Հրանդ Տինք Հիմնարկի կազմակերպած Փոքրամասնութեան Իրաւունքներու Ակադեմիան տեղի ունեցաւ 23–26 Մայիս, թուականներուն Հիմնարկի «Հաւաք» սրահին մէջ: Ծրագիրը հիմք ծառայեց փոքրամասնութեան իրաւունքներուն վերաբերող բազմակողմանի քննարկումներու:
Ծրագիրը այս տարի ալ մեծ հետաքրքրութիւն արթնցուց եւ մօտ 170 դիմումներու մէջէն ընտրուած 20 մասնակիցներ չորս օր տեւող խիստ ուսումնական ծրագրին մասնակցեցան: Ակադեմիայի ծրագրին քառօրեայ բաժնին մէջ, տարբեր երկիրներէ եւ մասնագիտական բնագաւառներէ 12 փորձագէտ զեկոյցներ ներկայացուցին: Ծրագրին լեզուն թրքերէն էր, անգլերէնով կայացող նիստերուն համար ապահովուեցաւ թարգմանութիւն:
Ծրագրի շրջանակին մէջ, փոքրամասնութեան իրաւունքներու բնագաւառին գործող փորձագէտներու ներդրումով ուսումնասիրութիւններ, փանելներ եւ ֆիլմի ցուցադրութիւններ կատարուեցան:
Առաջին շրջանը 2024 թուականին աւարտած Ակադեմիան, այս տարի ալ նպատակ ունէր գիտակցութիւն ստեղծել աշխարհի եւ Թուրքիոյ մէջ փոքրամասնութեան իրաւունքներու մասին, գիտութեան արտադրութիւնը բարձրացնել եւ լուծումներու առաջարկութիւններու զարգացումին նպաստել:
Ծրագրի բացումը կատարուեցաւ Մայիս 23-ին փրոֆ. Թուրկուդ Թարհանլըի «Մարդկային իրաւունքներու օրէնք եւ անոր ազդեցութիւնը Թուրքիոյ փոքրամասնութեան իրաւունքներուն վրայ» վերնագրով ուսումնասիրութեամբ: Նոյն օրը պատմաբան եւ քաղաքագիտութեան գիտնական փրոֆ. Սամիմ Աքկէօնիւլ ներկայացուց «Միջազգային օրէնք եւ փոքրամասնութեան իրաւունքներ» վերնագրով զեկոյցը։
Այս նիստին մէջ փոքրամասնութեան հասկացութեան ժամանակակից իմաստին եւ գործածութեան մասին մասնակիցներուն ալ ներգրաւող ինտերակտիւ երկխօսութեան մթնոլորտ ստեղծուեցաւ:
Երկրորդ օրուան ծրագիրը սկսաւ Էլչին Աքթոփրաքի Լոզան Դաշնագրի եւ Թուրքիոյ մէջ փոքրամասնութեան իրաւունքներու ներկայացումով: Օրուան ընթացքին Սուավի Այտըն եւ Էլչին Աքթոփրաք, Թուրքիոյ մէջ փոքրամասնութեան իրաւունքներու կիրարկման օրինակներուն եւ հանդիպած խնդիրներուն վերաբերող երկու նիստ իրականացուցին: Օրուան վերջին ցուցադրուեցան ռեժիսոր Նեժլա Օսսէյրանի «Փրիափոսի ապագան», «Ձիթէնին մի՛ սպաննէք» եւ «Սուլուքուլէ՝ որո՞ւ համար վերափոխում» վերնագրով կարճ վաւերագրական ֆիլմերը եւ Օսսէյրանի հետ Zoom-ով խօսակցութիւն կատարուեցաւ:
Երրորդ օրը, Իփէք Իլքքարաճան եւ Կիւլրու Կէօքէր խտրականութեան եւ հասարակական սեռի յարաբերութեան քննարկող աշխատանոց կազմակերպեցին: Ապա Ալի Տայըօղլու Պալքաններու, իսկ Սետա Ալթուղ Մերձաւոր Արեւելքի փոքրամասնութեան համայնքներու վիճակին վերաբերող ներկայացումներ կատարեցին: Օրուան վերջին տեղ գտաւ Սանէմ Կիւնէրի ղեկավարած նախագծի զարգացման աշխատանոցը եւ ՀՏՀ Փոքրամասնութեան Իրաւունքներու Ակադեմիա Խումբի կողմէ կատարուած աջակցութեան ծրագրի ներկայացումը: Ակադեմիայի վերջին օրը նուիրուեցաւ միջազգային հարթակին մէջ պաշտպանութեան հարցերուն: Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան Մարդկային Իրաւունքներու Բարձրագոյն Յանձնակատարի Գրասենեակին մէջ Մարդկային Իրաւունքներու Պատասխանատու Քլոտ Քահն, փոքրամասնութիւններու համատեքստին մէջ պաշտպանութիւնը եւ խտրականութեան արգելքը քննարկեց: Ապա Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան Փոքրամասնութեան Հարցերու Յատուկ Զեկուցողին փրոֆ. Նիքոլա Լեւրատի հետ խօսակցութիւն կատարուեցաւ: Ծրագիրը աւարտուեցաւ Minority Rights Group International-էն Նիլ Քլարքի պաշտպանութեան հնարաւորութիւններու վերաբերող ներկայացումով: Ակադեմիա ծրագիրը կը շարունակուի առցանց գիտաժողովներով։
