ՏԷր Յիսուս Քրիստոսի կեանքի կարեւորագոյն երկու դէպքերը միասնաբար կը տօնենք որպէս Աստուածայայտնութեան Տօն. Տէր Յիսուսի սրբալոյս ծնունդը ի Բեթղեհէմ եւ իր Աստուածընկալ Մկրտութիւնը ի Յորդանան գետ։ Երկուքն ալ զարմանք առաջացնելու չափ խոնարհ պայմաններու ներքեւ իրականացած են։ Ծնած ու մկրտուած անձի մեծութեան հետ չհամապատասխանող այս խոնարհութիւնն ու համեստութիւնը կը յայտնէ Աստուծոյ նկարագիրը, թէ Աստուած կը սիրէ խոնարհութիւնը եւ խոնարհները։ «Աստուծոյ զոհը կոտրած հոգին է. Կոտրած ու խոնարհ սիրտը ո՚վ Աստուած, դուն չես արհամարհէր»։ (Սաղմոս 51։17)
Այն մեծագոյն դասը որ Տէր Յիսուս իր աշակերտներուն եւ մեզի սորուեցնել կ՚ուզէ այն է, որ սիրոյ եւ ծառայութեան համար կատարուած խոնարհութիւնը բանալին է Աստուծոյ Արքայութեան մէջ մեծարուելու եւ գնահատութեան։ «Եթէ մէկը կ՚ուզէ առաջին ըլլալ՝ ամենքին մէջ վերջինը եւ ամենքին սպասաւորը թող ըլլայ»։ (Մարկոս 9։35)
Այնքան կարեւոր էր այս դասը որ վերջին ընթրիքին ընթացքին սեղանէն ելաւ եւ լուաց ոտքերը իր աշակերտներուն, որոնք կը վիճէին թէ ո՞վ էր մեծը իրենց մէջ։ Ուրիշ անգամ մըն ալ մանուկ մը ցոյց տալով ըսաւ անոնց. «Ճշմարիտ կ՛ըսեմ ձեզի, եթէ չդառնաք ու չըլլաք մանուկներուն պէս՝ երկնքի արքայութիւնը պիտի չմտնէք։ Արդ, ով որ իր անձը կը խոնարհեցնէ, ինչպէս այս մանուկը, ա՚ն է մեծը երկնքի արքայութեան մէջ»։ (Մատթ.18։3-4)
Թէեւ Յիսուս պատմութեան մեծագոյն անձնաւորութինն է եւ Աստուծոյ մարմնացումը՝ ծնաւ եւ ապրեցաւ շատ համեստ պայմաններու ներքեւ։ Այն Աստուածը որ կը յայտնուի Յիսուս Քրիստոսի մէջ, մեզի լաւագոյն օրինակը կու տայ խոնարհութեան եւ կը փաստէ որ ճշմարիտ մեծութիւնը կախեալ չէ թէ անձը որքան ունեւոր է, այլ որքան կարող է նա հրաժարելու իր ունեցուածքէն ի շահ եւ ի փրկութիւն ուրիշներուն։ Հրեշտակ մը Յովսէփին երազին մէջ եկաւ եւ բացատրեց Մարիամի յղիութեան պատճառը եւ այն թէ՝ ծնելիք մանուկը ինչպիսի՚ Փրկիչ մը ըլլալու էր. «Պիտի ծնի որդի մը, եւ անոր անունը Յիսուս պիտի դնես, որովհետեւ ան պիտի փրկէ իր ժողովուրդը՝ իրենց մեղքերէն»։ (Մատթ. 1։21)
Մեղքին միւս անունը հպարտութիւնն է, որով բոլորս վարակուած ենք մեղքի տիրոջ Սատանայէն եւ ինկած՝ անոր պէսպիսի թելադրանքներուն անսալով։ Ուրեմն Փրկիչը հարկաւ թէ մեղքին - որ է հպարտութիւն - հակաթոյնը պիտի հայթայթէր իր մարմնացեալ կեանքին մէջ՝ նոյնիսկ դատարկելով իր անձը Աստուածային շատ մը հանգամանքներէն, առնելով խոնարհ ծառայի կերպարանք։
Այսպէս միշտ հեզ ու խոնարհ՝ Բեթղեհէմի համեստ մանուկը երեսուն տարի յետոյ յայտնուեցաւ Յորդանան գետին մէջ, մկրտուելով Յովհաննէս Մկրտիչէն կարծես թէ «մեղաւոր» մարդ մը լինէր, նոյնիսկ զարմանքի մատնելով Մեծն Յովհաննէսը։
Այս խոնարհութեան արեւը պէտք է հալեցնէ նաեւ հպարտութեամբ սառոյց կապած մեր լեռները, այսինքն մեր անյագուրդ սիրտերը։ Թերեւս այսպիսի խոնարհութիւն մը սորուելէն յետոյ մենք ալ կը լսենք երկնաւոր Հօր քաջալերական ձայնը մեր խիղճերուն մէջ արձագանգաբար. «Դուն ես իմ սիրելի Որդիս, որուն ես հաճեցայէ (Մարկ.1։11)։ Մարդկային սիրտը կը յագենայ միայն Աստուածային այսպիսի գնահատանքով եւ կը հրաժարի այլեւս ուրիշ ծափահարանքներ որոնել»։
Մեր հոգիի աչքերով, եկէ՜ք, անգամ մը եւս երթանք Յորդանան գետի ափերը եւ Քրիստոսի հետ մտնենք անոր մէջ, վերյիշելով մեր մկրտութիւնը, զգանք որ միշտ պէտք ունինք լուացուելու մեր մեղքերէն եւ գետը չէ՝ այլ Քրիստոսի արիւնն է մեզ ընդմիշտ մաքրագործող զօրութիւնը։ Ի՜նչ տեղին է աղաղակը Ս. Ներսէս Շնորհալի հայրապետին.
«Որդի՚ Աստուծոյ, Աստուած ճշմարիտ, որ հայրական ծոցէն խոնարհեցա, եւ մեր փրկութեան համար մարմին առիր Սուրբ Կոյս Մարիամէն։ Խաչուեցար, թաղուեցար եւ յարութին առիր մեռելներէն, եւ փառքով բարձրացար Հայր Աստուծոյ մօտ. երկնքին ու քու առջեւդ մեղք գործեցի. յիշէ նաեւ զիս որպէս աւազակը՝երբ գաս քու արքայութեամբդ. եւ ողորմէ քու արարածներուդ եւ ինծի՝ բազմամեղիս»։
Համայն մարդկութիւնը Ադամէն սկսեալ մեծաւորութեան մոլուցքէն վարակուած է։ Իւրաքանչիւր անձ որ կը զգայ իր տկարութիւնը մանկութենէ սկսեալ, կ՛այրի մեծ մարդ լինելու, գովաբանուելու, փառաբանուելու եւ առաջնորդ հանդիսնալու մարմաջով։ Մարդկանց միջեւ տեղի ունեցած ընդհարումներու պատճառներէն ամենէն կարեւորը այս է անկասկած։ Ամէն մարդ եւ ազգ, իր կարգ մը տաղանդներու շնորհիւ ինքզինք ուրիշներէն աւելի լաւին արժանի կը տեսնէ. քանի որ ինքը աւելի խելացի, ընդունակ, հզօր, գեղեցիկ եւ կամ կրթուած է, ուրեմն իրաւունք ունի աւելին պահանջելու։ Աւելի իշխանութիւն, հարստութիւն, համբաւ, դիրք եւ ապահովութիւն։ Իսկ Յիսուսի մէջ յայտնուող Աստուած կը խորտակէ մեր բոլոր մեծութեան հեքիաթները եւ յաջողութեան առասպելները։ Աստուածորդիի խոնարհութիւնը դէմ յանդիման կը թողու մեզ ուրիշ մէկ տեսակ մեծութեան եւ առաջնութեան հասկացողութեան հետ։
Խոնարհութեան փորձը կրնանք կատարել գտնելով եւ օգնելով մեզմէ նուազ բախտաւոր մեր եղբայր եւ քոյրերուն, այնպէս ինչպէս հովիւները Մանուկ Յիսուսը, Մարիամն ու Յովսէփը գտան եւ օգնեցին անոնց իրենց տուները հրաւիրելով եւ մոգերը իրենց գանձերը փռեցին անոնց առջեւ եւ անոնց աղքատութեան բեռը մասամբ թեթեւցուցին։ Ուրեմն Ծնունդի Սուրբ Տօնը լաւագոյնս կրնանք տօնել խոնարհելով դէպի խոնարհները։ Մեղանչած կ՚ըլլանք մեր խղճին դէմ եթէ չյիշէնք այս Տօնին՝ աղքատը, մենալքուածը, պանդուխտն ու գաղթականը, անպաշտպան ծերը, հիւանդը, անտունը եւ սովածը։ Այս պահուն երդիկներ կան, որոնց տակը սուգ կը տիրէ սիրելիի մը կորուստին համար ու «Ռաքել չուզէր մխիթարուիլ, քանզի անոնք այլեւս չկան»։ Ծնաւ մեզի այսօր Փրկիչ մը, որ մեղապարտ մարդկութեան ցոյց կու տայ փրկութեան ճամբան, որ է Աստուծոյ մեզի տուած շնորհքները բաժնել ուրիշներուն հետ ազատօրէն, որպէսզի տիրէ աշխարհի վրայ սէրն ու եղբայրութիւնը, որոնց պիտի հետեւին բնականաբար արդարութիւնն ու խաղաղութիւնը՝ դրախտավայրի վերածելու մեր ռազմադաշտի վերածուած մրցակցամոլ երկիրը։ Խաւարին մէջ այսպէս է ահա կը փայլի փրկչական աստղը ծնեալ Արքային։
Տարիներու տխուր տողանցքին առջեւ մենք ջերմօրէն մխիթարութիւն կը զգանք երկու հազար տարուայ աւետիսը վերստին հնչեցնելով. «Քրիստոս Ծնաւ Եւ Յայտնեցաւ Օրհնեալ Է Յայտնութիւնն Քրիստոսի»։
***
Սուրբ Ծննդեան եւ Աստուածայայտնութեան կենսանորոգ տօնին առիթով կ’ողջունենք Առաքելական Մայր Եկեղեցւոյ բոլոր զաւակներն անխտիր։
Այս առթիւ ի Քրիստոս սիրով ողջունելով, Ս. Ծննդեան եւ Աստուածայայտնութեան Տաղաւարի մեր շնորհաւորութիւնները կը յղենք նաեւ բոլոր քոյր Քրիստոնեայ եկեղեցիներու առաջնորդներուն, հովիւներուն եւ հաւատացեալներուն, գլխաւորաբար Հայ Կաթողիկէ եւ Հայ Աւետարանական համայնքներուն։
Շնորհք, սէր եւ աստուածային սրբարար զօրութիւնն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ եղիցի ընդ մեզ. Ամէն։
Քրիստոս Ծնաւ Եւ Յայտնեցաւ։
Օրհնեալ Է Յայտնութիւնն Քրիստոսի։
Հայրական սիրոյ ողջունիւ եւ
աղօթիւք ի Քրիստոս
ՍԱՀԱԿ Բ. ՊԱՏՐԻԱՐՔ
