ARA

Konferansa Patrik Şnorhk Kalustyan’ın Anadolu Ermenileri üzerine yaptığı sınıflandırma ve Müslüman Ermenilerin bu sınıflandırmadaki yeri üzerine bir sunumla katılan Avedis Hadjian, New York’ta gazetecilik yapıyor. 2011’den beri Müslüman Ermenilerle görüşmek için Türkiye’yi gezen Hadjian, bu görüşmeleri topladığı ‘A Secret Nation: The Hidden Armenians of Turkey’ [Gizli Bir Ulus: Türkiye’nin Saklı Ermenileri] isimli kitabını 2014’te yayımlamaya hazırlanıyor. Hadjian’la Patrik Şnorhk’u ve Müslüman Ermeni kimliğini konuştuk.

Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler Konferansı’nın ikinci günündeki ‘Hafıza, Etnisite, Din: Dersim’ panelinde ‘Korunan ama Dışlanan: Dersim Ermenileri’ başlığıyla, Alevileşmiş iki Dersimli Ermeni kardeşin torunları üzerine bir sunum yapan gazeteci-akademisyen Gökçen B. Dinç, 2006’dan beri Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler üzerine çalışıyor. Dinç’le konferanstan yola çıkarak, Dersim Ermenilerine ve kimlik meselelerine dair konuştuk.

Arkeoloji ve Etnogrofi Enstitüsü’nden Hranush Kharatyan, 1915 Soykırımı ve 1938 katliamının Dersim’de Ermeniler için ne anlama geldiğini anlattı.

Ermeni Soykırım Müzesi’nde uzman olarak görev yapan Anna Aleksanyan, 'Ermeni Kadınlarının Soykırım Yıllarındaki Tecrübeleri' başlıklı doktora tezi üzerinde çalışıyor. Aleksanyan, 'Ruben Heryan: Soykırımdan sonra Ermeni Kadınların ve Çocukların Müslüman Ailelerden Kurtaran Adam' başlıklı sunumunda soykırımdan sonra ömrünü yetim çocuklar ve esir alınan Ermeni kadınları kurtarmaya adayan Ruben Haryan’ın hikâyesini anlattı.

Akademisyen Nevin Yıldız Tahincioğlu, konferansın ikinci gününde Sara adında Müslüman aile içinde yaşamak zorunda kalmış bir kadının hikâyesini anlattı. Sara’nın hikâyesinin yanı sıra Tahincioğlu’nun konuşmasının sonundaki şu sözleri salondaki dinleyicileri şok etti: “Bütün bu zulmü yapanlar benim ailemdi.”

Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler Konferansı’nın son günündeki ‘Torunlar’ forumuna Hemşin Kültürünü Araştırma ve Yaşatma Derneği (HADİG) adına katılan Hikmet Akçiçek’e, bugün Türkiye’de yaşayan Hemşinlilerin kendilerini nasıl tanımladığını sorduk.

Karadeniz’de yaşayan ve Ermenicenin bir lehçesini konuşan Hemşinliler, son yıllarda araştırmacıların ilgisini giderek daha fazla çekiyor. Konunun en önde gelen uzmanlarından olan Sergey Vardanyan, Sovyetler döneminden bu yana yaptığı saha araştırmaları ve yayımladığı makalelerle biliniyor. Vardanyan’a, Hemşinlilere dair merak edilenleri sorduk.

Hollanda Leiden Üniversitesi Kültürel Antropoloji Bölümü’nden, Kürt halk şairleri (dengbêjler) üzerine bir doktora tezi yazmakta olan Wendy Hamelink, Müslümanlaştırılmış Ermenilerin, geçmişleriyle ve bağlılık hissettikleri kimliklerle müzik aracılığıyla kurdukları ilişkileri anlattı.

Ermeni soykırımı döneminde de, cinsiyet, “hayatta kalma yöntemlerini” belirleyen temel unsurlardan biriydi. California Üniversitesi’nde Ermeni Sözlü Tarih Bölümü’nde Ermeni soykırımında kadınların ve çocukların hayatta kalma yöntemlerini üzerine çalışmalar yapan Arda ve Doris Melkonian kardeşler, Müslümanlaştırılan kadınların neler yaşadıklarını anlattı.

Konferansta ‘Araplaşmış Ermeniler Sorunu’ isimli bir sunum yapan Gayane Çobanyan, Yerevan Devlet Üniversitesi Türkoloji bölümünde doktora yapıyor. ‘Azerbaycan’da Siyasal İslam’ konusu üzerine çalışan Çobanyan, aynı üniversitede Azerice dersleri de veriyor. Çobanyan, Müslümanlaşmış Ermenilere karşı son yıllarda gelişen ilginin sadece Türkleşen ve Kürtleşen Ermeniler üzerine yoğunlaştığını, oysa Araplaşan Ermeniler üzerine çalışma yapılmadığını söylüyor.