Hrant Dink Vakfı’nın düzenlediği ‘Mardin ve Çevresi Toplumsal ve Ekonomik Tarihi’ konferansında, yurtiçi ve yurtdışından gelen araştırmacılar, yörenin resmi tarih tarafından dile getirilmeyen gerçek hafızasını ortaya çıkarma yolunda önemli bir adım attı.
Türkiye’nin ve dünyanın dört bir yanından gelen araştırmacılar, Hrant Dink Vakfı’nın düzenlediği ‘Mardin ve Çevresi Toplumsal ve Ekonomik Tarihi’ konferansında, yörenin resmi tarih tarafından dile getirilmeyen gerçek hafızasını ortaya çıkarma yolunda önemli bir adım attı. Geçmişteki çokkültürlü yapısını büyük ölçüde yitirse de, bugün Anadolu’da hâlâ gayrimüslimlerin yaşadığı birkaç yerleşimden biri olan Mardin, acılı tarihini yeniden hatırlarken, geçmiş kötü tecrübeleri geleceğe taşımamak için nasıl hareket etmek gerektiği, konferans katılımcılarının ve izleyicilerin zihnini en çok meşgul eden soruydu.
Konferansın açılışında, Hrant Dink Vakfı Başkanı Rakel Dink, Yönetim Kurulu’ndan Cengiz Aktar ve Süryani Dernekleri Federasyonu Başkanı Evgil Türker konuştu. Rakel Dink, konferansın, coğrafyamızın geçmişine ve tarihine tanıklık etmek amacıyla düzenlendiğini söyledi. “Temmuz ayında Roboski’ye giderken bir akşam Mardin’de misafir olduk. Buraları tanımaya çıktık. Ermeni kilisesini bulmaya çalıştık. Bir esnafın bize söyledikleri pek çok şeyi anlatıyordu” diyen Dink, şöyle devam etti: “Esnaf bize, ‘Siz atıl mahalledeki kiliseyi mi arıyorsunuz?’ diye sordu. Evet, bu topraklarda pek çok dil ve kültür atıllaştı. Atıllaşınca sevgi ve bereket de beraberinde gitti. Buralardaki yaşam sessizleşti. Burada bir araya gelenler, bu sessizliğini bozmaya çabalıyor.”
Türker: Geçmişe ışık tutacak
Süryani Dernekleri Federasyonu Başkanı Evgil Türker de, açılış oturumunda yaptığı konuşmada, okul kitaplarında Süryanilere yönelik hâlâ devam eden nefret dilini eleştirdi. Bugüne kadar yapılan konferanslarda Süryanilere hep yüzeysel yaklaşıldığını belirten Türker, konferansın bölgede yaşayan halkların geçmişine gerçek anlamıyla ışık tuttuğunu söyledi.
Cengiz Aktar ise, resmi tarihin çarpıttığı gerçeklerin her zaman bilindiğini ve artık yüksek sesle dile getirilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Cin artık şişeden çıktı” dedi. Aktar, konuşmasını şöyle sürdürdü, “Hrant Dink’in ‘Mesele ne inkar ne ikrar, aslolan idrak’ sözünü hiç unutmuyoruz. Bu topraklarda yaşayan bütün halklarla ilgili hafıza geri geliyor. Bu çabalar zor da olsa meyve verecek. Yazılamadığından dolayı sözel kalmış olan hafıza geri geliyor. Sadece kötü hafıza değil, ortak kültürümüz de geri geliyor” dedi.
Üniversite ortak çalışmaya yanaşmadı
Üniversitenin bu konferans için yapılan birlikte çalışma başvurularını reddettiğini belirten Aktar, “Maalesef üniversiteler geçmişi hatırlama çabalarına destek olmuyor, Mardin’de de öyle oldu” dedi.
“Resmi tarihin görmezden geldiği her şeye ışık tutmaya çalışıyoruz. Bu amaçla her defasında resmi ilim ve irfan yuvalarına başvuruyoruz. İlmi destek talep ediyoruz” diyen Aktar, Diyarbakır’da olduğu gibi Mardin’de de üniversitenin konferansa karşı olumsuz tavır takındığına dikkat çekerek, “Her defasında resmi tarihin konforuyla baş başa kalmayı tercih ediyorlar. Ama bizler yine yolumuza devam ediyoruz” dedi.
Mardin Erdoba Elegance Oteli’nde düzenlenen iki günlük konferansta, 1838-1938 yılları arasında Mardin ve çevresinde yaşanan ekonomik ve toplumsal dönüşüm ele alındı.
İnternetten canlı yayımlandı
Konferans, Hrant Dink Vakfı’nın internet sitesinden canlı yayımlandı. Mardin Tabipler Odası, Mardin Barosu, Mardin KAMER, Mardin Sinema Derneği, Turabdin Süryani Kültür ve Dayanışma Derneği de konferansa destek verdi.
Konferansta, “Mardin ve Çevresinin Genel Görünümü”, “Bölgenin Etnik Çeşitliliği”, “Bölgeye Müdahaleler, Milliyetçiliklerin Ortaya Çıkışı”, “Mardin’de Şiddet, Pogrom ve Soykırım”, “Travma Sonrası Yaşam” başlıklı oturumlarda, David Gaunt, Cafer Sarıkaya, Füsun Alioğlu, Osman Köker, Ramazan Turgut, Mehmet Ali Aslan, Ara Sarafian, Abdürrahim Özmen, Elçin Macar, Eden Naby, Michael Abdalla, Suavi Aydın, Andrew Palmer, Nineb Lamassu, Martin Tamcke, Naures Atto, Suphi Aksoy, Hilmar Kaiser, Raymond Kevorkian, Tuma Çelik, Ayşe Gül Altınay, Ramazan Aras, Ishkhan Chiftjian, Aryo Makko ve Lokman Sazan sunum yaptılar.
