Khaçkar üzerinde çocuk kalmış ezgiler

EMRE ŞAHİNLER

İran-Ermenistan ilişkileri hepimizin bildiği üzere çok eskilere dayanır. İki komşu ülke arasındaki kültürel bağların oldukça güçlü olduğunu biliyoruz. Bu tarihi bağlara rağmen İran’da yaklaşık otuz  seneye kadar Ermeni Edebiyat alanında çeviri eser yok denecek kadar azdı. Fakat son yıllarda Ermeni Edebiyatının tanınması tercümanların da katkısıyla tanınır hale geldi.

İran’dan Ermenistan’a

İran’da çoğu Ermeni yazarlar bugün öykücü yada çevirmendir. Vahe Armen hem Farsça hem Ermenice yazan bir şairdir. Vahe Armen’in ilk iki kitabı ‘Başlangıca Doğru’ ve ‘Haykırış’ Ermenice yazılmıştır. Bu kitapların ardından Ermenice’den Farsça’ya çevirileriyle ve Farsça şiirleriyle poetik dilinde değişiklikler yapmıştır. Kendi şiirlerinden oluşan Farsça beş kitap yayımlayan şair aynı zamanda Ermenistan şairlerinin yer aldığı iki şiir antolojisi yayımlamıştır. 2007 yılında ‘İran Barış Şiir Festivali’ ödülünü, 2010 yılında Ermenistan Yazarlar Sendikası’nın düzenlediği Ermeni edebiyatı üzerine çalışan en büyük çevirmen ödülü ve 2014 yılında Ermenistan Yazarlar Sendikasının düzenlediği Ermenice Edebiyat üzerine çalışan şair ve yazarlara verilen ödüle layık görülmüştür.

Vahe Armen şiiri nostalji, dinsel imgeler ve sosyal sorunlar gibi pek çok temayı içinde barındırmakla kalmayıp şiirlerindeki öyküsel anlatımlarıyla da adından söz ettirmektedir. Vahe’nin şiir tanımı; “Şairin bilinçdışı anında yazdıklarından ibaret olup okuru bilinç halinde etkileme sanatıdır. Dilin basit olması veya zor olmasını şiirin belirgin ve önem arz eden konusu saymıyorum. Her şiir kendi gerçeğini taşır. Her şair yazarken gerçekleri algılayıp şiirinin fısıldamalarını ve feryatlarını duyar. Böylece içindeki doğal duygularla sözcüklere şiire hayat verir. Ben her zaman düşüncelerimi ve  duygularımı okuruma,  bilgi ve tecrübelerimden kaynaklanan bir dille aktarmaya  çalışıyorum. Şiirimin içindeki bağları her konuda mantıksal olmalarına özen gösteririm. Şiir yazmadan önce basit ya da zor bir dil veya kısa uzun seçeceğim diye karar vermiyorum.” Vahe Armen şiirde dilden ziyade sözcüklerin ahengi ve şiirin genel biçimine önem verir. Şaire göre sözcüklerin şiirsel gerçeği, sözcüğün varlığı ve arkasında sakladığımız anlamdır. Vahe’nin şiirlerinin büyük bir kısmı kısa şiirlerden  oluşur. Kısa dizelerle okurunun derin düşünmesini sağlar. Okurunun bilincine her zaman güvenmiştir ve uzun satırlarla şiirin poetikasını bozmak istemez.

Vahe Armen’in ‘Güneşin Soluğu’ adlı şiir kitabı üç dilde raflarda yerini aldı. Farsça, Ermenice ve Türkçe yayımlanan kitapta, yaşadığı coğrafyaya ayna tutan şairin şiirleriyle karşı karşıyayız. Şiir dilini basit ve ustaca kullanan Armen’in şiirlerinde herkes için şiirden duraklar mevcut. Şiirin bizi buluşturacağına inanarak..