ղու­թեան ամե­նահիմ­նա­կան կա­նոն­նե­րը։ Ծա­նօթ իրո­ղու­թիւն է որ լրագ­րութեան աս­պա­րէզին մէջ խմբա­գիրը պէտք է հնա­զան­դի իր փո­խան­ցած լու­րի հա­ւաս­տիու­թիւնը երաշ­խա­ւորող տո­ւեալ­նե­րու։ Բայց մեր աս­պա­րէզին հա­մար այդ կա­նոնը սահ­մա­նող­նե­րը ան­շուշտ որ չէինք պատ­կե­րացու­ցած թէ ի՞նչ կը նշա­նակէ Թուրքիոյ Հա­յոց Պատ­րիար­քա­րանէ լուր մը իմա­նալ նոյն ինքն այդ Պատ­րիար­քա­րանի ժո­ղովուրդը հե­տաքրքրող նիւ­թի շուրջ։ Եթէ այդ մա­սին պատ­կե­րացում մը ու­նե­նային, եր­բեք այսքան գաղտնապահ չէին ըլ­լար եւ մենք ալ մեր կար­գին չէինք հար­կադրո­ւէր Սկու­հի Տու­տույի փո­խան­ցած տե­ղեկու­թիւննե­րով լուր խմբագ­րե­լու։ Բայց ընե­լիք բան չկայ մեր մօտ, գաղտնա­պահւթիւ­նը բո­լոր ար­ժա­նիք­նե­րէն վեր կը դա­սուի եւ ոչ ոք կը հա­մար­ձա­կի այդ գաղտնա­պահու­թիւնը խա­փանե­լու։ Ինչ կա­րելի է ընել, եթէ Պատ­րիար­քա­կան Աթո­ռը իր ամ­բողջ ու­ժով կը մեր­ժէ մեր հար­ցումնե­րուն պա­տաս­խա­նը տա­լու։

Ընթեր­ցո­ղը նե­րող թող ըլ­լայ, եթէ սոյն լրա­տուու­թիւնը զանց կ՚առ­նէ լրագ­րո­ղու­թեան ամե­նահիմ­նա­կան կա­նոն­նե­րը։ Ծա­նօթ իրո­ղու­թիւն է որ լրագ­րութեան աս­պա­րէզին մէջ խմբա­գիրը պէտք է հնա­զան­դի իր փո­խան­ցած լու­րի հա­ւաս­տիու­թիւնը երաշ­խա­ւորող տո­ւեալ­նե­րու։ Բայց մեր աս­պա­րէզին հա­մար այդ կա­նոնը սահ­մա­նող­նե­րը ան­շուշտ որ չէինք պատ­կե­րացու­ցած թէ ի՞նչ կը նշա­նակէ Թուրքիոյ Հա­յոց Պատ­րիար­քա­րանէ լուր մը իմա­նալ նոյն ինքն այդ Պատ­րիար­քա­րանի ժո­ղովուրդը հե­տաքրքրող նիւ­թի շուրջ։ Եթէ այդ մա­սին պատ­կե­րացում մը ու­նե­նային, եր­բեք այսքան գաղտնապահ չէին ըլ­լար եւ մենք ալ մեր կար­գին չէինք հար­կադրո­ւէր Սկու­հի Տու­տույի փո­խան­ցած տե­ղեկու­թիւննե­րով լուր խմբագ­րե­լու։ Բայց ընե­լիք բան չկայ մեր մօտ, գաղտնա­պահւթիւ­նը բո­լոր ար­ժա­նիք­նե­րէն վեր կը դա­սուի եւ ոչ ոք կը հա­մար­ձա­կի այդ գաղտնա­պահու­թիւնը խա­փանե­լու։ Ինչ կա­րելի է ընել, եթէ Պատ­րիար­քա­կան Աթո­ռը իր ամ­բողջ ու­ժով կը մեր­ժէ մեր հար­ցումնե­րուն պա­տաս­խա­նը տա­լու։ Կը ստի­պուինք Սկու­հի Տու­տույին հարցնել եւ ան ալ կը պատ­մէ թէ նա­խորդ շաբ­թու մէջ խիստ մտա­հոգիչ զար­գա­ցումներ տե­ղի ու­նե­ցած են Պատ­րիար­քա­րանի մէջ Կրօ­նական Ժո­ղովի նիս­տի ըն­թացքին։ Իրաւ ալ մեր պա­տու­հա­նին թա­ռող Սկու­հի Տու­տուն է պատ­մո­ղը որ նա­խորդ Երեք­շաբթի օր գու­մա­րուած Կրօ­նական Ժո­ղովի նիս­տին խիստ բա­նավէճ­ներ ծա­գած են Պատ­րիար­քի ընտրու­թեան նիւ­թով։ Քո­ւէար­կութիւն կա­տարո­ւած է Պատ­րիարք մը ընտրե­լու խնդրին հա­մար քայլ մը առ­նե­լու նիւ­թին շուրջ։ Կա­տարո­ւած քո­ւէար­կութեան առու­մով Կրօ­նական Ժո­ղովի երեք ան­դամներ կողմ եղած են նման ընտրու­թեան մը եր­թա­լու հա­մար, իսկ հինգ ան­դամներ ալ դէմ։ Սա­կայն շու­տով պար­զո­ւած է որ դէմ եղող­նե­րը ար­դէն այս մա­սին որոշ թե­լադ­րանք ստա­ցած են Տէր Պսակ Քա­հանա­յի կող­մէ։ Տէր հայ­րը նա­խապէս զգու­շա­ցու­ցած է զի­րենք դէմ քո­ւէար­կե­լու հա­մար։ Ափ ի բե­րան կը լսենք Սկու­հի Տու­տույի պատ­մածնե­րը։ Ան մեզ զար­մանքնե­րու մատ­նե­լով կը պատ­մէ թէ, այս որո­շու­մէն ետք Կրօ­նական Ժո­ղովի ատե­նապետ Թա­թուլ Անու­շեան, որ Պատ­րիար­քի ընտրու­թեան ի նպաստ քո­ւէար­կողնե­րէն է, կը դի­մէ հրա­ժարու­մի։ Աղ­մուկա­հարոյց այդ նիս­տի ջեր­մաստի­ճանը ալ աւե­լի կը բարձրա­նայ եւ ժո­ղովա­կան­ներ հայ­հո­յանքներ կ՚ար­ձա­կեն իրա­րու դէմ։ Սկու­հի Տու­տուն ու­րախ է մեր զար­մանքը տես­նե­լու «տա­կաւին ին­չեր կայ» կ՚ըսէ ու ալ աւե­լի կը գրգռէ մեր յու­զումը։ «Չհրա­ժարե­ցաւ քա­նի որ որո­շում կա­յացու­ցին Գե­րագոյն Հու­գե­ւոր Խոր­հուրդի նիստ գու­մա­րելու։ Այդ նիս­տի հրա­ւէրն ալ պէտք է Կրօ­նական Ժո­ղովի ատե­նապե­տը ստո­րագ­րէ։ Բայց եկուր տես, որ այդ ժո­ղովէն ան­մի­ջապէս ետք Տէր Պսակ, Տէր Տի­րան, Տէր Միւ­րոն, Տէր Անդրէաս, Տէր Եղեայ եւ Հայր Եղի­շէ կը սկսին Գե­րագոյն Հո­գեւոր Խոր­հուրդի նիս­տին դէմ ձայն հա­ւաքե­լու։ Չէ որ այդ նիս­տին պէտք է մաս­նակցին նաեւ Գա­րեգին Արք. Պէք­ճեան եւ Սե­պուհ Եպսկ. Չուլճեան սրբա­զան­նե­րը, մտա­հոգ են որ ընտրու­թեան ի նպաստ որո­շում մը կը կա­յանայ։ Այսպէ­սով ալ ընտրու­թիւն փա­փաքող Թա­թուլ Հայր Սուրբ, Տէր Տրդատ եւ Տէր Գրի­գոր ճա­րահատ կը մնան իրենց ցան­կութեան մէջ։ Առայժմ իմ պատ­մե­լիք­նե­րը այսքան է, մնա­ցեալին հո­տը շու­տով կը լսէք» ըսաւ ու թռաւ պա­տու­հա­նի առ­ջե­ւէն։ Իրաւ ալ ափ ի բե­րան մնա­ցինք պնդումնե­րը հաս­տա­տելու հա­մար դի­մեցինք Պատ­րիար­քա­րան, դի­մեցինք Անու­շեան Հայրսուրբին, բայց բո­լորն ալ պա­հեցին իրենց յա­տուկ քար լռու­թիւնը։ Այդ օրէն ի վեր Սկու­հի Տու­տուն ալ լուռ է։ Դի­մացի տան կ­տուրէն մեզ կը դի­տէ։ Մերթ ընդ մերթ կը թռչի դէ­պի Գումգա­բուի կող­մե­րը ան­համբեր կը սպա­սենք վե­րադար­ձը, որ գայ մեր պա­տու­հա­նին մօտ ու պատ­մէ վեր­ջին զար­գա­ցումնե­րը։ Բայց ան դար­ձեալ կը թա­ռի դի­մացի տան կտու­րը ու կը նա­յի մեր աշ­խա­տու­թեան։ Խոս­տում սի­րելի ըն­թերցող, եթէ յան­կարծ կրկին գայ ու պատ­մէ մենք ալ կը փո­խան­ցենք ձեզ։

Վար­չա­կազ­մե­րու թա­փան­ցի­կու­թիւնը եւ հա­շուէ­տուու­թիւնը գի­տակ­ցութեան մը վե­րածո­ւած մեր օրե­րուն։ Բայց ինչպէս կը տես­նո­ւի Թուրքիոյ Հա­յոց Պատ­րիար­քա­րանը կը սի­րէ գաղտնա­պահու­թիւնը եւ գոր­ծե­րը իր ցան­կութեան յար­մար կեր­պով եւ յան­կարծա­կի կար­գադրու­թիւննե­րով գա­լեց­նել։ Նոյ­նը պա­տահած էր 2009-ին, երբ Արամ Սրբա­զան կրօ­նական ժո­ղովի որո­շու­մով փո­խանորդ նշա­նակո­ւեցաւ։ Այս պայ­մաննե­րու տակ մեր լրա­տուու­թիւնն ալ մնա­ցած է Սկու­հի Տու­տույի բա­րեհաճութեան։