ARA

Azerbaycan ve Ermenistan arasında sınır belirleme çalışmaları devam ediyor. Anlaşma nedeniyle Ermenistan'da Başbakan Paşinyan'a yönelik protestolar da sürüyor.

1915'teki Ermeni Soykırımı'nı başlıbaşına ele alan etkinliklerin yanısıra bağlantılı farklı dönemlere yakından bakan söyleşiler, paneller de yapılıyor. Bunlardan biri "1915'ten Filistin'e" başlığını taşıyor. Etkinlik 27 Nisan Cumartesi günü Pangaltı'daki Nostalji Kitabevi'nde olacak.

23,5 Hrant Dink Hafıza Mekânı açılışının beşinci yılına da denk gelen 20-27 Nisan haftası boyunca, Hrant Dink’in “23,5 Nisan” başlıklı köşe yazısındaki anlatılara farklı etkinliklerle değinildi. 20 Nisan'daki ilk etkinlikte çocuklar biraraya geldi.

Yani 24 Nisan ve sonrasını değil de 23 Nisan gecesine kadar yaşamını sürdürmüş, ancak 24 Nisan’dan itibaren ortadan kaybolmaya başlamış akrabalar, aile dostları, komşuları, arkadaşları anılabilir.

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları 23 Nisan vesilesiyle Meclis'te bir konuşma yapmış ve şu önemli cümleyi sarf etmiş: “Cumhuriyetin ikinci yüzyılında krizlerden çıkışın yolu 1920 ruhuyla 1921’de yapılan toplumsal mutabakatın güncellenmesinden geçmektedir.” Sayın Hatimoğulları’nın niyetini anlıyorum. İyi niyetli bir girişim diyelim ama dananın kuyruğu öyle değil. Tarih bize 1920 ve 1921 ‘Ruhu ve Toplumsal Mutabakatı’ konusunda başka bilgiler veriyor.

Andonyan’ın yazımını 1919’da tamamladığı bu kitap, yazarın kendi tecrübelerine, sağ kalan Ermenilerden topladığı bu tanıklıklara ve Halep Muhacirin Müdüriyeti’nde görevli Naim Bey ismindeki bir memurdan aldığı resmî belge kopyalarına dayanıyor. Eser, yazıldığı anda henüz birkaç senelik olan taze anıları ve resmî belgeleri ihtiva etmesi açısından bilhassa önemli.

Bunun için zaman gerektiğini biliyorum. Değişen siyasi dengelerin bazen yeni yollar açtığını, bazen de o açılan yolları kapattığını da biliyorum. Bildiğim bir şey daha var: Türkiye Ermeni toplumu açısından 109 yıldır tutulamayan bir yas var.

Netanyahu “Ermeni Holokostu”nu hatırlarken ne söylüyor? Geçmişte yaşanmış mezalimlere dair iki tür hatırlama söz konusu olabilir. Bunlardan biri, gelecekte bu tür suçların işlenmesini engellemeye dönük bir hatırlamadır. “Bir daha asla!” sloganı, savaş suçlarının ve kitlesel imha hareketlerinin ardından uygar bir düzen kurma yolundaki ilk adımdır. Fakat Netanyahu bu sloganı değil, başka bir sloganı benimsiyor: “Bize karşı bir daha asla!”

Anadolu’da 103 Ermeni gazete ve dergisi çıkıyordu, bugün İstanbul’da 3 tane kaldı. Aslında, tek bir örnek de yeter: Sadece Harput (eski Elazığ) ovasında 8.660 öğrencinin okuduğu 92 okul vardı. Yine Harput’ta Ermeni tiyatrosu 1880’de; Sursuryan Kardeşler fotoğraf stüdyosu 1890’da kurulmuştu, 1909’da 1 dergi ve 1 haftalık gazete çıkmaya başlamıştı.