ԱՌՕՐԵԱՅ

Համահայկական վեցերորդ խաղերու հանդիսաւոր բացումը կա­տարուեցաւ 2 Օգոս­տոս Կի­րակի երե­կոյեան, Երե­ւանի Վազ­գէն Սար­գի­սեանի անուան մար­զա­դաշ­տին մէջ։ Ինչպէս նա­խորդ թի­ւերու մէջ նշած էինք, Հա­մահայ­կա­կան խա­ղերու մաս­նա­կից­նե­րու թի­ւը այս տա­րի ար­ձա­նագ­րած է ամե­նաբարձր կէ­տը, 171 քաղաքնե­րէ 6.352 մաս­նա­կից­նե­րով։ Այս ընդհա­նու­րի մէջ Թուրքիոյ տար­բեր քա­ղաք­նե­րէ մաս­նակցող­նե­րու թիւն ալ կը մօ­տենար 900-ի։

Պատմաբան եւ լրագրող Վիգէն Չըթըրեան հեղինակած է նոր գիրք մը, որը նիւթ կ՚առնէ հարիւր տարուան համաշխարհային քաղաքականութիւնը, ակադէմական հետազօտութիւնները, Քրտական հարցը, թուրք եւ հայ հասարակութիւնները։ «Բաց Վէրքեր։ Հայեր, Թուրքեր եւ դար մը ցեղասպանութիւն» հատորը կը կեդրոնանայ յետ-ցեղասպանութիւն ժամանակաշրջանին, եւ Հրանդ Տինքի սպանութեան կը վերաբերի որպէս կարեւոր անկիւնադարձ մը։

Պիտի շարունակէի խօսքս «Ոսկէ Ծիրան»ի մասին, սակայն 6-րդ համահայկական խաղերը ստիպում են փոխել մտայնութիւնս եւ անդրադառնալ այս չափազանց կարեւոր իրադարձութեանը, որն աւելին է քան միջոցառում, աւելին է, քան խաղեր, աւելին է, քան հիւրընկալութիւն եւ միասնութիւն։ Թւում է, թէ զգացական շրջանը վաղուց անցել էինք, երբ հայերը մէկտեղուեցին համաժողովի 2002-ին, իսկ մինչ այդ 1999-ին առաջին անգամ անցկացրեցին համահայկական խաղերը։

Պէլկիոյ խորհրդարանը ընդունեց Հայոց ցեղասպանութիւնը պաշտօնապէս ճանչցող բանաձեւը։ 23 Յուլիսին կայացող նիստի ընթացքին 124 պատգամաւորներ կողմ քուէարկեցին, իսկ 8 դէմ։

1999-ին առաջին անգամ երկամեայ հերթականութեամբ կայացող Համահայկական խաղերը 2007-էն ետք սկսան չորսամեայ հերթականութեամբ կազմակերպուիլ։ Այս տարի վեցերորդ անգամ կայացող Ողիմպիականին մասնակցութիւնը զգալիօրէն բարձր է բաղդատմամբ նախորդ խաղերուն։ Նախապէս միայն Իսթանպուլի անունով մասնակցող թուրքիացի խումբերը այս տարի աւելի զանազանութիւն կը ներկայացնեն։

Իսլամաց(ու)ած հայերու նիւթով ամենածաւալուն գիտական ժողովը կայացած էր 2-4 Նոյեմբեր 2013 թուին, Իսթանպուլի Պողազիչի համալսարանին մէջ, Հրանդ Տինք Հիմնարկի նախաձեռնութեամբ։ Այս գործընթացին մէջ Հրանդ Տինք հիմնարկին աջակցած էին Մալաթիոյ Հայոց Հայրենակցական Միութիւնը, Պողազիչի համալսարանի պատմութեան բաժինը, Օլոֆ Փալմէ միջազգային կեդրոնը, Ֆրէտրիխ Էպէրթ եւ Քրէսթ հիմնադրամները։

Դժուարացանք կողմնորոշուիլ, քանի որ նամակաբերին յանձնած պահարանին վրայ գրուած էր «Սարգիս Սերովբեան», բայց երբ կարդացինք պահարանի վրայ գրուած «Բանտարկեալի նամակ՝ ստուգուած է» ծանօթագրութիւնը համարձակեցանք բանալու եւ տեսանք որ մեր սիրելի երէց եղբօր՝ սիրելի Սարգիս Սերովբեանին անհամար բարեկամներէն մէկը լսելով Սերովբեանի կորուստը, ուզած էր մեր ցաւը կիսել։ Մենք ալ այդ նոյն նամակը կը բաժնենք «Ակօս»ի ընթերցողներուն հետ։

Հայոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան 100-ամեակն է։ Հա­մայն հա­յու­թիւնը միաձայն իր բո­ղոքը կ՚ար­տա­յայ­տէ առ Թուրքիա, պա­հան­ջե­լով կա­տարո­ւած ոճի­րի ճա­նաչումն ու հա­տու­ցումը։ Ան­շուշտ իւ­րա­քան­չիւր գա­ղութ իրեն յա­տուկ ձե­ւով կ՚ոգե­կոչէ 100-ամեակը, տար­բեր մի­ջոցա­ռումներ կազ­մա­կեր­պե­լով. հո­գեհանգստեան պաշ­տօն, քայ­լարշաւ, բո­ղոքի ցոյց, մշա­կու­թա­յին ձեռ­նարկ, եւայլն։ Այս ծի­րին մէջ, Մե­ծի Տանն Կի­լիկիոյ Կա­թողի­կոսու­թիւնը ինքն ալ ու­նէր պատ­կա­ռելի մի­ջոցա­ռումնե­րու իր ցան­կը Լի­բանա­նի մէջ, որոնց անդրա­դառ­նալ կա­րելի չէ միայն այս կարճ գրու­թեամբ։ Բայց մաս­նա­ւոր ու­շադրու­թեան կ՚ու­զեմ յանձնել այս ձեռ­նարկնե­րու շղթա­յին մէկ օղա­կը կազ­մող՝ Լի­բանա­նի Ժը­պէյլ քա­ղաքին մէջ Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան Որ­բե­րու Թան­գա­րանը, որուն բա­ցու­մը կա­տարո­ւեցաւ Շա­բաթ 18 Յու­լիս 2015-ին։

Այս շաբաթ «Ակօս»ի երեք էջերը կը զբաղեցնեն Մուսթաֆա Քէմալի հոգեզաւակ Սապիհա Կէօքչէնի տոհմածառը, ծանօթ գրող Ալէվ Էրի յայտնաբերելու ոդիսականը։ Սոյն գրութեան համառօտուած տարբերակը կը ներկայացնենք հայերէն էջերու ընթերցողներուն։

Անցեալին դէպի Հայաստան զբօսաշրջութեան անցուդարձերուն համար խորհուրդ կը տրուէր աշ­նան ամիս­նե­րը։ Հայ­րե­նի եր­կի­րը հետզհե­տէ ձեր­բա­զատուած է եղա­նակա­յին այդ սահ­մա­նու­մէն եւ կա­րելի է ըսել որ տա­րուայ բո­լոր ամիս­նե­րը ձեռնտու են Հա­յաս­տան այ­ցե­լելու հա­մար։ Այս ար­դիւնքը կա­րելի եղաւ շնոր­հիւ լաւ կազ­մա­կեր­պուած մի­ջոցա­ռումնե­րու։