Ermenice masallar içeren ‘pokrig.org’ adlı internet sitesiyle, Ermenice öğretimi yolunda çok değerli bir adım atan Karagözyan 100. Yıl Komitesi'nden, Başkan yardımcısı Anna Turay ile söyleştik
MARAL DİNK
maraldink@agos.com.tr
İnternet teknolojisinin telefon ve tabletlerle gündelik yaşantımıza girmesi, dahası, artık her anımıza eşlik etmesi, eğitim sisteminin de teknolojiye göre şekillenmesini zorunlu kıldı. Özellikle dil eğitimi için çok çeşitli materyaller geliştirildi. Son zamanlarda, okullarımızda ve evlerimizde konuştuğumuz konu ise şu: Yeni teknolojilerin yardımıyla İngilizceyi eğlenceli bir şekilde öğrenen çocuklara, artık sadece kitaplarla Ermeniceyi öğretmenin, daha da önemlisi sevdirmenin bir hayli güç olduğu. Karagözyan 100. Yıl Komitesi, Ermenice masallar içeren ‘pokrig.org’ adlı internet sitesiyle, Ermenice öğretimi yolunda çok değerli bir adım attı.
60 kişilik geniş bir ekibin yaklaşık bir yıllık çalışmasıyla ortaya çıkan masal sitesi Pokrig’in açılışı, Karagözyan Vakfı Başkanı Dikran Gülmezgil, 100. yıl Komitesi Başkanı Hayk Arslanyan, siteye emek verenler ve toplumun geniş katılımıyla 20 Mayıs Salı akşamı Nazar Şirinoğlu Salonu’nda yapıldı. Bu vesileyle, 100. Yıl Komitesi Başkan yardımcısı Anna Turay ile söyleştik. Turay, çocukların ihtiyaçlarına cevap veren, sürdürülebilir ve kalıcı bir proje düşüncesiyle yola çıktıklarını belirtiyor: ‘Pokrig toplam yedi kategoride 16 masalla açıldı. Siteyi yurtiçinden, yurtdışından geri dönüş ve katkılarla genişletmek, şarkılar, şiirler ekleyerek bir sanal kütüphaneye dönüştürmek en büyük hayalimiz.”
|
|
Elinde i-Pad olmayan çocuk yok
Ermenice öğretiminde ciddi sorunlar olduğunu söyleyen Turay, Ermeniceyi sevdirmek için yeni teknolojileri kullanmanın önemine vurgu yapıyor: “Total bir zihniyet değişimi, materyal yenilenmesi gerekiyor. Bu çağa ait fikirlerle anadili eğitimini takviye etmek lazım. Elinde i-Pad’i olmayan, internet kullanmayan çocuk yok. Ermenice söz konusu olunca, daha muhafazakâr davranıyoruz. Dil eskiye ait, tozlu bir biçimde geliyor çocuğun önüne. Çağdaş, eğlenceli, yaratıcı, bugüne dair konu ve teknolojiler sunmak gerekiyor. Çocuklarımızın Ermeniceyle olan soğuk, mesafeli ilişkiyi kırmalarına yardımcı olmalıyız.”
Külkedisi’nden Mitolojiye, Nuh’tan Kurtuluş’a
3-10 yaş grubuna hitap eden masalların formatı, benzer siteler araştırılıp özgün bir sentezle oluşturulmuş. Masallar, klasikler, hayvan hikâyeleri, seriler, mitolojiler, dini ve çağdaş masallar ve okul öncesi çocuklar için hikâyeler olmak üzere yedi kategoride toplanmış. Klasiklerde ‘Külkedisi’, ‘Kral Çıplak’ın yanı sıra Hovhannes Tumanyan ve Avedik İsahakyan’dan öyküler var.
Masalların çoğunun yaşının 100’ü aşkın olması dolayısıyla günümüze ait anlatı eksikliğinin farkına vardıklarını söyleyen Turay, çağdaş masal bölümü açtıklarını, birkaç özgün masal yazıldığını ve bu bölümün özellikle katkılarla genişlemesini umduklarını belirtiyor: “Klasikler hep olmalı. Öte yandan, diğer dil kitaplarına bakın, fantastik bir dünya var. Uzaya gidiliyor. Mesela mahalleye tekerlekli sandalyede bir arkadaş taşınıyor, çocuklar onunla birlikte futbol oynuyor. Yazıişleri grubuyla konuşurken, çocuğun masalda gerçekle ilişki kurması, ilgi alanlarını görmesinin önemini konuştuk. Masaldaki çocuklar futbol oynasın mesela, futbol terimleri Ermenice olsun, Kurtuluş’ta otursunlar, yazın vapurla Kınalıada’ya gitsinler. Genç Ermenice öğretmenleri Elizabet Kortun ve Karin Koç, seri bölümü için buna benzer bir hikâye yazdılar. Üç bölüm bitti ve devamı gelecek. Şebnem İşigüzel kendi kızıyla ilişkisinden yola çıkarak bir masal yazdı. Seri bölümünde, Ani İpekkaya çocuklara masal okuyacak. Mitolojiyi ve efsaneleri Sarkis Seropyan’ın sesinden dinleyeceğiz. Yine genç bir isim olan Aksel Topaloğlu fantastik bir öykü yazdı. Dini (ahit) bölümde, dini farklı yönüyle ele alalım dedik, o dokunulmaz handikapından sıyrılıp, neşeli yönünden yaklaşalım istedik. Sarkis Paçacı ile görüştük, bize sıcak, komik bir Nuh yarattı. Toplumumuzda grafik, görsel sanatlar okumuş, çizime yetenekli çok gencimiz var. 13 kişilik bir çizim ekibimiz var. Hepsi farklı üslubuyla her masala ayrı bir renk kattı. Ayrıca sitede Zahrad’dan bir şiir var. Ohan, Zahrad’ın bir şiirini resimledi. Ayrıca Zahrad’ın kedi desenleri olduğunu söyledi. Eşine ulaştık, o desenleri de siteye koyduk.”
'Dili sadeleştirerek anlaşılır hale getirdik'
Yazıişleri ekibi, masalların bir kısmının eski Ermeniceyle yazılmış olması sorununu incelikli bir çalışmayla aşmış. Çocukların dili benimsemesi, içselleştirmesi, zorla değil kendi isteğiyle, zevkle sitede gezinmesi için en önce o dili anlayabilmesi gerektiğini belirtiyor Turay: “Klasik Ermeniceyle, dili dokunulmaz bir yere koyuyoruz. 100 sene önce yazılmış masalın diliyle, bugünkü çocukların dili anlama ve kullanma düzeyi çok farklı. Eski haliyle vermek, acı bir şurubu çocuğa zorla vermeye benzer. Çocuk onu sevmez, reddeder. Masalları renkli görsellerle, bir parça da animasyonla hareketlendirdik. Bir yandan masalların yüzünü ve görüntüsünü güzelleştirdik, diğer yandan da çocukların anlayabilmesi için uğraştık. Her bir masal beş kez, on beş kez tashih yapıldı, bazen tek kelime için günlerce uğraştık.”
Turay, dili farklı seslerden dinlemenin de çok önemli olduğunu söylüyor: “İşin ses boyutu çok önemli. Çocuklar genelde sadece öğretmenlerinin telaffuzuna alışıyor. Oysa farklı söyleyiş ve seslerden dili edinmek çok önemli. İngilizce öğretirken ‘TV izleyin’ derler mesela.”
Ders materyali olarak kullanılabilir
Animasyon içeren, müzikli ve renkli masallarıyla, ‘pokrig’ büyük bir ihtiyacı karşılayacak. Siteye her ay minimum iki masal eklenmesi planlanıyor. Ayrıca, şarkı, şiir, e-kart gibi bölümler de yakında çocuklarla buluşacak. Sitenin, aynı zamanda bir ders materyali olması için, metinler Word dokümanı olarak da hazırlanmış. Masalların büyük bir bölümünün bitiminde hikâyeyle ilgili sorular ve kelime oyunları olacak.
Turay, bir üyelik sistemi kurmayı düşündüklerini belirtiyor: “Yeni çağdaş masallar ve yeni çizerlerin aramıza katılmasını diliyoruz. Gelecek yıl yapacağımız bir proje de, masal yazımı atölyeleri. Yazmaya meraklı birçok genç insan var, onları desteklememiz gerekiyor.”
Yakın zamanda şarkı bölümünün de siteye ekleneceği müjdesini veriyor Turay: “Şarkı kısmında biraz zorlandık. Masallarda olduğu gibi, şarkılarda da günümüze ait bir şeyler yakalamak istiyoruz. Hem çok güzel eski Ermenice şarkıları yenileyerek, hem de yeni şarkılarla siteyi genişleteceğiz. Ari Hergel, Levon Eroyan, Hagop Mamigonyan gibi isimlerle çalışıyoruz.”
Proje masrafları Karagözyan Vakfı Başkanı Dikran Gülmezgil tarafından karşılanmış: “Yarı amatör, yarı profesyonel bir ruhla yola çıktık. Gülmezgil hiç müdahele etmeden tüm masrafları üstlendi. Özellikle teknik bölümde çalışan kişilere sembolik telifler ödendi. Tamamen gönüllülükle bu işler yürümez. Gece gündüz çalıştı herkes.”
Yazarlar ve çevirmenler: Aksel Topaloğlu, Arusyak Koç Monnet, Bercuhi Berberyan, Elizabet Kortun, Garbis Horasancıyan, Jaklin Ermen, Janet Altunyan, Karin Koç, Kayuş Çalıkman Gavrilof, Maral Hergel Özdağ, Mari Kalaycı, Payline Tovmasyan, Sarem Külegeç, Silva Ceranyan, Şebnem İşigüzel
Çizerler: Alen Opsar, Aret Avcu, Aret Gıcır, Behiç Ak, Emine Bora, Erlin İspiroğlu, Hakan Taşkıran, Jbid Berberyan, Jilda Sahakoğlu, Ohan, Sarkis Paçacı, Talin Yeşiltepe, Vartan Paçacı
Okuyucular: Arev Garyan, Bercuhi Berberyan, Boğos Çalgıcıoğlu, Hagop Mamigonyan, Herman Ozinyan, Karolin Sarı, Karolin Sarıboyacıyan Mamigonyan, Kevork Malikyan, Natali Bağdat, Sarin Akbaş, Sibil Pektorosoğlu, Dz. Vartabed Tatul Anuşyan
