12 Eylül 1980 Darbesi’yle ilgili ilk dijital müze ve insan hakları arşivi açıldı. Müze için Moda Sahnesi'nde bir tanıtım etkinliği düzenlendi. Bellek Müzesi’nin daimi koleksiyonlarında 142 dijital, 75 fiziki dava dosyası, binlerce sayfalık hukuki belge, 30 ayrı bağışçıdan edinilen 30 bin bellek nesnesi, 250 saati aşan 100 sözlü tarih kaydı, 518 fiziki belge, 65 gazete ve 150 kitap yer alıyor.
Research Institute on Turkey’nin (Türkiye Araştırmaları Enstitüsü) bir kolektif hafıza çalışması olarak dijital ortamda hayata geçirilen Tarihsel Adalet için Bellek Müzesi, 12 Eylül 1980 Darbesi’nin 42. yılında İstanbul Moda Sahnesi’nde düzenlenen açılış etkinliğiyle faaliyete başladı.
Darbe sürecinde insanlığa karşı işlenen suçların kaydını tutarak hak ihlallerini görünür kılmayı amaçlayan Bellek Müzesi, 12 Eylül’den bugüne 42 yıldır devam eden adalet mücadeleleri ve geçmişle yüzleşme pratiklerine Sözlü Tarih, Dava Dosyaları ve Bellek Nesneleri koleksiyonlarını kapsayan bir dijital insan hakları arşiviyle ışık tutuyor.
www.bellekmuzesi.org adresinden erişilebilecek olan Bellek Müzesi koleksiyonlarında, devrimci mücadelenin yükselişinden öğrenci hareketlerine, sendikal örgütlenmeye, kadınların siyasi mücadelesine ve anti-faşist direnişe kadar birçok tanıklığın yanında darbenin kolektif belleği, askerî rejim ve onun hukuk sistemi, insan hakları ihlalleri, adalet mücadelesi, uluslararası dayanışma, cezasızlık, yüzleşme ve hesap sorma pratiklerine dair bilgiler yer alıyor.
Bellek Müzesi’nin daimî koleksiyonlarında 142 dijital, 75 fiziki dava dosyası, binlerce sayfalık hukuki belge, 30 ayrı bağışçıdan edinilen 30 bin bellek nesnesi, 250 saati aşan 100 sözlü tarih kaydı, 518 fiziki belge, 65 gazete ve 150 kitap yer alıyor. Bellek Müzesi, aşağıdan yukarıya bir tarih anlatımı, açık ve erişilebilir arşivler ve 12 Eylül’ün muhataplarının aktif katılımıyla yaratılacak dinamik bir süreci inşa etmek üzere yola çıkıyor.
Disiplinlerarası bir araştırma kooperatifi olan Research Institute on Turkey (Türkiye Araştırmaları Enstitüsü) bünyesindeki Kolektif Hafıza Çalışma Grubu, Bellek Müzesi’ni çeşitli kurumlar, insan hakları örgütleri, hak savunucuları, hukukçular, tanıklar, akademisyenler ve yazarların katkılarıyla hazırladı.
Açılış etkinlikleri çerçevesinde 13 Eylül 2022 Salı günü Moda Sahnesi'nde saat 18.00'de Çayan Demirel'in "5 No’lu Cezaevi 1980 – 84" belgeseli gösterilecek.
18 Eylül Pazar günü de saat 10.00 ile 16.00 arasında "Sanat Yoluyla Demokrasiyi Savunmak Atölyesi" gerçekleştirilecek.
Research Institute on Turkey / Türkiye Araştırmaları Enstitüsü
2016 yılında kurulan New York merkezli Türkiye Araştırmaları Enstitüsü, toplumsal dönüşüm hedefiyle müşterekleştirme pratikleri üzerine çalışan araştırmacı, sanatçı, yazar, mimar, bilim insanı ve aktivistleri bir araya getiren disiplinlerarası bir araştırma kooperatifi.
Enstitü çoğulcu, eşitlikçi ve demokratik bir Türkiye’nin inşasına katkıda bulunmayı ve aynı zamanda ekonomik ve sosyal adalet, toplumsal cinsiyet ve cinsel haklar, kültürel ve politik tanınma ve ekolojik sürdürülebilirlik alanlarında eleştirel ve tarihsel bir perspektif sunmayı hedefliyor.
Enstitü, konu odaklı derinlemesine araştırma ve siyasal analizler, yaratıcı etkileşim projeleri, kolektif öğrenme etkinlikleri, dayanışma kampanyaları ve çeşitli gruplarla işbirliği aracılığıyla yerele dair, somutlaşmış bilgi üretimi gibi faaliyetler yürütüyor.
Web: bellekmuzesi.org
Sosyal Medya Hesapları: Twitter/Instagram/Facebook; BellekMuzesi
YouTube: Tarihsel Adalet İçin Bellek Müzesi
