ORTA SAYFA

Ermeni Soykırımı konu edildiğinde, önemli bir tartışma konusu da, Kürtlerin soykırımdaki rolü. Adnan Çelik ile Namık Kemal Dinç’in Diyarbakır ve çevresindeki Kürtlerin 1915 Ermeni Soykırımı’na dair hafızalarına yönelik sözlü tarih çalışmasının ürünü olan ve İsmail Beşikçi Vakfı Yayınları tarafından basılan ‘Yüz Yıllık Ah! Toplumsal Hafızanın İzinde 1915 Diyarbekir’ kitabı, bu konuda önemli bir kaynak olacak. Hâlihazırda Ermeni Soykırımı’na dair Kürt siyasetçileriyle röportajlarından oluşan ‘Yüz Yüze’ belgeseli üzerine çalışan tarihçi Namık Kemal Dinç’le, yeni çıkan kitapları ve Tarih Vakfı’nda yaptığı ‘Toplumsal Hafızanın İzinde 1915 Diyarbekir ve Kürtler’ sunumu üzerine konuştuk.

Türkiye’de kısa bir geçmişi olmasına rağmen, Ermeni Soykırımı üzerine yapılan çalışmaların kabuk değiştirdiği gözleniyor. Ermenice bilen, soykırımı yerel düzlemde ele alan ve farklı bir tarih okuması yapan bir sosyal bilimci kuşağı yetişiyor. Hâlihazırda Berlin’de Zentrum Moderner Orient’te (Modern Doğu Merkezi) doktora sonrası çalışmalarını sürdüren antropolog Yektan Türkyılmaz, bu kuşağın önemli bir ismi. Doktora tezini Van’daki soykırım süreci üzerine yazan Türkyılmaz’la, Tarih Vakfı’nda yaptığı ‘Ermeni Soykırımı’na ‘Giden Yolu’ Yeniden Düşünmek: Temmuz 1913 - Ağustos 1914’ başlıklı sunumu üzerine konuştuk.

Ünlü müzisyen baba oğul Dinkjianların Diyarbakır ziyaretini anlatan Garod (Hasret) filmi, baba Onnik Dinkjian’ın Diyarbakır Ermeni şarkılarından oluşan albümüyle eşzamanlı olarak önümüzdeki hafta yayımlanıyor.

Osmanlı Ermenilerinin sosyal ve kültürel tarihini yeniden canlandıran ‘Huşamadyan’ internet sitesi, kuruluşunun dördüncü yılında İngilizce ve Ermenicenin yanı sıra artık nihayet Türkçe de yayında. İsmini miras aldığı ‘Huşamadyan’ kitapları gibi, unutulmuş bir geçmişin peşine düşerek onu kelimeler ve fotoğraflarla yeniden diriltme görevini üstlenmiş küçük bir ekip, iğneyle kuyu kazarcasına Ermenilerin bu topraklardaki zengin geçmişini tekrar hatırlatıyor. Huşamadyan’ın kurucularından olan tarihçi Vahe Tachjian’la bu güzel haber üzerine konuştuk. Yanı sıra, henüz emekleme aşamasındaki Türkçe sitede okuyucuları bekleyen Palu, Harput ve Kozan’daki 20. yüzyıl başındaki yaşam hakkında üç makaleden de ‘tadımlık’ bölümler aktarıyoruz.

Washington’daki Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’nın Rusya ve Avrasya programında kıdemli araştırma görevlisi olarak çalışan ve özellikle Kafkasya ile Karabağ Savaşı konusundaki kapsamlı çalışmalarıyla tanınan Thomas de Waal, Foreign Affairs dergisinin Ocak-Şubat 2015 sayısında ‘The G-Word: The Armenian Massacre and the Politics of Genocide’ (S’li Kelime: Ermeni Katliamı ve Soykırım Siyaseti) başlıklı bir makale yayımladı. Kavram üzerinden yürütülen tartışmaları, kongredeki yasa tasarılarının arka planını anlatan Thomas de Waal, bu büyük kitlesel yıkımı, soykırım kavramı ekseninde verilen siyasal mücadele üzerinden ele alıyor. Makalenin geniş bir derlemesini F. Gökhan Diler’in tercümesiyle sunuyoruz.

Fotoğrafçı Alberto Modiano’nun Gözlem Yayınları’ndan Türkçe ve İngilizce olarak çıkan ‘Zaman ve Mekân İçinde Musevilik’ kitabı ve aynı adla açılan sergileri, Türkiye Yahudi toplumunun sosyal ve dinî hayatına ilişkin içerden tanıklıklarla çok değerli bir görevi yerine getiriyor. Bir fotoğrafçı olarak bu çalışmanın belgesel önemini konuşmak ve mensubu olduğu cemaatin yaşamını sergilemenin ne anlama geldiğini anlamak için Alberto Modiano ile buluştuk.

Metin ve Kemal Kahraman, Cumartesi akşamı 22 yıl sonra verecekleri ilk İstanbul konserine hazırlanıyorlar. Konser öncesi iki müzisyeni Agos'ta ağırladık; müzikten önce, Anadolu’nun bin yıllık tarihine, onun öncesine, insanlığın köklerine ve bugünü konuştuk.

Alman Dış İstihbarat Teşkilatı BND’nin Türkiye’yi yıllarca izlediği ve dinlediğinin ortaya çıkması MİT-BND işbirliğini de gündeme getirdi. Alman Sol Parti Federal Meclis Grubu üyelerinin, BND-MİT işbirliğine dair sunduğu soru önergeyi Alman Sol Parti (Die Linke) Federal Meclis Grubu ve Meclis Içişleri Komisyonu Üyesi Ulla Jelpke ile konuştuk.

Gülbenkyan Vakfı, bu yılın başında, Ermeni kültürü ve dilinin korunması ve geliştirilmesi amacıyla beş yıllık bir program taslağı açıkladı. Programın başında olan Razmik Panossian, taslağın şekillenmesi için Ermenistan’a, diasporanın çeşitli kentlerine ve Türkiye’ye çok sayıda seyahat düzenledi, kurumlarla, okullarla görüşmeler yaptı. Panossian, “Bu kuşak harekete geçmezse, Batı Ermenicesi kaybolacak. Sadece var olanın korunması değil, dilin gelişmesini sağlamak ve kültür üretimini teşvik etmek başlıca amacımız” diyor.

Hrant Dink Vakfı, 22-23 Kasım’da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde, ‘Mühürlü Kapı: Türkiye-Ermenistan Sınırının Geleceği’ adlı bir konferans düzenledi. Türkiye ve yurtdışından siyasetçi, akademisyen, aktivist ve araştırmacılar, iki gün boyunca, sınırı, sosyal, ekonomik, tarihsel ve güncel bağlamlarıyla tartıştılar. Bu konferansın başlıca konusu olan sınırı, hem siyasi hem de toplumsal açıdan tartışan katılımcılarla konuştuk.