Hasan Cemal, Mesut Barzani’den sonra Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani ile görüştü. “PKK silah bırakmak için bana geldi” diyen Talabani, Erdoğan’ın ‘genel af’ talebini kabul etmediğini söyledi. Talabani, dağdakileri ancak Öcalan’ın indirebileceğine dikkat çekti.
Miliiyet’ten Hasan Cemal’in Talabani ile yaptığı görüşmeye ilişkin notları şöyle;
‘Bölge fokur fokur kaynıyor’
Önce bölgeyi konuştuk.
“Bölge sadece yanmıyor, fokur fokur kaynıyor” dedi. İsrail’in Gazze’ye bomba yağdırmasını “Evet, tek kelimeyle korkunç” diye nitelerken ekledi:
“Bu sabah söylentiler çıktı, İsrail’in Gazze’ye gireceğine, işgal edeceğine dair... İnşallah böyle bir çılgınlık olmaz.”
Kısa süre ara verdik sohbete; televizyonda Çin’in yeni yöneticileriyle ilgili bir haberi dikkatle izledi.
Suriye savaş uçaklarının Türkiye sınırına yakın bölgeleri bombalıyor olmasını, “Çok tehlikeli bir gelişme” olarak niteledi.
“ÇOK KÖTÜ HABER...”
Irak Başbakanı Nuri El Maliki’yle Irak’ın Türkiye’yle ilişkilerinin hiç de iyi gitmediğini belirtince tepkisini şöyle vurguladı:
“Çok kötü ve çok kötü haber.”
“Ne yapmalı?” diye sorunca, şöyle devam etti Irak Cumhurbaşkanı:
“Ankara-Bağdat arasında temas önemli. Önce tansiyonu düşürmek, sonra yeniden diyalog kurmak... Ankara’dan Bağdat’a bir heyet gelebilir, bir bakan gelebilir. Türk şirketleriyle ilgili bazı gelişmeler... Benim endişem, Türkiye-Irak ilişkilerinin Sünni-Şii çatışması eksenine çekilmesi... Bunu yapmak isteyenler yok değil. Bir devlet olarak Türkiye ‘Sünni’ bir eksene çekilmemeli...”
BÖLGEDE DENGE
Talabani bundan sonra denge konusuna getirdi sözü:
“Gerçekçi olalım. Tarihimizi de, coğrafyamızı da değiştiremeyiz. Nuri El Maliki Irak’ın Başbakanı, ülkeyi o yönetiyor. Yapacak bir şey yok. Bu durumda ‘dengeleri’ gözetmek de bizlere, hepimize düşüyor. Ankara’yla Bağdat arasında temas başlamalı, diyalog yollarını yeniden açacak olan temaslar...”
Bu arada, Süleymaniye’deki bazı güvenilir kaynaklardan öğrendiğime göre, Başbakan Erdoğan, Ankara-Bağdat ilişkilerinin düzelmesi için İran’ın katkılarını istemiş ve olumlu karşılık almış...
Görünen o ki:
Erdoğan-Maliki ilişkilerinin normalleşmesi daha zaman alabilecek. Buna karşılık, Türk-Irak ilişkilerinin normalleşmesi fazla uzun sürmeyebilir. Celal Talabani bu izlenimimi paylaştığını söyledi.
PKK’DAN BAĞDAT ZİYARETİ
Bir not:
Erbil ve Süleymaniye’deki güvenilir kaynaklardan öğrendiğime göre, bu yakınlarda PKK’dan iki temsilci Bağdat’ı ziyaret etmiş. Hedef, Başbakan Maliki’yle görüşmekmiş.
Bu gerçekleşmemiş.
Ancak PKK’lıları bir bakan kabul etmiş...
Öğrendiğime göre, “Eğer Türkiye-Irak ilişkilerini berhava etmek istiyorsan PKK’lılarla görüşebilirsin” diye Bağdat’ta uyarılmış Başbakan Maliki...
Kim mi uyarmış?
Bilmiyorum.
Cumhurbaşkanı Talabani, Irak’la Türkiye arasında iyi ilişkilerde iki ülkenin de çıkarı olduğunu belirtti.
PKK DİYALOĞU...
Irak Cumhurbaşkanı Talabani’yle sohbetimizin en uzun bölümünde, Tayyip Erdoğan’la Kürt ve PKK sorunları yer aldı. Bir bölümü yazılmaması kaydıyla yapılan konuşmamızda Talabani bir ara şunu çıtlattı:
“Geçen yıl eylül ayındaki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu sırasında Tayyip Erdoğan’la buluştuk. Kendisine dedim ki:
‘PKK bana geldi. Silah bırakmaya hazır olduğunu söyledi, (Bunu söylerken, bana doğru eğildi, ‘silah bırakmak’tan söz ediyorum, ‘ateşkes’ten değil dedi). Bunun için iki koşulu vardı. Biri genel af, öteki anayasadaki vatandaşlık tarifinin yeniden yapılması ve Türk sözcüğünün çıkarılması...’
Erdoğan genel affın kolay olmadığını, kamuoyunun buna hazır olmadığını söyledi. Bu arada bir noktaya değindi. Kendisinin milliyetçi değil Müslüman olduğunu belirtti ve ‘Herkes benim kardeşim’ dedi.
Ben de o zaman Hazreti Muhammed’i örnek alabileceğini söyledim. Mekke’yi zapt ettiği zaman herkesi nasıl serbest bıraktığını anlattım Hazreti Peygamber’in...
Genel af olmayacaksa, dağdakiler ineceklerse, nereye inecekler, hapishaneye mi diye sordum ve bunun gerçekçi olamayacağını söyledim.”
“ANCAK ÖCALAN YAPABİLİR”
Celal Talabani, Mesut Barzani gibi yine aynı çağrıyı yaptı PKK’ya:
“Silahlı mücadelenin süresi dolmuştur, artık dağdan iniş zamanıdır. Che’ler, Ho Şi Min’ler çoktan tarih olmuştur.”
Bunu söyledikten sonra Talabani’nin ağzından bir cümle daha çıktı:
“PKK’ya bunu her seferinde söylüyorum ama hâlâ ikna olmuş değiller.”
Talabani, PKK ile diyalog kapısını yeniden açmak gerektiğini belirttikten sonra Mesut Barzani’nin Erbil’de bana söylediğinin altını kalın olarak çizdi:
“Diyalog kapısını bir tek adam açabilir, Öcalan... Ve ancak hapishanedeki o adam, Abdullah Öcalan dağdakileri indirebilir.”
YOL HARİTASI...
Celal Talabani özetle şöyle bir yol haritası çıkardı, PKK’nın dağdan iniş süreci için:
(1) Öcalan’ın hapishane koşullarının iyileştirilmesi... (Bu konuda birinci aşamada iyileştirme, ikincide ev hapsi, üçüncüde af diyor ve bu aşamaların yol haritası sürecinde zaman içinde geçileceğini söylüyor)
(2) Gerçek bir ateşkes...
(3) PKK’lı militanların Türkiye sınırları dışına çıkmaları...
(4) Yeni vatandaşlık tanımı...
(5) Genel af...
Talabani’nin yol haritasının özeti böyle.
Erdoğan’a Kürt sorunu mesajı...
Irak Cumhurbaşkanı ve KYB lideri Celal Talabani sohbetimizde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a bir de şu mesajı Milliyet aracılığıyla gönderdi:
“Kardeşim Erdoğan;
Kürt sorununu çöz ve dağlara barışı getir. Artık zaman dağların değil, halkın oylarıyla seçilmiş meclislerin çatısı altında siyaset yapma zamanıdır.
Sevgili kardeşim;
Kürt sorununun çözümü, hem Türkiye’ye hem bölgemize barış ve istikrar getirirken, sana da seçim sandığında çok daha fazla oy kazandırır.”
‘Türkiye Suriye’yi doğru okuyamadı’
Irak Cumhurbaşkanı Talabani, Türkiye’nin Suriye’ye ilişkin politikaları konusunda satır başlarıyla şunları söyledi:
“Türkiye, Suriye’yi tam doğru okuyamadı. Önce her şeyin çok kolay olacağını, Beşar Esad’ın çok çabuk gideceğini sandı, ama sonra bunun böyle olamayacağını gördü.”
“Aleviler iktidarı bırakmak istemiyor. Baas’la kilitlenmiş durumdalar.”
“Hıristiyanlar da öyle. Müslüman Kardeşler’den korkuyorlar. Suriye’de bir söz dolaşıyor, ‘Aleviler tabuta, Hıristiyanlar Lübnan’a’ diye...”
“Dürziler ikiye bölünmüş durumda...”
“Suriye Kürtlerine gelince... Kürt Ulusal Heyeti henüz Suriye muhalefetinin yanında yer almış değil. Suriye Kürdistan’ında belli başlı yerleri kontrol eden PYD ise Türkiye’den korkuyor.”
“Arap Sünniler, Esad gitsin istiyor ama Şam’la Halep’teki Sünni burjuvazi henüz tam kararlı değil.”
“Bu arada Esad rejimi hem ülkeyi kontrol edemiyor, hem de gitmesi kolay gözükmüyor.”
Bunları belirttikten sonra ekledi Talabani:
“Ankara’daki dostlarımız bu tabloyu tam okuyamadılar, resmin bütününü göremediler.”
