Mühim hatırlatmalar

JÜLİDE BİNOK

Ölü yazarlarla hayali söyleşilere yer veren  ‘Derde Deva Randevu’ serisinin ikinci kitabında, romancı Murat Menteş bu kez Konfüçyüs, Yunus Emre, Balzac, Ahmet Mithat, Arthur Conan Doyle, Halide Edib, Theodor Adorno, Orhan Kemal, Attilâ İlhan, Ursula K. Le Guin, Cemal Süreya, Umberto Eco ve Bruce Lee’yi konuk ediyor. Hakan Karataş’ın çizimleriyle sinematografik bir deneyime dönüşen bu söyleşiler tecrübeli okura hatırlatmalarda bulunurken, yolun başındaki okura da kılavuzluk ediyor. Edebiyat ve felsefenin bu önemli isimlerini ilginç ve özgün bir üslupla tanıtan; öğretici, düşündürücü ve başka kitaplara yönlendiren ‘Derde Deva Randevu’da, Menteş’in sorularına cevaplar bizzat yazarların eserlerinden geliyor.  Enteresan, matrak ve konsantre bilgi dolu bu kitaptan muhim hatırlatmaları sizlerle paylaşıyoruz.

Konfüçyüs

Ülke nasıl yönetilmeli?

Adaletle ve ahenkle. O zaman surlar ve siperlere lüzum kalmaz. Kılıç ve mızraklar eritilip tarım aletleri yapılır. Atlar ve sığırlar bir çayırda otlarlar. Aile üyeleri ve âşıklar, ayrılık ve yalnızlık kahrı çekmezler. ... Ve adalet, dedikoduyu önler.

Yunus Emre 

Düşmansız bir hayat mı tasarladınız, nedir?

Yetmişiki milletin cümlesine “Hak” dedim

İnsana sadık kaldım ne korktum ne utandım.

Tamam da yabancıya insan nasıl güvenir?

Hiç ibret almaz mısın yahut anlamaz mısın!

Kuş seslerini dinle, bin türlü avaz gelir…

Balzac

Birinin bağnaz olduğunu nasıl anlarız?

Birbirinden farklı binlerce insanı tıpatıp aynı saymasından.

Bağnazlıktan tümüyle kurtulmak için ne yapmalıyız?

Önyargılardan arınmalıyız. Bunun için de kişiliğimizi pekiştirmemiz gerekir.

Ahmet Mithat Efendi 

Umudun gerçekleşmesi için ne gerekir?

Güven. İtimada şayan insanlardan oluşan bir cemiyetin, özgüvenli ve başkalarına güven veren ferdi olmak… 

Güvenin tesis edilebilmesi için ne yapılmalı?

Tabii ki talim ve terbiye yoluna gidilmeli. Öğrenimin ışığıyla zihni ve gözü aydınlanmamış insanı korkutmak da kolaydır, hırslandırmak da.

Arthur Conan Doyle 

Yazarken size ne ilham verir?

Hiçbir şey. İlhamla değil akılla yazarım ben.

Pek mütevazı değilsiniz sanki Sir?

Tevazuda ısrar ederek kendini azımsamak da, böbürlenerek yeteneklerini abartmak da gerçeklerden uzaklaşmaktır.

Halide Edib 

1923’te bir kadın siyasi partisi kurmaya teşebbüs ettiniz?

Evet. Kadınlar Halk Fırkası. Fakat buna izin çıkmadı. … Yazık ki kadınları tarihten kolayca siliveriyorlar.

Halbuki?

Bir ülke her zaman erkeklerden ziyade kadınlara aittir.

Theodor Adorno 

Endüstriyel kültür ürünleri neden cazip?

Çünkü kültür endüstrisi, bastırılmış taklit duygularını istismar ediyor.

Şok etkisi yaratmak için mi böyle söylüyorsunuz?

Şok bile bir tüketim nesnesine dönüştü.

Orhan Kemal 

Dine bakışınız nasıl?

İnsanın gâvuru, Müslümanı olmuyor arkadaş. İyisi, kötüsü oluyor. Kuran’ı göğsünde taşımakla, beş vakit namazını sektirmemekle, tam da Allah’ın istediği insan olunamıyor.

Ne yapmak lazım? Özeleştiri mi mesela?

E tabii. Çok kimse kendindeki kusurun farkındadır, fakat açığa vurmaktan çekinir. Halbuki kendi kusurlarını görebilmek bir kalite alametidir. Hele kendisiyle alay edebilmek zeka işidir.

Ursula K. Le Guin

Keskin fikirleri gayet sakin, munis bir ifadeyle söylüyorsunuz. Hiç öfkelenmez misiniz?

Hiçbir şey, öfke nöbetine sığınmayı meşru kılamaz. Öfkeyi erdem saymak adaletsizliğe ve tehlikeye açık olmaktır. Yıpratıcıdır öfke. Gerilemeyi, takıntıları, intikamı, çıkarcılığı, kibri, güvensizliği körükler.

CEMAL SÜREYA

Dostluk?

Dostluk, kişinin onurudur. Çıkarın üstüne yükselmiş, karşılıklı bir teyit. 

İlişkilerde fedakarlık önemli mi?

Fedakârlık güzel bir şey değil bence. Zaten fedakarlığın gerekmeyeceği bir ortam olmalı.

Umberto Eco 

Roman okumak neye yarar?

Roman okumak, gerçek dünyaya anlam vermeyi öğrendiğimiz bir oyun oynamaktır. Romanlar, hayatın bizi kuşatan kaygılarını yatıştırır. İnsanlığın başlangıcından bu yana öyküler anlatılır, çünkü anlatı şifalıdır. 

Bruce Lee

Şahsiyet nedir?

Şahsiyet aidiyetler, ayrımlar ve önyargılarla kısıtlanamayan anlamdır.

Bir insanın şahsiyet sahibi biri olduğu ne zaman anlaşılır?

Kriz döneminde.