ԱՌՕՐԵԱՅ

Դաշնակցային Ռուսիա, Եւրասիոյ եւ Հարաւային Կովկասէ ետք, Միջին Արեւելքի մէջ ալ կ՚ընդլայնէ իր ազդեցութեան տարածքը։ Ռուսիա այսպէսով օրըստօրէ աւելի կարեւոր դերակատար մը կը դառնայ համաշխարհային քաղաքականութեան մէջ։ Ռուս զինեալ ուժերու ինքնաթիռները Սուրիա-Թուրքիա սահմանագծին վրայ քանի մը անգամներ հատեցին սահմանը եւ մտան Թուրքիոյ օդային տարածք։ Բացի դիւանագիտական որոշ զգուշացումներէ կամ բողոքի պատգամներու փոխանակումէ, թրքական բանակին պատկանող երկու ուղղաթիռներ 6 եւ 7 Հոկտեմբերին հատեցին Հայաստանի սահմանը։ Նկատի ունենալով Ռուսիոյ Հարաւային Կովկասի տարածքին մեծագոյն զինուորական խարիսխին, 102-րդ զինագունդի գոյութիւնը, հայ մամուլը օդային տարածքի այս ոտնձգութիւնը կը դիտէ, իբրեւ Թուրքիոյ Ռուսաստանին տուած պատասխանը։ Տուեալ պայմաններու մէջ կ՚արժէ քննել Ռուսիոյ Դաշնութեան կովկասեան դարպասը հանդիսացող Հայաստանի Ռուսիոյ հետ յարաբերութիւնները։ Այս մասին խօսեցանք «Եւրասիոյ Համագործակցութեան Հիմնադրամ»ի վարիչ Գէորգ Տէր Գաբրիէլեանի հետ։

Օրեր առաջ Տիարպէքի­րի Իրա­ւաբան­նե­րու Միու­թեան նա­խագահ Թա­հիր Էլ­չին ձեր­բա­կալուած էր՝ Հոկ­­տեմբե­­րի 14-ին CNN Թիւրք-ի հա­­ղոր­­դումնե­­րէն մէ­­կուն ժա­­մանակ հնչե­­ցու­­ցած հե­­տեւեալ խօս­­քե­­­րու պատ­­ճա­­­ռաւ. «ՓՔՔ-ն զի­­նուած քա­­ղաքա­­կան շար­­ժում է, որը ու­­նի քա­­ղաքա­­կան պա­­հանջներ եւ շատ լուրջ աջակ­­ցութիւն, եթէ ան­­գամ անոր որոշ գոր­­ծո­­­ղու­­թիւննե­­րը ահա­­բեկ­­չա­­­կան բնոյթ կը կրեն»։

Եւրոպայի Մարդկային Իրաւանց Ատեանի (ԵՄԻԱ) մէջ Տո­ղու Փէ­րին­չէ­քի դա­տավա­րու­թեան մի­ջոցին «Թա­րաֆ» թեր­թի մէջ կը հրա­տարա­կուէր իմ գրած «Պա­լատի խա­մաճի­կը» յօ­դուա­ծաշար­քը։ Հոն գրուած­նե­րուն աւելցնե­լիք բան մը չու­նիմ սա պա­հուն։

Երևանում ունեցած ելույթից հետո պահոցից օրակարգ է բերվել «քնած» գործերից մեկը:

Ըստ ստացված տեղեկությունների՝ Դինքի սպանության դատավարության շուրջ կազմված մեղադրական ակտում ներառված 25 հանրային պաշտոնատար անձանց մեծ մասի նկատմամբ պլանավորված սպանությանն օժանդակելու, զինած հանցավոր խմբավորում ղեկավարելու կամ նման խմբավորմանն անդամակցելու, պաշտոնական տվյալների ոչնչացման մեղադրանք ներկայացվեց: Մի մասին էլ անուշադրության պատճառով դիտավորյալ սպանության իրականացմանն օժանդակելու և պաշտոնի չարաշահման մեղադրանքներ ներկայացվեցին:

Այս տարի Փարիզի մէջ համալսարանական տարեշրջանը սկսաւ երկու կարեւոր գիտաժողովներով։ Փարիզի Արեւելեան լեզուներու եւ քաղաքակրթութիւններու Հիմնարկը Սեպտեմբեր ամսուան մէջ չորս լման օր յատկացուց հայ գրականութեան ու արեւմտահայերէնի նիւթին։ Զանազան երկիրներէ եկած մասնակիցներ մեկնաբանեցին գլխաւոր հարցեր, նախատեսուած նիստերու ընթացքին։ Ասոնցմէ առաջինը ԻՆԱԼՔՕ-ի հայկական ամպիոնի կողմէ կազմակերպուած յատուկ գիտաժողով մըն էր նուիրուած՝ սփիւռքահայ յայտնի գրողներէն Գրիգոր Պըլտեանի գործին, իր եօթանասունամեակի առիթով։ Իսկ երկրորդին նիւթն էր արեւմտահայերէնի պաշտպանումը, որ Կիւլպէնկեան հիմնարկի Արեւեմտահայերէնի ծրագիրներու վարիչ Անի Կարմիրեան եւ ԻՆԱԼՔՕ-ի համագործակցութեամբ տեղի ունեցաւ։ Այս մէկը կը կայանար յատկապէս մանկավարժներով, դասախօսներով, ուսման համակարգի զանազան անդամներով ու վարիչներով։ Այս առիթով ԻՆԱԼՔՕ-ի հայկական ամպիոնի վարիչ Անահիտ Տօնապետեանի հետ կատարեցինք հարցազրոյց մը որպէսզի տեղականանք այս չորս կարեւոր օրերուն անցուդարձներուն։

Դեկ­տեմբե­րի 10-ին Ստոք­հոլմում հան­դի­սաւոր արա­րողու­թեան պայ­մաննե­րում պե­լառուս գրող Սվետ­լա­նա Ալեք­սիեւի­չին կը յանձնուի Նո­պէլեան մրցա­նակ, որը շնոր­հե­ցին նրան 8 Հոկ­տեմբե­րին հե­տեւեալ ձե­ւակեր­պումով. նրա ար­ձա­կի բազ­մա­ձայն հնչե­ղու­թեան, ինչպէս նաեւ տա­ռապան­քի եւ արիու­թեան յա­ւեր­ժացման հա­մար։ Ռու­սա­լեզու տա­րածաշրջա­նի, այ­սինքն սո­վետա­կան, այ­սօր ար­դէն յետ­սո­վետա­կան երկրնե­րի հա­մար դա մեծ իրա­դար­ձութիւն է։ Մէկ մի­լիոն տո­լարից աւել է կազ­մում մրցա­նակը, եւ պարզ է, որ գրո­ղին հենց այնպէս չեն շնոր­հում այդ գու­մա­րը, սա­կայն նա­խան­ձը, չա­րու­թիւնն ու ան­հանդուրժո­ղակա­նու­թիւնը որ­պէս ար­ձա­գանգ վկա­յում են, որ այս տա­րածաշրջա­նում ոչինչ չի փո­խուել զան­գուածա­յին մտա­ծելա­կեր­պի մէջ. եթէ գրո­ղին Նո­պէլեան են շնոր­հել, ու­րեմն նա դա­ւաճան է։ Այժմ յի­շենք, թէ ինչպէս էր ար­ձա­գան­գում եր­կի­րը, որին առաջ­նորդում էր կո­մու­նիստա­կան կու­սակցու­թիւնը, այն գրող­նե­րի հան­դէպ, որոնց գնա­հատում էր «թշնա­մի» Արեւ­մուտքը։

74 ամեայ Ստեփան Պոտուեան լիոնաբնակ ֆրանսահայ մըն է։ Երիտասարդութեան տարիներէն ի վեր կը ճամբորդէ աշխարհի զանազան վայրերը։ Դէպի Թուրքիա իր առաջին ճամբորդութիւնը կը կատարէ 1968-ին, Կապատովկիա։ 1969-ին երկրորդ այցելութիւնը ուղղուած է Արեւմտեան Հայաստան։ Պատահաբար կը ծանօթանայ քիւրտ երիտասարդի մը, որուն հետ բարեկամութիւնը կը շարունակուի մինչեւ քանի մը տարի առաջ, երբ ան ոճիրի մը զոհ կ՚ըլլայ Փարիզի մէջ։ «Զաւակները իմ զաւկիս նման կը սիրեմ։ Երբ որ Թուրքիա գամ, անպայման կ՚այցելեմ իրենց ընտանիքը» կ՚ըսէ Պոտուեան։

Նախորդ Շա­­բաթ առա­­ւօտ Ան­­գա­­­րայի Կա­­յարա­­նին առ­­ջեւ պայ­­թող ռումբերուն տե­­ղի տուած ցնցումնե­­րը մին­­չեւ օրս կը շա­­րու­­նա­­­կուին։ Թեր­­թիս հրա­­տարա­­կութեան պատ­­րաստուած պա­­հուն Ան­­գա­­­րայի Բժիշկնե­­րու Կա­­ճառը զո­­հուած­­նե­­­րուն թի­­ւը կը յայ­­տա­­­րարէր 106։