DOSYA

Hrant Dink Vakfı, 22-23 Kasım’da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde, ‘Mühürlü Kapı: Türkiye-Ermenistan Sınırının Geleceği’ adlı bir konferans düzenledi. Türkiye ve yurtdışından siyasetçi, akademisyen, aktivist ve araştırmacılar, iki gün boyunca, sınırı, sosyal, ekonomik, tarihsel ve güncel bağlamlarıyla tartıştılar. Bu konferansın başlıca konusu olan sınırı, hem siyasi hem de toplumsal açıdan tartışan katılımcılarla konuştuk.

Zakarya Mildanoğlu’nun Aras Yayıncılık’tan çıkan ‘Ermenice Süreli Yayınlar 1794-2000’ kitabı, ilk Ermenice gazete Aztarar’ın yayım tarihi olan 1794’ten başlayarak 2000’e dek yayımlanan 3.650’ye yakın Ermenice süreli yayını bir araya getiriyor. Zakarya Mildanoğlu ile aşağı yukarı 30 yıllık emeğinin ürünü olan kitabını ve Ermenice süreli yayınların 200 yılı aşkın tarihini konuştuk.

1869-1873 yılları arasında İstanbul Patriği olarak görev yapan ve 19. yüzyıl boyunca siyaseten çok önemli sorumluluklar üstlenen Mıgırdiç Khrimyan’ın Ermeni tarihinde en çok iz bırakan çalışmalarından birisi de 1855-1864 yılları arasında çıkardığı Ardzvi Vaspuragan (Van Kartalı) gazetesi. Gazetenin öyküsünü ve ele aldığı konuları, Houshamadyan sitesinde yayımlanan konuyla ilgili makalesinden derledik.

İlk uluslararası Ermenice şarkı yarışması ‘Tsovits Tsov’, halk oylaması sonucu finale kalan, birbirine taban tabana zıt zihniyette iki şarkısıyla kimlik politikalarına dair çok şeyler tartıştırmaya aday.

Kimi coğrafyalar, yaşananları doğrudan belirleyecek yoğun bir güç taşır öyle ki ‘oralı’ olmak başlı başına bir tarihtir. Bu yerlerden biri de Dersim. Acı gerçekleri belgelerken bir yandan da geçmişten güç almanın yollarını aramak elzem. İşte bu düsturla kadim Dersim tarihine ve efsanelerine bakıp ilham ve umut toplamak istedik.

Osmanlı sosyal hayatının önemli bir parçası olan kabadayılar, kendilerini mahallenin düzenini sağlamakla sorumlu görürlerdi; ancak 20. yüzyılın başından itibaren bozulan sistem, onları suç âleminin önemli bir parçası haline getirdi. Kabadayılar üzerine en detaylı kitaplardan birisinin yazarı Refi’ Cevat Ulunay ile polis memuru Ömer Ünal’ın anılarından Ermeni ve Rum kabadayıların hikâyelerini derledik.

‘Ermeni meselesi’ konuşulduğunda Türkiye’de akla gelen ilk isimlerden biri Fatma Müge Göçek, 12 yıllık çalışmasının ürünü olan 'Şiddetin İnkârı: Osmanlı Dünü, Türk Bugünü ve Ermenilere Karşı Kolektif Şiddet, 1789-2009' kitabıbını Kasım ayında Oxford University Press’ten yayımlanacak. Göçek'le kitabında ele aldığı 220 yılda katmerlenen inkârı ve Türkiye’nin bu şiddetle yüzleşememesini konuştuk.

Agos'un bu haftaki başyazısından: Kobanê’de çıkan yangının ateşi Suruç’a, alevi bütün ülkeye yayılır. Ama en tehlikelisi, ‘çözüm süreci’ adlı sabır taşını göğsüne bastıran Kürt halkının, kor haline gelen o taşı elinden düşürmesidir.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Amed Gökçen’in ‘Kara Kitap Kara Talih’ adlı yeni kitabı, Ortadoğu’nun kara talihli toplumu Ezidilere odaklanırken, bu toplumun Irak, Almanya, Suriye, Rusya, Gürcistan ve Ermenistan’daki yolculuğuna odaklanıyor. Saner Şen'in fotoğrafladığı bu çalışmadan bölümler aktarıyoruz.

Daha önce Agos’ta da yayımladığı öykülerini bir kitaba yeni versiyonlarıyla toplayan Mahir Özkan'la, Aras Yayıncılık’tan çıkan ‘Hemşin Öyküleri’ni konuştuk. Tabii bununla kalmayıp, Hemşince ve Hemşinli kimliği üzerine tartışıp, sohbetimize birkaç aile anekdotu da sıkıştırdık.