VARDUHİ BALYAN

Kanada’daki Zoryan Enstitüsü ve Toronto Üniversitesi 29 Temmuz - 11 Ağustos 2018 tarihleri arasında ‘Soykırım ve İnsan Hakları Üniversite Programı’ başlıklı bir çalışma organize etti. Program katılımcılara, insan hakları ve soykırım ilişkisi, soykırımın psikolojik etkileri, soykırımın inkarı, Holokost, Ermeni Soykırımı, Kamboçya, Ruanda, Guatemala soykırımları, Aborijinlere uygulanan soykırımlar, soykırım ve cinsiyet gibi konularda çalışan önde gelen isimlerden ders alma fırsatı tanıdı.

Bosna’ya gidip Sarajevo Film Festivali’ne denk gelmek, üstelik de festivalin ‘En İyi Film Ödülü’nü kazanan filmi izleme fırsatı bulmak büyük bir şanstı benim için. Fakat o kadar hevesle girdiğim gösterişli tiyatro binasından büyülenmiş bir şekilde çıkacağımı işin doğrusu tahmin etmiyordum. Yönetmen Milko Lazarov’un dünyasıyla daha önce tanışmamış bir seyirci olarak, Yakutistan’da kendi geleneklerine uygun yaşayan yerli bir çiftin -aslında hepimizin hayatının da- hikâyesini anlatan ‘Ága’ filminin bu kadar etkileyici olacağı aklımdan geçmiyordu.

İsrail, 18 Temmuz’da kabul ettiği ulus devlet yasasıyla, ülkede yalnızca Yahudilerin kendi kaderini tayin etme hakkına sahip olduğunu ilan etti. Ülkenin Arap azınlığı ise bu yasayı ırkçı buluyor. Yasaya Yahudi dünyasında kimi örgütler de tepki gösterdi. Ulus devlet yasasının İsrail’in Arap nüfusuna yaratacağı etkiyi, yasaya Yahudi diasporasının bakışını konuyu yakından takip eden blog yazarı Natasha Roth ile konuştuk.

Ermenistan toplumunda kabul gören ilişki modellerini sorgulayan iki Ermenistanlı Hovhannes İşkhanyan ve Sona Simonyan kendi deneyimlerinden yola çıkarak ülkede şehirli gençlerin, ailelerinin ilişki modellerini reddetmelerine rağmen yeni model bulamadıkları için düştükleri boşluğu bir belgeselde anlattılar. ‘Öncekilerin Kronolojisi’nin yönetmenleri İşkhanyan ve Simonyan ile belgeseli ve bu konuya odaklanmalarının nedenlerini konuştuk.

Türkiye’de yabancıların çalışma koşulları önemli bir sorun. Kayıtdışı çalışan yabancıların pek çoğunun insanlık dışı şartlarda çalıştıkları ve yaşadıkları biliniyor. Biz de bu koşullarda yaşayan pek çok zorlukla mücadele etmek zorunda kalan göçmenlerle konuştuk. Helsinki Yurttaşlık Derneği’nden Hakan Ataman da Türkiye’de yabancıların çalışma izni süreçlerinin ne kadar karmaşık olduğunu anlattı.

Ermenistan Milli Güvenlik Servis ekipleri 16 Haziran’da milletvekili, Karabağ Savaşı kahramanı olarak bilinen Tümgeneral Manvel Grigoryan’ın evinde ve yazlığında arama yaptı. Arama sonucu onlarca ruhsatsız silah, garajında Karabağ için bağışlanmış birçok araç ve ordu için özel üretilmiş gıda malzemesi bulundu. Yapılan aramadan sonra gözaltına alınan Manvel Grigoryan’ın milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması için bugün Ermenistan Parlamentosu’nda yapılan oylamayla Grigoryan’ın dokunulmazlığı kalktı.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Başbakan Yardımcısı Tigran Avinyan ve diğer hükümet temsilcileriyle birlikte ünlü ekonomist Daron Acemoğlu ile görüntülü bir görüşme gerçekleştirdi. Ermenistan’da yapılacak kısa, orta ve uzun vadeli reformların konuşulduğu görüşme hakkında Başbakanlık Basın Merkezi açıklama yaptı.

Son haftalarda Gürcistan’ın başkenti Tiflis protestolarla çalkalanıyor. Aralık 2017’de iki öğrencinin bıçaklanarak öldürülmesinin ardından Mahkeme’nin aldığı karar binlerce vatandaşı sokağa döktü. Ülkenin Başsavcısı’nın istifasına yol açan eylemler devam ediyor. Tiflis metrosu çalışanları, ayrıca 3 Haziran’da maaşların arttırılması talebiyle genel greve başladı. Üç gün boyunca metronun çalışmaması sonucu Tiflis Belediye Başkanı eylemcilerin taleplerini karşılayacağını açıkladı.

Dağlık Karabağ’da 2 Haziran’da başlayan protestolar devam ediyor. “Böyle hayattan, böyle yaşamdan yorulduk, tek bir talebimiz var... eşitlik ve eşitlik” diyen protestocular Karabağ Polis ve Milli Güvenlik müdürlerinin istifalarını talep ediyor.

Ermenistan’da Nisan ayında yaşanan ‘Kadife Devrim’, birçok şey keşfetmeme vesile oldu. O günlerde ‘Durs Gank’ (Dışarı çıkalım) şarkısı ile toplumu sokağa çıkmaya çağıran Melineh Bilbulyan’ın müzik dünyasına girme imkânım oldu. Ermenistan’da doğan, bir süredir Lübnan’da yaşayan Melineh’in şarkıları, Ermenistan’da hâlâ tabu olan kadın hakları, cinsiyet eşitliği gibi konulara ışık tutuyor. Sanatçı ile, toplumsal duyarlılığı arttırmayı amaçlayan şarkılarını konuştuk.