ԱԼԻՆ ՕԶԻՆԵԱՆ
2Հոկտեմբեր երեքշաբթի երեկոյ ժամը 19։30 սահմաններուն վարչապետ Փաշինեան դիմատետրի միջոցաւ ժողովուրդին հաղորդեց Ազգային ժողովի կանխահաս ընտրութիւնները շրջանցելու մասին ըրած կարգադրութիւնները։ Վարչապետը կոչ ըրաւ Խորհրդարանի առջեւ հաւաքուելու համար։ Արդէն ժամը 21.00-ի սահմաններուն Բահրամեան փողոցի վրայ հաւաքուած էր ծովածաւալ բազմութիւն մը, որ կը յիշեցնէր Ապրիլեան ցոյցերուն մասնակցող բազմութեան պատկերը։
2 Հոկտեմբերի երեկոյեան կատարուածները հասկնալու համար ստիպուած ենք քանի մը ամիս առաջուայ դէպքերուն յետադարձ ակնարկ մը սեւեռել։ Ապրիլեան բողոքի ցոյցերով հայ ժողովուրդը Սերժ Սարգսեանին պարտադրած էր հրաժարիլ վարչապետի պաշտօնէն։ Այդ հրաժարականէ ետք Խորհրդարանի մեծամասնութիւնը կազմող ՀՀԿ, ՀՅԴ եւ Բարգաւաճ Հայաստան ստիպուած եղած էին Ելք դաշինքի թեկնածու Նիկոլ Փաշինեանը վարչապետ ընտրելու։
Վարչապետը իբրեւ առաջին գործ բարձրաստիճան պաշտօնեաներու մաքրագործման դիմեց եւ ապա սկսաւ զեղծարարութիւններու յայտնաբերման գործընթացքը։ Այդ ծիրէն ներս Հանրապետութեան Բ. նախագահ Ռոպէրտ Քոչարեան բերման ենթարկուեցաւ եւ ներկայացաւ դատարան։ Իսկ նախկին վարչութեան գործիչները փորձեցին ամէն գնով թափանցել դրութեան եւ կարեւոր դիրքեր զբաղեցնողները կաշառելով փրկուիլ ակնկալուած պատիժներէն։ Այս դրուածքին մէջ Փաշինեան վարչապետ էր, բայց Դաշնակցութեան կամ Բարգաւաճ Հայաստան կուսակցութեան անդամները կը զբաղեցնէին նախարարական աթոռներ։ Կարելի է ըսել, թէ Ազգային ժողովի մեծամասնութիւննը կը կազմէին Քոչարեանի եւ Սարգսեանի նախկին գործընկերները։ Նախորդ շաբաթ կայացած Երեւանի քաղաքապետական ընտրութիւնները սարսափ պատճառեցին հին համակարգի ներկայացուցիչներուն։ Հայկ Մառութեան նուաճած էր ձայներու 81 տոկոսը եւ այս առթիւնքը ապացոյց էր, որ Խորհրդարանի ընտրութիւններուն Փաշինեան կրկին անգամ պիտի յաջողի ձայներու ջախջախիչ մեծամասնութեան տիրանալու։
Այս պատկերին դիմաց Ազգգային ժողովի երեք տարրերը ընտրութեան կանոններու վրայ փոփոխութիւններ ընդունող օրինագիծը գաղտնի ժողովով մը ընդունեցին։ Փաշինեան այս զարգացումը լսելով անգամ մը եւս դիմեց ժողովուրդին կատարուածը մերժելու եւ այս հակայեղափոխական քայլը շրջանցելու համար։
Գաղտնի ժողովին ընդունուած բանաձեւը կը նախատեսէ կանխահաս ընտրութեան Մայիսին յետաձգուիլը։ Ըստ իրենց աւելի կանուխ ընտրութիւնները ժողովրդավարական չեն համարուիր, քանի որ նախապատրաստութեան համար բաւականին ժամանակ չէ մնացած։ Վարչապետ Փաշինեան հանրահաւաքի ընթացքին ստորագրեց այս որոշումին կողմ քուէարկող նախարարներու պաշտօնանկութեան փաստաթուղթերը։ ՀՀ նախագահ Արմէն Սարգսեան, որ կը գտնուի ԱՄՆ ինք եւս ստորագրեց պաշտօնանկութեան փաստաթուղթերը։
Փաշինեան յայտնեց, թէ նախագահ Սարգսեանի այս օրէնքը վաւերացնելու պարագային ինք պիտի հրաժարի։ Նախագահը օրէնքը վաւերացնելու համար ունի 21 օր։ Վարչապետը գիշերուայ ուշ ժամերուն Ազգային ժողով երթալով հանրապետականներուն պարզեց կանխահաս ընտրութիւններու համար իր նոր ծրագիրը։ Այդ ծրագրի համաձայն վարչապետը Բարգաւաճ Հայաստան եւ ՀՅԴ կուսակցութիւններէն նախարարները եւ մարզպետները պաշտօնանկ ընելէ ետք, ինք ալ պիտի ներկայացնէ իր հրաժարականը։ «Նախարարները եւ մարզպետները պաշտօնանկ ընելու որոշումին գործադրութեան հետ ես ալ պիտի հրաժարիմ վարչապետի պաշտօնէն, բայց պարտականութիւններս պիտի կատարեմ փոխանորդի հանգամանքով։ Եթէ մեր ժողովուրդը կ՚ուզէ կանխահաս ընտրութիւններ պիտի չարտօնենք, որ նոր վարչապետ մը ընտրեն»։ Փաշինեանի այս ռազմավարութիւնը հիմնուած է Ազգային ժողովին վարչապետ մը չի կրնալ ընտրելու պարագային ինքնաբերաբար կանխահաս ընտրութիւններու դիմելու կարգադրութեան վրայ։
Այս երեւոյթը ժողովուրդի աչքին անգամ մը եւս վարկազրկեց ՀՅԴ կուսակցութիւնը։ Դաշնակցականները հակառակ սփիւռքի մէջ իրենց վայելած ժողովրդականութեան, Հայաստանի հասարակութեան մօտ չէ կրցած գոյացնել վստահելիութեան երեւոյթը։
Այս բոլորին միակ դրական զարգացումը եղաւ Ազգային ժողովի այգիին հասարակութեան առջեւ բացուելու որոշումը։ Վարչապետ Փաշինեան հրահանգեց, թէ Ազգային ժողովի պարտէզը ամբողջ օրուայ ընթացքին բաց պիտի մնայ Հայաստանի ժողովուրդին համար։
