ԱՌՕՐԵԱՅ

Հայ ժո­ղովուրդի փի­լիսո­փայա­կան աւան­դութեան մէջ շատ ուշ զար­գա­ցած երե­ւոյթ մըն է ար­դի քա­ղաքա­կանու­թիւնը, մա­նաւանդ ալ կու­սակցա­կան հա­մակար­գը։ Ան­շուշտ որ ու­նե­ցած ենք կու­սակցու­թիւններ, սա­կայն անոնք իշ­խա­նու­թիւն ձեռք բե­րելու հա­մար մրցակ­ցե­լու են­թա­հող մը չու­նե­նալով, վերածուած են գա­ղափա­րախօ­սական ակումբնե­րու։ Շատ կարճ տե­ւած է հայ­կա­կան աւան­դա­կան կու­սակցու­թիւննե­րու իրաւ քա­ղաքա­կան գոր­ծունէու­թիւնը։ Վրայ հա­սած է 1915-ը եւ հայ քա­ղաքա­կան միտ­քը հար­կադրո­ւած է այ­լա­սերու­մի կամ ու­ծա­ցու­մի վտան­գին դի­մաց հա­յապահ­պանման աշ­խա­տու­թիւն ծա­ւալե­լու։ Եթէ այս երե­ւոյ­թը կը վե­րաբե­րի ընդհան­րա­պէս սփիւռքա­հայութեան, Հա­յաս­տան եր­կիրն ալ խորհրդա­յին կար­գե­րու որ­դեգրած «պրո­լետար­նե­րու բռնա­տիրու­թիւն» սկզբունքին հե­տեւան­քով, չէ ու­նե­ցած մրցու­նա­կու­թիւն թե­լադ­րող կու­սակցու­թիւններ։