YETVART DANZİKYAN

İstanbullu Ermenilerin beklediği, bir “kilise”den beklenecek asgari nezaket kuralları idi. Bunun olmaması İstanbullu Ermenileri üzdü ve hayal kırıklığına uğrattı. Yoksa ‘Paşinyan Patrikhane’yi mutlaka ziyaret etsin’ diyen, zaten yoktu. Şunu söylemeden edemeyeceğiz: Az önce aktardığımız bölümde Patrik Maşalyan diyor ki “Zaten Sayın Paşinyan, İstanbullu Ermenilerden daha zeki ve ne olduğunu çok iyi anlıyor” Bilemiyoruz bu konu belki de Başbakan Paşinyan’ın çok da takılmadığı bir konudur. Ama biz (kendini bir şekilde ev sahibi hisseden) İstanbullu Ermenilerin büyük bir kısmı olarak Patrikhane’nin bu tutumunu sindiremedik. Bir not daha: Sahak Sırpazan, sizi seçen de İstanbullu Ermeniler idi. Dokuz bin oyla. O zaman zekilerdi de şimdi mi zeki değiller?

Mitinge bakıldığında İmamoğlu’un tutuklanması sonrasındaki toplumsal hareketliliğin sürdüğünü söylemek mümkün. Özel de bu kalabalığın toplanmasından doğal olarak memnundu. Özel Saraçhane mitingini yaparken İzmir’in eski belediye Başkanı Tunç Soyer ve onlarca belediye çalışanı yolsuzluk iddiasıyla daha yeni gözaltına alınmıştı. Velhasıl darbe ile mücadele sürüyor sürmesine ama her darbede olduğu gibi bunda da uzun ve çetin bir yol CHP'yi ve muhalefeti bekliyor

20 Haziran’da yapılacak görüşme ile ilgili net açıklamalar yok. İlk resmi açıklama Ermenistan Parlamentosu Başkanı Simonyan’dan geldi ve bunun “tarihi bir ziyaret” olduğunu söyledi. Paşinyan da, gündeme ilişkin ortak bir açıklamanın yapılacağını belirterek, şu aşamada kamuoyuyla paylaşılmış bilgilerin ötesine geçmeyeceğini kaydetti. Peki görüşmenin gündemi ne olabilir, hele ki İsrail’in İran’a saldırısı nedeniyle bölge yine bir savaşın içindeyken? Ermenistan açısından duruma bir bakalım.

Bir yıl kadar önce şunları söyleyebiliyordum: Hayli sorunlu bir seçim sistemi de olsa, medya ambargosu da uygulansa, muhalefet seçimlere girebiliyor, belediye başkanlıkları kazanabiliyor, muhalif medya, üzerinde büyük baskılar olsa da yayın yapabiliyor. Artık bunları da söyleyemeyecek haldeyiz. Darbeyi püskürtmek belli ki zaman alacak.

Gezi direnişi aslında ilk büyük mağlubiyetleri oldu. Evet iktidarı kaybetmediler, seçim de kaybetmediler ancak toplumu istedikleri biçimde dönüştüremediklerini ve dönüştüremeyeceklerini anladılar. Bu kendi açılarından bir mağlubiyetti. O yüzden “Gezi” ile ilgili dertleri hiç bitmedi.

Erdoğan’ın yeniden aday olmak gibi bir derdi yokmuş. Belki onun yok ama MHP lideri Bahçeli ile birlikte kurduğu rejimin ya da “sistem”in ona ihtiyacı var. Yoksa yargı, emniyet, orduda ve istihbarattaki hükümet hâkimiyeti nasıl devam ettirilecek? Ekonomide doğayı ve dar gelirliyi sömürmek, birilerini palazlandırmak üzere kurulmuş düzen nasıl devam ettirilecek? Semirmekte olan belli başlı patronların düzeninin bozulmaması nasıl sağlanacak? Onlar Erdoğan olmazsa yerlerinde duramazlar. Dolayısıyla onların yeniden adaylık derdi var.

Özetle Öcalan’ın koşullarında değişiklik ve “Kürt-Türk halklarının kurucu öğe olduğu Demokratik Türkiye Cumhuriyeti”, Kürt siyasal hareketinin öne çıkardığı noktalar. Buna rejimin ne ölçüde yanıt vereceğini bilemiyoruz, iktidar ve medyasında şu aşamada “Terörsüz Türkiye” üzerinde duruluyor, bazı adımlar atılacağı belli belirsiz söyleniyor ancak bu adımların nereye varacağı bilinmiyor, belki de iktidar da bunu bilmiyor. Bu tablo içinde, silahlar da sustuğuna göre, artık demokratikleşme, hukukun üstünlüğü önünde bir engel ya da anti-demokratik uygulamalar için bir mazeret kalmamış olsa gerek.

Darbe aslında 2016’da Selahattin Demirtaş’ın hapse atılmasıyla başlamıştı. O dönemin yeni ve muhalefete en fazla umut veren siyasetçisi olan Demirtaş’ın önü böylece kesilmiş oldu. İmamoğlu için bir öngörüde bulunmak zor. Umalım ki tüm siyasi tutsaklar serbest kalsın. Ama belki de iktidar açısından rejimin adını artık koyabiliriz.

Ermenistan açık biçimde sadece bunu dış politikada bir öncelik haline getirmemekten bahsediyor. Beri yandan bu tutumun Ermenistan’da tepki yarattığını söylemek lazım. Paşinyan da kendi ülkesinde muhalif çevrelerce suçlanıyor. Türkiye’ye dönecek olursak. Hükümet ve 110 yıllık resmi görüşü sürdürenler açısından bu elbette rahatlatıcı bir durum. Peki durum böyle diye “yüzleşme” çabaları rafa mı kaldırılsın? Kaldırılmasın elbette. Her zaman söylediğimizi tekrarlayalım. Bu topraklarda yüz binlerce insan, savaş koşulları bahane edilerek tarif edilemez acılara maruz kaldı. Ermeniler binlerce yıldır yaşadıkları ülkelerinden öldürülerek veya sürgün edilerek koparıldı.

19 Mart sonrası sokağa çıkanlar arasında Ermenilerin de olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Çıkmasalar bile İmamoğlu’nun önünün siyasi olarak kesilmesine tepki duyan Ermeniler olduğunu haydi haydi varsayabiliriz. Tüm Türkiye’de olduğu gibi… Bu da çok normal çünkü Türkiye Ermeni toplumu ayrı bir dünyada yaşamıyor. Tablo bu iken CHP’deki sessizlik, tarif etmesi zor bir yarılma, çelişki yarattı Türkiye Ermeni toplumunda. Özetle CHP’nin bu konuda bir açıklama yapması şart, bu çok açık. Beri yandan şunu da not etmeden geçemeyiz. Özcan’ın çıkışı tam da TCK 216/1’de tarif edilen “halkın bir kesimini diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa tahrik” suçu.