Կշռեր են մահն ու կարօտը

Թրքա­­­­կան ժո­­­­ղովրդա­­­­կան եր­­­­գին մէջ կ՚ըսո­­­­ւի «Կշռեր են մահն ու կա­­­­րօտը, մի քիչ ծանր է քա­­­­շեր կա­­­­րօտը»։ Արե­­­­ւելա­­­­հայե­­­­րէնը մեր լե­­­­զուին կը նո­ւիրէ նոր բա­­­­ռեր, որոնք մի գու­­­­ցէ իբ­­­­րեւ բառ ծա­­­­նօթ է, բայց եր­­­­բեք սո­­­­վոր չենք տար­­­­բեր բնոյ­­­­թով գոր­­­­ծա­­­­­­­­­­­­­­­ծու­­­­թեան։ ÜԱյդ տե­­­­սակի բառ մըն է երկրպա­­­­գու, որ սո­­­­վորա­­­­բար մե­­­­զի կը յու­­­­շէ հո­­­­գեւոր խոր­­­­հուրդներ, բայց արե­­­­ւելա­­­­հայե­­­­րէնի մէջ կը ստա­­­­նայ բո­­­­լորո­­­­վին տար­­­­բեր իմաստ։ Այ­­­­սօր կը խօ­­­­սինք Ան­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­րայի պատ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­կան Կենչլեր­­­­պիրլի­­­­ղի ակումբի բազ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­մեայ երկրպա­­­­գու Ռա­­­­ֆայէլ Տէ­­­­միր­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­նի յի­­­­շատա­­­­կին շուրջ։ Բնիկ ան­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­րացի Ռա­­­­ֆայէլ Տէ­­­­միր­­­­ճան սրտանց կա­­­­պուած էր մայ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­քաղա­­­­քի այս պատ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­կան ակումբին եւ այդ հա­­­­ւատա­­­­րիմ կա­­­­պը պա­­­­հեց մին­­­­չեւ իր վեր­­­­ջին շունչը։ Ար­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­րեւ Ռա­­­­ֆայէլ Տէ­­­­միր­­­­ճան մա­­­­հացաւ Աւստրա­­­­լիոյ Մելպրուն քա­­­­ղաքին մէջ, երբ լա­­­­րուած ու­­­­շադրու­­­­թեամբ կը հե­­­­տեւէր Կենչլեր­­­­պիրլի­­­­ղի- Տրա­­­­պիզոն ֆութպո­­­­լի մրցու­­­­մին։

Իր անու­­­­նը առա­­­­ջին ան­­­­գամ լսած էինք «Ակօս»ի նախ­­­­կին խմբագ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­պետ Ռո­­­­պէր Քոփ­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­շի հար­­­­ցազրոյ­­­­ցով։ Ռո­­­­պէր Աւստրա­­­­լիոյ մէջ ծա­­­­նօթա­­­­ցած էր Ռա­­­­ֆայէլ Տէ­­­­միր­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­նին եւ վառ տպա­­­­ւորու­­­­թիւննե­­­­րով ծա­­­­նօթա­­­­ցու­­­­ցած էր զայն «Ակօս»ի ըն­­­­թերցող­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րուն։

Ռա­­­­ֆայէլ Տէ­­­­միր­­­­ճան վեր­­­­ջերս կը բնա­­­­կէր ծե­­­­րանո­­­­ցի մը մէջ, բայց միշտ շրջա­­­­պատուած էր իր հա­­­­րազատ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րով։ Մա­­­­հը կա­­­­րեւոր կո­­­­րուստ մը եղած կը թո­­­­ւի Կենչլեր­­­­պիրլի­­­­ղի ակումբի շրջա­­­­նակ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րուն եւս, որոնք իրենց հրա­­­­տարա­­­­կած ցա­­­­ւակ­­­­ցա­­­­­­­­­­­­­­­կանով կը կի­­­­սեն ակումբի երէց ան­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­մի սու­­­­գը։ Ան­­­­ցեալին «Ակօս»ի աշ­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­տակից փրո­­­­ֆէօսոր Պաս­­­­քըն Օրան եւս բաժ­­­­նած էր այս ար­­­­ժէ­­­­­­­­­­­­­­­քաւոր հա­­­­յու մտեր­­­­մութիւ­­­­նը, որուն հետ իր ապ­­­­րած ան­­­­մո­­­­­­­­­­­­­­­ռանա­­­­լի պա­­­­հերը կը յի­­­­շէ «Ակօս»ի այս թո­­­­ւի թրքե­­­­րէն էջե­­­­րէն։

Այդ յի­­­­շատա­­­­կումնե­­­­րու մէջ բազ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­թիւ պատ­­­­կերներ կան, որոնք ակա­­­­մայ կը բնո­­­­րոշեն հա­­­­յու ճա­­­­կատա­­­­գիրը։ Ար­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­րեւ Օրան գերզգա­­­­յուն տո­­­­ղերով կը պատ­­­­մէ Ռա­­­­ֆայէ­­­­լի իր հա­­­­րազատ մի­­­­ջավայ­­­­րը լքե­­­­լով հե­­­­ռաւոր Աւստրա­­­­լիա գաղ­­­­թե­­­­­­­­­­­­­­­լու որո­­­­շու­­­­մին տե­­­­ղի տո­­­­ւող պայ­­­­մաննե­­­­րը։ Այդ պա­­­­տումնե­­­­րու մէջ իւ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­քան­­­­չիւր հայ կը գտնէ իր սե­­­­փական ապ­­­­րումնե­­­­րէն կրկնու­­­­թիւններ։ Վեր­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­պէս հա­­­­յը ան չէր, որ կա­­­­մաւոր պի­­­­տի լքէր իր հայ­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­նի եր­­­­կի­­­­­­­­­­­­­­­րը եւ վերցնէր գաղ­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­կանի ցու­­­­պը։ Նման հար­­­­կադրու­­­­թեան ետին ան­­­­շուշտ, որ կայ բազ­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­թիւ գոր­­­­ծօններ, որոնց մա­­­­սին կ՚ար­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­յայ­­­­տուին­ միայն սրտցաւ մար­­­­դիկ։ Մնա­­­­ցեալը կը ձե­­­­ւաց­­­­նէ, թէ ամէն ինչ լաւ է։ Բայց որ­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­նո՞վ իրա­­­­ւացի է այդ ձե­­­­ւացեալը, սա մի­­­­նակ հո­­­­գի պատ­­­­կերն է, որ առ­­­­հա­­­­­­­­­­­­­­­սարակ ցոյց չի տրո­­­­ւիր։ Իսկ Պաս­­­­քըն Օրան կար­­­­ծես թէ յա­­­­ջողած է այդ խոր­­­­քի պատ­­­­կե­­­­­­­­­­­­­­­րը պար­­­­զել եւ Ռա­­­­ֆայէլ Տէ­­­­միր­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­նի հետ միասին անդրա­­­­դառ­­­­նալ, այն բիւ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր պան­­­­դուխտնե­­­­րուն, որոնք միշտ կա­­­­րօտը քա­­­­շեցին իրենց հա­­­­մար ար­­­­ժէ­­­­­­­­­­­­­­­քաւոր հան­­­­դի­­­­­­­­­­­­­­­սացո­­­­ղին եւ այդ կա­­­­րօտի զգա­­­­ցու­­­­մը տա­­­­րին մին­­­­չեւ վերջ։

Ռա­­­­ֆայէլ Տէ­­­­միր­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­նի յու­­­­ղարկա­­­­ւորու­­­­թիւնն ալ պի­­­­տի կա­­­­յանայ այս պայ­­­­մաննե­­­­րու տակ, Մել­­­­պուրնի հա­­­­յոց եկե­­­­ղեցին եւ իրեն պի­­­­տի մնայ միակ մխի­­­­թարու­­­­թիւնը, որն է աւե­­­­լի մօ­­­­տիկ ըլ­­­­լալ իր սի­­­­րեցեալ կո­ղակ­ցին։