Բաց զրոյցներ՝ Հայաստանից Թուրքիա, Թուրքիայից Հայաստան

ԼԻԼԻԹ ՀԱՆՉԻ ՊՈՂՈՍԵԱՆ

Համաճարակի օդի մէջ ծան­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցան հար­­­­­ցեր՝ մի՞թէ բո­­­­­լորն են վե­­­­­րադառ­­­­­նում, ին­­­­­չո՞ւ է այդքան դժո­­­­­ւար վե­­­­­րադար­­­­­ձի ճա­­­­­նապար­­­­­հը, որոնք նոր պա­­­­­տաս­­­­­խաննե­­­­­րի կա­­­­­րիք ու­­­­­նեն, իսկ մինչ կը հա­­­­­սու­­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նան պա­­­­­տաս­­­­­խաննե­­­­­րը՝ ես կը ներ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յաց­­­­­նեմ բաց զրոյցներ՝ Հա­­­­­յաս­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նից Թուրքիա, Թուրքիայից Հա­­­­­յաս­­­­­տան։

-Ին­­­­­չո՞ւ ըն­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքդ չցան­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցաւ Հա­­­­­յաս­­­­­տան վե­­­­­րադառ­­­­­նալ, չէ՞ որ վի­­­­­ճակն իս­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պէս լուրջ է, -այս հար­­­­­ցը տո­­­­­ւեցի Հա­­­­­յաս­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նից ինձ զան­­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­հարած Էմ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յին։

Էմ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յի ըն­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքն այստեղ է ապ­­­­­րում, եւ վեր­­­­­ջինս ինձ հետ կապ էր հաս­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տել՝ երկրում ստեղ­­­­­ծո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւած իրա­­­­­վիճա­­­­­կին ծա­­­­­նօթա­­­­­նալու հա­­­­­մար։ Նա այժմ Երե­­­­­ւանի պե­­­­­տական լեզ­­­­­վա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­հասա­­­­­րակա­­­­­գիտա­­­­­կան հա­­­­­մալ­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րանի առա­­­­­ջին կուրսի ու­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նող է։ Մինչ հա­­­­­մաճա­­­­­րակը իր մտե­­­­­րիմ ըն­­­­­կե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րու­­­­­հու հետ ապ­­­­­րում էր Երե­­­­­ւանում վար­­­­­ձա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կալած բնա­­­­­կարա­­­­­նում եւ կրթու­­­­­թիւն ստա­­­­­նում։ Ստեղ­­­­­ծու­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ած իրա­­­­­վիճա­­­­­կը ստի­­­­­պեց եր­­­­­կուսին էլ տու­­­­­նը յանձնել եւ վե­­­­­րադառ­­­­­նալ հայ­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նի քա­­­­­ղաք՝ Կիւմրի։ Կիւմրիում նա տա­­­­­րիներ շա­­­­­րու­­­­­նակ ապ­­­­­րել է ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րից հե­­­­­ռու՝ տա­­­­­տիկի հետ։ Աղ­­­­­ջի­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կը շատ է ան­­­­­հանգստա­­­­­նում Թուրքիայում գտնուող ըն­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքի՝ ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րի ու 11-ամեայ եղ­­­­­բօր հա­­­­­մար։

-Ինչպէ՞ս ես յար­­­­­մարւում նոր առօր­­­­­եայիդ։

-Հա­­­­­մաճա­­­­­րակն ինձ մօտ ան­­­­­հանգստու­­­­­թիւն է առա­­­­­ջաց­­­­­րել. մի կող­­­­­մից կա­­­­­րոտել եմ առա­­­­­ջուայ խա­­­­­ղաղ առօ­­­­­րեան, միւս կող­­­­­մից՝ մտա­­­­­ծում եմ ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րիս մա­­­­­սին։ Սո­­­­­ցիալա­­­­­կան դժո­­­­­ւարու­­­­­թիւննե­­­­­րի եւ յատ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պէս իմ՝ մայ­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­քաղա­­­­­քում կրթու­­­­­թիւնը կազ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կեր­­­­­պե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­լու հա­­­­­մար, հայրս եւ մայրս մեկ­­­­­նել էին Թուրքիա՝ ար­­­­­տագնայ աշ­­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տան­­­­­քի։ Ար­­­­­դէն վեց տա­­­­­րի է, ինչ նրանք այնտեղ են։ Հայրս այստեղ աշ­­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տանք չու­­­­­նէր, մայրս թեքսթի­­­­­լի գոր­­­­­ծա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րանում դեր­­­­­ձակ էր։ Եր­­­­­կուսն էլ Թուրքիայում մինչ հա­­­­­մաճա­­­­­րակը աշ­­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տում էին՝ մայրս դեր­­­­­ձա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կու­­­­­թիւն էր անում, հայրս մա­­­­­տանի­­­­­ների ար­­­­­տադրու­­­­­թեան ոլոր­­­­­տում էր՝ մո­­­­­մից մա­­­­­տանի­­­­­ների կա­­­­­ղապար­­­­­ներ էր պատ­­­­­րաստում։ Ան­­­­­հանգիստ եմ, քա­­­­­նի որ մի կող­­­­­մից չու­­­­­նեն կա­­­­­ցու­­­­­թեան եւ աշ­­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­տան­­­­­քի իրա­­­­­ւունք, միւս կող­­­­­մից էլ՝ ներ­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յիս վի­­­­­ճակով պայ­­­­­մա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նաւո­­­­­րուած, մէկ ամիս է ինչ մնա­­­­­ցել են ան­­­­­գործ։ Տե­­­­­ղեակ եմ, որ օգ­­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւել են պատ­­­­­րիար­­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րանի տրա­­­­­մադ­­­­­րած օգ­­­­­նութիւ­­­­­նից, սա­­­­­կայն վար­­­­­ձով ապ­­­­­րողնե­­­­­րին միայն պա­­­­­րենամ­­­­­թերքը բա­­­­­ւարար չէ։ Եթէ այ­­­­­լեւս չու­­­­­նես եկա­­­­­մուտ, ուստի խնդիր­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րի շղթան եր­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րում է, եւ մեղմ ասած օտա­­­­­րու­­­­­թեան մէջ ոչ ոք քեզ պար­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կան չէ։

-Այդ դէպ­­­­­քում, ին­­­­­չո՞ւ ան­­­­­ցեալ շա­­­­­բաթ չվե­­­­­րադար­­­­­ձան Հա­­­­­յաս­­­­­տան։

-Այո՛, տե­­­­­ղեակ եմ, որ տաս­­­­­նեակ հա­­­­­յաս­­­­­տանցի­­­­­ներ են վե­­­­­րադար­­­­­ձել։ Շատ կը ցան­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նայի նրանց մէջ տես­­­­­նել ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րիս ու եղ­­­­­բօրս, սա­­­­­կայն կան հիմ­­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւոր պատ­­­­­ճառներ, որ նրանք դե­­­­­ռեւս այդպի­­­­­սի որո­­­­­շում չեն առ­­­­­նում։ Ցա­­­­­ւօք, Հա­­­­­յաս­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նում վար­­­­­ձատրու­­­­­թիւնը դեռ թոյլ չի տա­­­­­լիս մեր ըն­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նեկան կա­­­­­րիք­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րը հո­­­­­գալ, մա­­­­­նաւանդ այն դէպ­­­­­քում, երբ նրանք ինձ ֆի­­­­­նան­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պէս սա­­­­­տարում են, որ կա­­­­­րողա­­­­­նամ Երե­­­­­ւանում վար­­­­­ձով ապ­­­­­րել ու սո­­­­­վորել։ Եւ յե­­­­­տոյ ոչ միայն հա­­­­­ցի խնդիր է.Գիւմրիում ու­­­­­նենք տուն, որը բնա­­­­­կելի չէ, պէտք է հիմ­­­­­նո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­վին վե­­­­­րանո­­­­­րոգո­­­­­ւի, տա­­­­­նիքն ամ­­­­­բողջո­­­­­վին կա­­­­­խուել է անձրեւ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րից։ Ամեէ դէպ­­­­­քում, եթէ այս իրա­­­­­վիճա­­­­­կը եր­­­­­կար շա­­­­­րու­­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կուի, ապա մայրս եւ եղ­­­­­բայրս ստի­­­­­պուած կվե­­­­­րադառ­­­­­նան, սա­­­­­կայն հայրս անձնագ­­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­յին խնդիր­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րի պատ­­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ռով՝ դեռ ո՛չ։ Վստահ չեմ, որ Հա­­­­­յաս­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նում կը կա­­­­­րողա­­­­­նան մեր կա­­­­­րիք­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րը հո­­­­­գալ։

-Այս օրե­­­­­րին, ո՞րն է քո ամե­­­­­նամեծ երա­­­­­զան­­­­­քը։

-Երա­­­­­զանքնե­­­­­րը միշտ էլ շատ են լի­­­­­նում, սա­­­­­կայն ամե­­­­­նակա­­­­­րեւո­­­­­րը վայրկեան առաջ մեր բնա­­­­­կանոն կեան­­­­­քին վե­­­­­րադառ­­­­­նալն է, իսկ երկրոր­­­­­դը՝ քա­­­­­նի որ Թուրքիայում հա­­­­­մաճա­­­­­րակը լայն տա­­­­­րածում է գտել, ու­­­­­զում եմ լաւ լուր լսել, որ ար­­­­­դէն ամեն բան կար­­­­­գա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւորո­­­­­ւել է։ Ես գտնւում եմ իմ հայ­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքում եւ նոյ­­­­­նիսկ այս իրա­­­­­վիճա­­­­­կում՝ ինձ հան­­­­­գիստ եմ զգում, բայց ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րիս այնտեղ գտնո­­­­­ւելու փաստն ու անորոշ ապա­­­­­գան ինձ հան­­­­­գիստ չեն տա­­­­­լիս։

-Մի տա­­­­­րի դու էլ ապ­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցիր օտա­­­­­րու­­­­­թեան մէջ։ Ու­­­­­թե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րորդ դա­­­­­սարա­­­­­նում էիր, երբ յա­­­­­ճախում էիր Հրանդ Տինք վար­­­­­ժա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րան։ Ի՞նչ զգա­­­­­ցողու­­­­­թիւններ ու­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցար։

-Այո՛, 2014 թո­­­­­ւականն էր։ Միայն մի բան պարզ հաս­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցայ.դու կա­­­­­րող ես այնտեղ ստեղ­­­­­ծել կեան­­­­­քի հա­­­­­մար նո­­­­­ւազա­­­­­գոյն կամ առա­­­­­ւելա­­­­­գոյն կեն­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պայ­­­­­մաննե­­­­­րը, սա­­­­­կայն, միեւ­­­­­նոյնն է, դու ամուր չես կանգնած, դա քո հայ­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքը չէ։

-Եթէ քո հայ­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքի առաջ­­­­­նորդը հրա­­­­­շագործ լի­­­­­ներ, ի՞նչ կը խնդրէիր նրա­­­­­նից։

-Ման­­­­­կութիւնս հետ բե­­­­­րել, առանց ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րիս ապ­­­­­րած տա­­­­­րիներս հետ բե­­­­­րել, այո՛, վե­­­­­րադարձնել ան­­­­­հոգ ման­­­­­կութիւնս, երբ ցան­­­­­կա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ցած պա­­­­­հի կա­­­­­րող էի ամուր գրկել ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րիս։ Կը խնդրէի լու­­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւոր ապա­­­­­գայ՝ առանց մտած­­­­­մունքնե­­­­­րի, կա­­­­­րոտ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րի, մե­­­­­ղադ­­­­­րանքնե­­­­­րի, թէ իմ պատ­­­­­ճա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ռով են նրանք հի­­­­­մա հեռ­­­­­ւում։ Կ՚ու­­­­­զէի խա­­­­­ղաղ կեանք հայ­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքում, պար­­­­­զա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­պէս ծնող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րիս հետ ապ­­­­­րել կ՚ու­­­­­զէի։

Հ.Գ. Եւ այս օրե­­­­­րին գլխումս տա­­­­­րու­­­­­բերւում է այս նա­­­­­խադա­­­­­սու­­­­­թիւնը. «Մի՛ փնտռէք ձեր երա­­­­­զանքնե­­­­­րը դրսում, ուժ գտէք տա­­­­­նը՝ ներ­­­­­սում զօ­­­­­րանա­­­­­լու», ապա թեր­­­­­թում իմ՝ գաղ­­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կանի օրա­­­­­գիրը.

- Մի՞թէ մար­­­­­դիկ հէնց այնպէս, ան­­­­­պատճառ կա­­­­­րող են տուն-տեղ թող­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­լով՝ բռնել ար­­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­գաղ­­­­­թի քար­­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րուտ ճա­­­­­նապար­­­­­հը։ Ո՞վ է եր­­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիկ օտար հո­­­­­ղում, երբ սե­­­­­փական հար­­­­­կի տակ չէ՝ թէ­­­­­կուզ մի կտոր ցա­­­­­մաք հա­­­­­ցով, բայց հա­­­­­րազատ­­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րով շրջա­­­­­պատո­­­­­ւած եւ ամուր կառ­­­­­չած Մայր հո­­­­­ղին (7.12.2011թ. Պո­­­­­լիս)։

Գի­­­­­տէ՞ք ար­­­­­դեօք՝ ինչ ասել է գաղ­­­­­թա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­կանի օրա­­­­­գիր.այն լե­­­­­ցուն է չպատ­­­­­մո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւած օրե­­­­­րով, պայ­­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­րով, հայ­­­­­րե­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­նիքի կա­­­­­րոտով, պարզ երա­­­­­զանքնե­­­­­րով, երի­­­­­տասար­­­­­դութեան կոր­­­­­սո­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ւած տա­­­­­րինե­­­­­րով, երե­­­­­խանե­­­­­րիդ ան­­­­­հայրե­­­­­նիք ու անա­­­­­րեւ ման­­­­­կութեամբ, սա­­­­­կայն եր­­­­­բեք չմեռ­­­­­նող յոյ­­­­­սով։

Շա­­­­­րու­­­նա­­­­­­­կելի...