VİCKEN CHETERİAN

Ermeniler, siyaset oyununu kuralına göre, gerçek bir etki yaratacak, somut sonuç verecek şekilde oynamak yerine gerçeğin kabul edilmesi için, ‘tanıma’ için uğraştılar ve bunun sonucunda ‘sözler’ elde ettiler. Ölümcül hata, Ermeni yetkililerin uluslararası siyasetteki değişimleri takip etmemeleriydi.

Azerbaycan yönetiminin Karabağ’a uyguladığı ablukada dokuzuncu ay dolmak üzere. Gıda, yakıt ve ilaç yokluğuna bağlı ölüm vakaları kaydedildi. Kış yaklaşırken, Karabağ (Ermenicede Artsakh) nüfusunun tamamı Azeri liderlerin izlediği politikaların tehdidi altında. Bu kuşatma, Azerbaycan’ın yönetici çevrelerinde hâkimiyet kazanan belirli bir ideolojik görüşün sonucu. Diğer yandan, azınlıkta kalsalar da güçlü çıkan alternatif sesler yükseliyor.

Birçok Ezidi hâlâ evine dönemiyor ama IŞİD’in eski üyelerinden bazıları bölgeye dönüyor. 8 Nisan’da Sincar’da bir gösteri oldu. Irak Ordusu, geçmişte IŞİD’e katılmış olan birkaç Arap aileyi şehre geri getirdi. Bir Ezidi kadın, gelenlerden birini tanıdı...

Rusya ve Ukrayna, Bahmut’ta bir yıpratma savaşına kilitlenmiş durumda. Görünen o ki tüm taraflar, gerçekçilikten uzak amaçlar uğruna binlerce genç askerin kurban gittiği bu savaşı sürdürmekte kararlı. Ortada savaşı sona erdirmeye dönük bir siyasi iradenin olmayışı, herhangi bir ateşkes antlaşmasına varılmasını zora sokuyor.

Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan Laçin koridorunun güvenliği, bölgeye konuşlandırılan Rus barış güçlerinin denetimi altında. Tuhaftır ki, Rus Ordusu, 12 Aralık 2022’den beri, kendi sorumluluğundaki bir anayolun yirmi-otuz gösterici tarafından bloke edilmesine göz yumuyor. Bu pasif tutum, akıllara, Rusya’nın bu çatışmada oynadığı rolle ve barışı koruma görevini yerine getirip getiremediğiyle ilgili birçok soru getiriyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı istila etmesi ve başarısızlığa uğramasıyla, Putin sonrasında olacaklar genel hatlarıyla belirmeye başladı. Rusya savaştan, ordusunun aldığı yarayla çok güç kaybetmiş ve küresel erişimi daralmış hâlde çıkacak. Ayrıca, Putin’in istikrarının temel dayanağı olan para makinesinin (petrol ve gaz ihracatı) getirisi, Batı’nın uygulayacağı yaptırımlardan dolayı büyük oranda düşecek.

Azerbaycan’ın 12 Eylül’de Ermenistan’ın doğu sınırında başlattığı büyük saldırıyla jeopolitik haritası değişen Güney Kafkasya’da güç savaşı daha da yükselecek.

Ermenistanlı ve Türkiyeli diplomatlar, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine ve uzun süredir kapalı olan sınırın açılmasına dönük müzakereleri yoğun şekilde sürdürürken, beklentiler yükseliyor. Peki, ufukta bir dönüm noktası var mı?

KDP ile KYB arasındaki siyasi gerilimler daha da ciddi bir seviyeye çıkabilir mi? 1990’larda Kürtler arasında yaşanan iç savaş göz önünde bulundurulursa, böyle bir endişenin var olduğu söylenebilir. Ancak Kürt liderler bu tür bir tehlikenin varlığını inkâr ediyor. Öte yandan, tek endişe kaynağı KDP ile KYB arasındaki gerilimler değil. KDP’li Peşmergeler ile PKK arasındaki gerginlik gitgide yükseliyor,

1920’lerden 1970’lere kadar, bölgedeki kentsel nüfusun büyük bölümünü Süryaniler, Asuriler, Keldaniler ve Ermeniler oluşturuyormuş. Ancak, 1950’lerde başlayan göç, bu toplulukların nüfusunda çok ciddi bir düşüşe yol açmış