ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՒԻՆ

Իսթանպուլի Հայ Կաթողիկէ համայքի վաստակաւոր առաջնորդ արհիապատիւ Գերապայծառ Յովհաննէս Չոլաքեան մեծարուեցաւ յոբելեանական հանդիսութիւնով։ Արհիապատիւ Սրբազանը յառաջացած տարիքի բերմամբ իր ծառայութիւնները թողած է Գերապայծառ Լեւոն Զէքիեանի եւ ինք կը մնայ իր աթոռին վրայ խորհրդանշական բնոյթով։

Ասում են մէկ հո­գու ող­բերգու­թիւնը ող­բերգու­թիւն է, իսկ մի­լիոն­նե­րի՝ վի­ճակագ­րութիւն։ Ան­շի­րիմ մնա­ցած զո­հերի առ­ջեւ մենք պար­տա­ւորու­թիւն ու­նենք. փա­ռատել վի­ճակագ­րութիւ­նը եւ մէկ առ մէկ անցնել զո­հերի հետ իրենց Գող­գո­թայի ճամ­բան։ Եղեռ­նին իր 5 զա­ւակ­նե­րին կորցրած Մա­րիցա Եղո­յեանի յու­շա­տետ­րը Կիւմրի քա­ղաքի «Կու­մայրի» թեր­թին տրա­մադ­րել էր նրա որ­դի՝ Զի­դալ Եղոյեանը (ծն. 1934-ին), եւ այս յու­շե­րը լոյս տե­սան 1995-ի Ապ­րի­լեան թի­ւի մէջ, իսկ ինձ հա­սան դրանք Եղո­յեանի փե­սայի՝ դստեր ամուսնու, Յով­հաննէս Դուրգա­րեանի մի­ջոցով։ Հա­զարա­ւոր վկայու­թիւննե­րի մէջ ես զա­տեցի այս մէ­կը, որ­տեղ ցայ­տուն կեր­պով ար­տա­յայ­տուած է ոչ միայն ող­բերգու­թեան խե­լակո­րու­սութիւ­նը, այլ այդ ող­բերգու­թեանը դի­մադ­րո­ղակա­նու­թեան զօ­րաւոր ու­ժը, որի շնոր­հիւ մենք որ­պէս ազգ այ­սօր կանք։ Ահա­ւասիկ Մա­րիցա Եղո­յեանի վշտա­պատու­մը։

Ընտրու­թիւննե­րու նա­խօրեակի ամե­նակա­րեւոր իրա­դար­ձութիւ­նը ըլ­լալ կը թո­ւի Խորհրդա­րանի թեկ­նա­ծու­նե­րու անուննե­րու ճշդու­մը։ Շա­տեր շունչե­րը կտրած կը սպա­սէին այդ օրը, երբ օրի­նաւոր վեր­ջին ժամ­կէ­տը կը լրա­նար Կեդ­րո­նական Ընտրա­կան Յանձնա­խումբ յանձնե­լու հա­մար թեկ­նա­ծու­նե­րու անուննե­րը։

877-1878 տարեթիւը կը զուգադիպի նաեւ անկախութեան մասին ըսի ըսաւներուն, հողային կորուստի մտահոգութիւններուն ծայր տուած ժամանակահատուածի մը։ Ի դէմ այդ բոլորին, Իսթանպուլի կառավարութիւնը հայ ժողովուրդը ճնշելու համար կը դրդէ քրտական աշիրաթները։ Ահաւասիկ նոյն տարեթիւը հայ ժողովուրդի համար ալ սարսափի թուական մը ըլլալով կը ներկայանայ։ Այժմ այդ թուականի հոգեբանութեան գիտակցելու համար առիթ մը գոյացած է։ Իր մասին ողբերգներ հիւսուած արտակարգ կնոջ մը պատմութիւնն է մեր առջեւ։ Նոյն ինքն դստեր՝ Արմենուհի Գեւոնեանի կողմէ իր մօր պատումներով գրի առնուած Կիւլիզարի պատմութիւնը, տարածքաշրջանի սարսափելի գործիչին՝ Մուսա Պեկի կողմէ առեւանգուած 14 ամեայ մանկամարդուհիի մը կերպարին մէջ ժողովուրդի մը պատմութեան մասին պատմական վկայութիւններ կը բերէ։

Հրանդ Տինք հիմնարկը եւ «Ակօս» շաբաթաթերթը փոխադրուած են նոր աշխատավայր մը, ուր նախապէս կը գործէր հայկական վարժարան՝ «Անարատ Յղութիւն»ը։

Լեւոն Վարդուհեանցիներու Սանուց Միութիւնընիւթական որոշ դժուարութիւններու առջեւ գտնուող Հրանդ Տինք վարժարանին օժանդակելու համար գտած է յարմար եղանակ մը։ Այսպէսով անոնք որոշած են Սուրբ Զատկի տօնի նախօրեակին արհեստական ձուեր ներկել եւ անոնք ղրկել դպրոց, որպէսզի աշակերտները վաճառեն եւ հասոյթը յատկացնեն հայաստանցի աշակերտներուն։

Օրթագիւղի Ծնունդ Սուրբ Աստուածածնի եկեղեցւոյ կոչնակը երբ զանգէ, առաջին եկողներէն է Հեղնա Եոլտաշը։ Միշտ խնամուած է իր հագուստ-կապուստը։ Սպիտակ մազերը միշտ սանտրուած։ Ձեռքի պայուսակը կ՚ամբողջացնէ իր վայելուչ կերպարը։ Կը նախընտրէ եկեղեցւոյ ետեւի նստարաններէն մէկուն նստիլ։ Անտարբեր կը մնայ շուրջ բոլորի նկատմամբ եւ կ՚ամփոփուի ինքն իր մէջ։ Ես որ միշտ հետաքրքիր եմ մարդկանց ապրումներուն եւ մանաւանդ պատմութիւներուն նկատմամբ, չէի կրնար անտարբեր մնալ այս անուշիկ մեծ մայրիկին հանդէպ։ Ուստի եկեղեցիյէն ելքին մօտեցայ ու յայտնեցի փափաքս։ Բարի եղաւ ու կիսեց իր պատմութիւնը ինծի հետ։ Ես ալ ձեզ հետ կը կիսեմ, քաջ գիտնալով թէ դուք բոլորդ պիտի բաժնէք այս հայ կերպարի հարազատութիւնը։