1864 Çerkes Sürgünü ve Soykırımı'nda hayatını kaybedenler anılıyor. Anma günü vesilesiyle yapılan açıklamalarda Çerkes Soykırımı'nın tanınması talep edildi.
Sürgünün yıldönümü nedeniyle çeşitli kurumlar basın açıklaması yaptı.
HDP tarafından yapılan açıklamada "Rusya ve Türkiye Çerkes Soykırımı'nın tanımalı Çerkeslerin talepleri kabul edilmelidir" dendi.
Açıklamada,
"Bu coğrafyada birlikte yaşayan ve ortak gelecek tasavvur eden halkların tarihinde çok büyük felaketler meydana geldi. Bu felaket ve soykırımlardan biri de 21 Mayıs Çerkes Soykırımıdır.
Anavatanları Çerkesya’nın bağımsızlığını yüzyıllarca işgalcilere karşı savunan Çerkesler (Adığeler) 21 Mayıs 1864 yılında Çarlık Rusya'sına yenilip, sürgün yollarına düşürüldüler. Anayurtlarından koparılarak kara ve deniz üzerinden, insanlık dışı koşullarda sürgüne tabi tutuldular.
Bu sürgünde 1.5 milyon Çerkes topraklarından, yaşam alanlarından koparıldı. Sürgün yollarında ve vardıkları limanlarda 500 binden fazla Çerkes hayatını kaybetti ki bu o dönem Çerkes nüfusunun çok büyük bölümüne denk düşüyordu. Hayatta kalanlar ise Osmanlı’nın iskân politikaları gereği Anadolu, Balkanlar ve Ortadoğu’ya (Suriye, Irak, Ürdün gibi) dağınık bir şekilde yerleştirildiler. Kimlikleri, dilleri, örgütlenmeleri yasaklandı, topraklarından koparılan Çerkesler sürgün yaşadıkları topraklarda asimile edildi.
Çerkesler 156 yıldır adalet arıyor, insanlığın bu büyük dramla yüzleşmesini, yaralarının sarılmasını bekliyor.
Başta Tarihi/siyasi sorumluluğu olan Rusya Federasyonu'nu olmak üzere, Türkiye'yi ve dünyayı Çerkes soykırımını tanımaya davet ediyoruz." dendi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) tarafından yapılan açıklamada da sürgün ve soykırımın tanınması istendi.
Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Bundan 156 yıl önce, 1 milyonun üzerinde Çerkes yaşadıkları topraklardan zorla sürülerek yaşamını yitirdi. Tarihin en eski dönemlerinden beri yaşadıkları anayurtları Kafkasya’da bir dil ve kültür geliştiren Çerkesler yüzyıllarca süren direnişe rağmen, büyük devletlerin kolonyalist politikaları ve hedefleri doğrultusunda yaşanan soykırımla anayurdundan koparılmış oldu. Bu yaşananlar modern Avrupa tarihinde yaşanan ilk etnik temizlik, ilk soykırımdır. Çarlık Rusya’sı, Kafkasya’nın doğusunda, Dağıstan ve Çeçen-İnguş Bölgesi’nde, savaş boyunca kadın, çocuk ayırmaksızın tam bir imha politikası izledi. Bir milyonu aşkın Çerkes katledildi, daha fazlası vatanından sürgün edildi. Beş yüz binin üzerinde insan sürgün yolculuğunda ve ilk yerleştikleri bölgelerde yaşamını yitirdi. Sadece Trabzon’da 53 bin Çerkes öldü. Vubıhların dilini konuşabilen kalmadı. Adıgelerin bir boyu olan Natuhayların adı bugün sadece tarih kitaplarında kaldı.”
Açıklamada "Türkiye ve diğer devletler tarafından Çerkes Soykırım ve Sürgünü tanınmalıdır" dendi:
“Hafıza merkezlerinin kurulmasını, onarıcı adaletin yani tanıma, özür dileme ve kayıpların tazmininin gerçekleşeceği sürecin bir an önce başlatılmasını istiyoruz. Soykırım politika ve uygulamaları nedeniyle Çerkes halkının kültürel hakları da ağır bir şekilde ihlal edilmiştir. Çerkes Soykırım günü vesilesiyle başta Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti olmak üzere tüm dünyaya sesleniyoruz: Türkiye ve diğer devletler tarafından “Çerkes Soykırım ve Sürgünü” tanınmalıdır. Çerkes halkının soykırım nedeniyle yaşadıkları kayıpları tazmin edilmelidir. Toplumsal barışın inşası için Türkiye’de yaşayan tüm farklı kimliklerle beraber Çerkeslerin de dillerini, kültürlerini, kimliklerini yaşayabilmek ve yaşatabilmesi adına tüm kolektif hakları tanınmalı ve var olan yasal engeller kaldırılmalıdır. Engellerin kaldırılmasına ek olarak, Çerkes dili ve kültürünün gelişmesi için özel önlemler alınmalıdır. İHD olarak, Çerkes Soykırımında yaşamını yitirenleri bir kez daha saygıyla anıyoruz.”
Gürkan, "Bir daha yaşanmaması için tarihle yüzleşilmesi, katliam ve soykırımlarla hesaplaşılması, nedenlerin ve kaynaklarının ortadan kaldırılması için adım atılmalı. Çerkes soykırımı tanınmalıdır. Halklar hapishanesinden halkların eşitliğine ve özgürlüğüne giden yolun takipçisi olacağız" dedi.
(Ajanslar, Evrensel)
