BELGESEL

Yönetmen Deniz Özden ‘Ali değil Ari Komutanım’ adlı belgeselinde, askerî üniformanın tektipleştirdiği bedenlerde saklı olanlara odaklanıyor. Film, bir Yahudi ve üç Ermeni Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının, zorunlu askerlik görevlerini yerine getirirken başlarına gelenleri konu alıyor.

Bared Maronian’la tanışmamız, Temmuz ayında Amerikan Kongre Kütüphanesi arşivinde bulunan ‘Ermenistan, İnsanlığın Beşiği’ adlı kısa belgesel filmin ortaya çıkmasıyla oldu. Ermeni Soykırımı’ndan kurtulanlara, özellikle yetimlere dair olabileceği düşünülen bu filmde tam olarak ne olduğunu söyleyebilecek birine ihtiyaç duyduğumuzda, bize önerilen isimlerin başında Maronian gelmişti. Maronian bize, ‘Orphans of the Genocide’ (Soykırımın Yetimleri) adlı belgesel filmi için üç buçuk yıl boyunca zorlu bir araştırma sürdürdüğünü ancak sorduğumuz filmle ilgili bir bilgisi olmadığını söylemişti. Harıl harıl bu filmi izleyen birini aramaya devam ederken, Maronian’la daha sonra kendi filmi üzerine söyleşmek için sözleşmiştik. Maronian bize, biraz aile hikâyesini biraz da, 2010 yapımı filmi ‘Soykırımın Yetimleri’ni anlattı.

Avukat, yazar, araştırmacı Rita Ender'le, genç Yahudilerin Ladinoyla ilişkisini anlatan belgeseli ‘Las Ultimas Palavras’ı (Son Sözcükler) konuştuk.

Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi’nde Ermeni Soykırımı’ndan kurtulanlara ait ender bulunabilecek görüntüler ortaya çıkarıldı. Sessiz film, İtalya’nın Bologna şehrinde bu yıl 29'uncusu düzenlenen ‘Cinema Ritrovato’ (Yeniden Keşfedilmiş Filmler) festivalinde gösterilecek.

Carla Garapedian’ın 2006 yılında çektiği ‘Screamers’ (Haykıranlar) isimli belgeseli, Türkiye’de ilk defa Documentarist Festivali kapsamında gösterildi. Aynı zamanda bir müzik belgeseli olarak görülebilecek filmin ekseninde, inkâr karşıtı duruşuyla dikkat çeken Amerikalı rock grubu System of a Down var. Garapedian yine de belgeselin asıl meselesinin sadece Ermeni Soykırımı’nın değil, bütün soykırımların özünde yatan evrensel problemi anlatmaya yönelik olduğunu söylüyor. Festival vesilesiyle İstanbul’a gelen Garapedian’la 10 yıl önce çekilen bu belgeseli, bugünden geriye bakarak değerlendirdik.

Ermenilerin Musa Dağı’ndan ayrılışından yüz yıl sonra, Ermenistan’dan Vakıflı’ya gelen Musa Dağlı bir genç kadının hikayesini aktaran Eylem Şen imzalı ‘Portakalın Uykusu’ belgeseli bu Cumartesi Anarad Hığutyun binasında gösterilecek.

Kuzey Kürdistan’da, Türkiye topraklarındaki PKK kamplarında yaşayan gerillaların gündelik hayatına odaklanan ‘Bakur/Kuzey’ belgeselinin yönetmenlerinden Ertuğrul Mavioğlu belgesele götüren süreci ve çekim koşullarını anlattı.

Bu haftadan itibaren 1915’i konu alan belgeselleri kısaca anlatıyor ve bu filmlere ulaşabileceğiniz linkleri sunuyoruz.

Yönetmenliğini Zafer Özgentürk’ün yaptığı belgesel ‘Süveydiye’nin Çiçekleri’, Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşayan farklı gruplardan insanların yaşam deneyimlerine odaklanıyor.

Fotoğrafçı Alberto Modiano’nun Gözlem Yayınları’ndan Türkçe ve İngilizce olarak çıkan ‘Zaman ve Mekân İçinde Musevilik’ kitabı ve aynı adla açılan sergileri, Türkiye Yahudi toplumunun sosyal ve dinî hayatına ilişkin içerden tanıklıklarla çok değerli bir görevi yerine getiriyor. Bir fotoğrafçı olarak bu çalışmanın belgesel önemini konuşmak ve mensubu olduğu cemaatin yaşamını sergilemenin ne anlama geldiğini anlamak için Alberto Modiano ile buluştuk.