Türkiye basınının duayen isimlerinden, uzun yıllar boyunca Milliyet gazetesinde muhabirlik ve dış politika yorumları yapın Sami Kohen, tedavi gördüğü hastanede 93 yaşında hayatını kaybetti.
Kohen, 1954 yılından beri Milliyet gazetesinde görev yapıyordu.
Gazeteci Albert Kohen'in oğlu olan Sami Kohen,1928 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Sami Kohen babasının 1939-1949 yılları arasında Ladino ve Fransızca dillerinde çıkarttığı "La Boz de Türkiye" (Türkiye'nin Sesi) gazetesini babasının vefatından sonra Türkçe olarak önce "Türkiye'nin Sesi" ve sonra "Haftanın Sesi" adları altında yayınladı. Gazeteyi daha sonra kapatmak zorunda kaldı.
Sami Kohen'in babası Albert Kohen aynı zamanda İstanbul'daki Selanik Bankası'nda çalışıyordu. Kohen ailesini 1942 yılında çıkarılan Varlık Vergisi hayli sarsmıştı. Sami Kohen bu yılları şöyle anlatmıştı:
“Babam bankanın çalışanı olduğu için böyle bir imkâna sahipti, borçlandı ve borcunu ödedi. Yoksa belki de Aşkale’ye gitmesi gerekecekti. Nitekim yakın dostlarımızdan, akrabalarımızdan bu hale düşenler oldu. Ben çok gençtim. Tabiatıyla bu durum beni çok rahatsız etti. Biz ki bu kadar milliyetçi bir hava içinde büyüdük. Bu gazete ki Erzincan depreminde Yahudi diyasporasına ‘yardım edin’ çağrısı yapmıştı. Böyle bir vazife yapan, bir hizmet üstlenen gazeteye siz geliyorsunuz ve onu yıkacak bir vergi koyuyorsunuz. Babam tahammül edemedi tabii. Neticede vergiyi ödedik ama bu arada olan oldu.”
Tan gazetesinde çalışırken yabancı dil bilmesi sebebiyle yurtdışı haberlere odaklandı.
1954’te Abdi İpekçi'nin davetiyle Milliyet’te dış haberler şefi ve dış politika yazarı olarak göreve başlayan Kohen 70 yıla yaklaşan süre içinde sayısız yazı kaleme aldı, röportajlar yaptı.
Kohen Milliyet’in yanısıra, Newsweek, The Guardian gibi gazete ve dergiler için de haber ve yorumlar kaleme aldı.
Kohen, Milliyet'te geçen yıllarından ilginç bir anıyı, Özer Yelçe’nin kitabında şöyle anlatmıştı:
“O yıllarda gazete kâğıdı sıkıntısı var. Gazete 8 sayfaya düştü ve Dış Haberler’e sadece yarım sayfa ayrıldı... Oysa elimize, önümüze birbirinden güzel vazgeçilmesi olanaksız haberler geliyor. Sayfaya sığdıramadığımız haberler için içim yanıyor. Mehmet Ali Birand dış haberlere yeni gelmiş. Onunla birlikte bir tür iç hizmet olarak ‘Dünyada Bu Hafta’ başlıklı haftalık bir dergi çıkarttık. Bültenden hallice olan bu dergi bozması için bizim odacı Bayram’a 10 lira veriyordum cebimden, 200 tane çoğaltılıyordu. (Gazetede) En tepeden en aşağıya kadar dağıtıyoruz... Abdi (İpekçi) bir gün ‘Nedir bu?’ diye sordu. Ben de ‘Çıkmayan haberlerin okunmasını sağlıyoruz’ dedim. Her zamanki gibi burnunu kıvırdı ve gülümsedi... Bu iş başarılı ve etkili oldu. Sonunda tam sayfaya çıktı dış haberler. Daha sonra da 1980’li yıllarda pazar günleri yayımlanan ‘Aktüalite’nin çekirdeğini oluşturdu bu çabalar.”
Sami Kohen mesleğinin ilk yıllarında Yeni İstanbul gazetesinin sahibi Habib Edip törehan ile yaşadağı bir diyalogu da Agos'ta Rita Ender'e verdiği röportajda şu sözlerle anlatmıştı:
"Bir gün Habib Edip beni çağırdı, “Evladım, yazıların gayet iyi gidiyor. Yalnız, benim çevremde bazı insanlar soruyor, ‘Bu Kohen soyadı ne demek?’ diye. Ben de izah etmekte zorlanıyorum” dedi. Maksat belli! “Onun için, beraber bir müstear isim bulalım, onu kullanalım bundan sonra, e mi?” dedi. “Neden?” dedim, “Rahat tanınırsınız, kolay olur” dedi. “Hayır!” dedim. Düşünün, koca adam, benim meslek hayatımda ilk haftalarım, “Hayır” diyorum. “Neden?” diye sordu. “Benim babamdan kalan en önemli miras budur, mirasımı reddedemem” deyip kalktım. “Anlıyorum, sizi dostlarınızın karşısında zor duruma düşürmek istemem, müsaade isteyeceğim” dedim. “Yok evladım, dur bakalım, niye sinirleniyorsun” dedi. Babacan bir duruşla oturttu beni ve bir daha bunun sözünü etmedi. Aradan üç-dört ay geçti, beni çağırdı. İsviçre gazetelerini takip ederdi; Almanca gazeteleri göstererek dedi ki “ Bak, İsrail’de ‘kibutz’ diye bir şey varmış, biz bilmiyoruz, bizim basında çıkmıyor. Ne demek bu? Sonra, kadınlar askere alınıyor! Bir İsrail’e gitsene sen... Git, yaz bunları.” Bu, benim ilk dışarıya görevli olarak gönderilmem oldu."
Son yazısı Nisan 2021’de yayınlanan Kohen, geçen yıl da Dışişleri Bakanlığı Üstün Hizmet Ödülüne layık görülmüştü.
Sami Kohen ayrıca, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti üyesi, Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü sahibi ve sürekli basın kartı sahibiydi.
Uluslararası Basın Enstitüsü’nün yönetim kurulunda yer alan Kohen, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Enformasyon Forumu gibi kuruluşlarda da görev yapmıştı.
Türk Yahudi Toplumu, Kohen'in kaybının ardından "Gazetecilik dünyasının duayeni, toplumumuzun gurur kaynağı, müstesna insan Sami Kohen büyüğümüzü kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz.
Başta ailesi, toplumumuz, basın dünyası ve Türkiye’mize başsağlığı dileriz. Baruh Dayan haEmet 🕯" mesajını paylaştı.
(Şalom, Milliyet, Hürriyet)
(Ayrıca Bkz: Türk basınında 'Kohen' olmak)
