ARA

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları 23 Nisan vesilesiyle Meclis'te bir konuşma yapmış ve şu önemli cümleyi sarf etmiş: “Cumhuriyetin ikinci yüzyılında krizlerden çıkışın yolu 1920 ruhuyla 1921’de yapılan toplumsal mutabakatın güncellenmesinden geçmektedir.” Sayın Hatimoğulları’nın niyetini anlıyorum. İyi niyetli bir girişim diyelim ama dananın kuyruğu öyle değil. Tarih bize 1920 ve 1921 ‘Ruhu ve Toplumsal Mutabakatı’ konusunda başka bilgiler veriyor.

Andonyan’ın yazımını 1919’da tamamladığı bu kitap, yazarın kendi tecrübelerine, sağ kalan Ermenilerden topladığı bu tanıklıklara ve Halep Muhacirin Müdüriyeti’nde görevli Naim Bey ismindeki bir memurdan aldığı resmî belge kopyalarına dayanıyor. Eser, yazıldığı anda henüz birkaç senelik olan taze anıları ve resmî belgeleri ihtiva etmesi açısından bilhassa önemli.

Bunun için zaman gerektiğini biliyorum. Değişen siyasi dengelerin bazen yeni yollar açtığını, bazen de o açılan yolları kapattığını da biliyorum. Bildiğim bir şey daha var: Türkiye Ermeni toplumu açısından 109 yıldır tutulamayan bir yas var.

Netanyahu “Ermeni Holokostu”nu hatırlarken ne söylüyor? Geçmişte yaşanmış mezalimlere dair iki tür hatırlama söz konusu olabilir. Bunlardan biri, gelecekte bu tür suçların işlenmesini engellemeye dönük bir hatırlamadır. “Bir daha asla!” sloganı, savaş suçlarının ve kitlesel imha hareketlerinin ardından uygar bir düzen kurma yolundaki ilk adımdır. Fakat Netanyahu bu sloganı değil, başka bir sloganı benimsiyor: “Bize karşı bir daha asla!”

Anadolu’da 103 Ermeni gazete ve dergisi çıkıyordu, bugün İstanbul’da 3 tane kaldı. Aslında, tek bir örnek de yeter: Sadece Harput (eski Elazığ) ovasında 8.660 öğrencinin okuduğu 92 okul vardı. Yine Harput’ta Ermeni tiyatrosu 1880’de; Sursuryan Kardeşler fotoğraf stüdyosu 1890’da kurulmuştu, 1909’da 1 dergi ve 1 haftalık gazete çıkmaya başlamıştı.

ABD Başkanı Joe Biden geleneksel 24 Nisan mesajında soykırım ifadesini kullandı. Dışişleri Bakanlığı ise, "Tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklamalar uluslararası hukuka da aykırıdır" açıklamasıyla tepki gösterdi

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan Ermeni Soykırımı'nın 109.yılı nedeniyle yazılı bir açıklama yayınladı. Paşinyan "Soykırım, vatandan yoksun bırakma, bizim için kayıp bir vatanı sürekli arayış olarak katlanmamız gereken bir ceza değildir. Vatan arayışını bırakmalıyız, çünkü o vatanı bulduk" dedi.

Türkiye Ermenileri Patrikliği 24 Nisan 1915 sonrasında sürgün sırasında inançları nedeniyle ölen ve aziz ilan edilenler için bir anma ayini düzenledi. Ayin 24 Nisan sabahı Kuzguncuk Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi'nde gerçekleşti. Ayinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkiye Ermenileri Patrikliği ve Ermeni toplumuna gönderdiği taziye mesajı Ermenice ve Türkçe olarak okundu. Daha sonra Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan kendi mesajını paylaştı.

Ermeni Soykırımı'nın 109. yıldönümü Ermenistan'da anılıyor.