ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ
pakrates@yahoo.com
Երբ աշխարհասփիւռ հայութիւնը մտահոգուած է յատկապէս արեւմտահայերէնի նահանջով, բնականաբար ուշադրութեան առարկայ կը դառնայ մանկական գրականութիւնը։
Այս տողերով կը փորձէինք նկարագրել Մհեր Պեքարեանի վերջին ստեղծագործութիւնը՝ «Կարմլիկ»ը։ Ան ձուկի մը ոդիսականն է, որ կը փորձէ գետի հոսանքին դէս լողալով հասնիլ Ճորոխ գետի ակը, որպէսզի կատարէ իր տեսակի յարատեւութեան ձօնուած սրբազան պարտականութիւնը։
Մհեր Պեքարեան իր այս գործով լաւագոյնս յաջողած է մանկական գրականութեան յաջող օրինակ մը ստեղծելու։ Այդ յաջողութեան ետին մենք կը տեսնենք հեղինակին հայրենի երկրի աշխարհագրութեան եւ ազգագրութեան հետ շփման ընձեռած հարստութիւնը։ Ան Ճորոխ գետի կողքին կը խօսի Քաջքարի լերան առեղծուածով եւ ընթերցողին կը մատուցէ երեւակայութեան ընդարձակ դաշտ մը։
«Արաս» հրատարակչատան մատենաշարէն լոյս տեսած այս գիրքը ողջունելու պատրաստուած պահուն է, որ վրայ հասաւ Ուսուցչաց Հիմնարկի նախաձեռնութեամբ լոյս տեսած երեք գործերու մասին աւետիսի համազօր այցելութիւնը։
Նախորդ երկուշաբթի յետմիջօրէին էր, որ ուրախութիւնը վայելեցինք չորս նուիրեալներու այցելութեան։ Ուսուցչաց Հիմնարկի վարչութեան անդամ Օրթագիւղի Թարգմանչաց Վարժարանի անցեալի բազմամեայ տնօրէնուհի՝ Մարի Նալճը, իր հետ ունենալով, իր հարսը Դալար Նալճըն, Պեզճիեան Վարժարանի տնօրէնուհի Գլոտիա Ալթըփարմաք Տեմիրը եւ Էսաեան Վարժարանի մանկապարտիզպանուհի՝ Սիպիլ Աւաքօղլուն խմբագրատուն այցելեցին ու արդար հպարտութեամբ մեր սեղանին վրայ դրին երեք նոր գործեր։
Եթէ մենք եղելութիւնը նկարագրեցինք «երեք նոր գործեր» կոչումով, թող ընթերցողը զայն ընկալէ, իբրեւ երեք ստեղծագործութիւն, որ արգասիքն է լուրջ ու յամառ աշխատանքի։
Անդրադառնանք անոնց բովանդակութեան։ «Հոյամողէզներ»ը, շատ ճաշակաւոր նկարներով ու բարձրորակ տպագրութիւնով դեռատի ընթերցողին կու գայ ծանօթացնելու երբեմնի այսօրուայ համար դժուար ընկալելի անասուններու ոդիսականը։ Հոյամողէզները, որ մեզի աւելի ծանօթ են «տինազոր» կոչումով, ապրած են միլիոնաւոր տարիներ առաջ եւ ապա առյաւէտ կորած։ Մենք անոնց մասին կը լսենք բրածոները ուսումնասիրելով։ Այսպէսով դեռատի ընթերցողը կը ծանօթանայ նաեւ բնագիտութեան մասին տեղեկութիւններուն։
Խիստ ուշագրաւ են այն նկարները, ուր հոյամողէզներու մարմնի հսկայութիւնը կը բաղդատուի մարդու հասակով։
Գիրքը նաեւ կը նկարագրէ կենդանական աշխարհի միաբջիջ էակ ըլլալով ջուրին մէջ յայտնուիլը։ Կը տեսնենք լողաթեւերով օժտուած հոյամողէզին ցամաքային կեանքի մէջ ոտքերով օժտուիլը։ Յեղաշրջման տեսութեան փաստացի օրինակ մըն է այս, որ վերջերս վերացած է երկրի ուսման ծրագրէն սուրբ գրային պատումներու հակասող դաս մը ըլլալուն։
պատճառաւ։
Երկրորդ գիրքը թէեւ մանկապատում մըն է, բայց դարձեալ ունի շատ կարեւոր նշանակութիւն, քանի որ դեռատի ընթերցողին կը ծանօթացնէ ատամնափոխութեան դէպքը, զայն գիտակից դարձնելով իր մարմնի վրայ տեղի ունեցած այս խիստ կարեւոր փոփոխութեան մասին։
Այս գիրքը եւս օժտուած է գեղեցիկ նկարներով, որոնք աւելի հրապուրիչ կը դարձնեն ընթերցումը։ Հեղինակը յաջողած է մանուկի ներքնաշխարհը թափանցել իր լեզուական պարզ ու հաղորդական ոճով։
Երրորդ գործը խաղի ծրար մըն է, որ պատրաստուած է Սիպիլ Աւաքօղլուի կողմէ։ Այդ ծրարին մէջ կը գտնենք 20 խաղաքարտեր եւ 120 փոքր քարտեր, որոնք տեղադրուած են պարկի մը մէջ եւ առիթ կու տան խաղի միջոցաւ ծանօթանալու նոր բառերու հետ եւ այսպէսով կը ճոխացնեն, կը հարստացնեն դեռատիի բառամթերքը։
Ուրախութիւն պատճառող երեւոյթ է այդ մէկը, քանի որ կ՚ամրապնդէ մեր յոյսն ու հաւատքը գալիք ժամանակներու դիմաց։ Այդ իսկ պատճառաւ ալ ջերմօրէն կը շնորհաւորենք բոլոր հեղինակները եւ այս բոլորին առիթ ընդձեռող Ուսուցչաց Հիմնարկը ու «Արաս» Հրատարակչատունը։ Այժմ կարեւոր խնդիրը դրուած է նախակրթարանի եւ մանկապարտէզներու մեր ուսուցիչներու ուսերուն։ Անոնք են որ նոր սերունդը հաղորդակից պիտի դարձնեն այս աշխատութիւններուն, որոնց իւրաքանչիւրը կասկած չկայ թէ տքնաջան աշխատութեան հետեւանք է։
