Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan ziyaretinin ardından yurda dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Erdoğan'a Ermenistan, Azerbaycan, Türkiye arasında süren görüşmelerle ilgili gelişmeler de soruldu. Ermenistan açıklamalara yanıt verdi. Öte yandan ABD'nin de sürecin içinde olduğu yönünde haberler var.
Erdoğan'a, "Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşması hangi aşamada?", "Zengezur Koridoru ne zaman açılacak bu konuyla ilgili net bilgi var mıdır?" ve "Orta Koridor'un işlemeye başlaması bölgeye nasıl bir kazanç getirir?" soruları yöneltildi.
Erdoğan, şöyle konuştu:
"Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecinin de diplomatik çerçevesi tamamlanmış durumda. 2024 yılı sonunda Brüksel, Moskova ve Tiflis'te yapılan görüşmelerle barış anlaşmasının son metni üzerinde mutabakat sağlandı. Ermenistan, başlangıçta Zengezur Koridoru'na karşı çıksa da ekonomik entegrasyona katılmak için daha esnek bir yaklaşım sergiliyor. Bu bölgenin kalkınması sadece Azerbaycan için değil, Ermenistan için de bizim için de İran ve diğer ülkeler için de bir fırsattır. Zengezur Koridoru sadece Azerbaycan değil bölgenin tamamı için yeni imkânları beraberinde getirecektir. Bu hattı sadece jeopolitik değil, jeoekonomik bir devrimin parçası olarak görüyoruz." değerlendirmelerde bulundu.
Zengezur Koridoru'nun açılmasının, Orta Koridor için de stratejik bir gelişme olacağına dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
"Koridor açıldığında, Türk malları Hazar'ı geçerek Orta Asya ve Çin'e daha hızlı ulaşacak, Avrupa'dan Çin'e giden mallar da Türkiye üzerinden geçmeye başlayacak. Orta Koridor'un açılması güneyden itibaren bize ve Azerbaycan'a kadar birçok ülkeyi kapsıyor. Bunun dışında Çin'den gelen yolla da bütünleşiyor. Böyle bir önemi var. Biz bu süreç içerisinde tüm adımlarımızı en güzel şekilde atıyoruz. Burada en önemli olan Zengezur hattı. O hat raylı sistemi de içeriyor. Bunun için de yük taşımacılığında Zengezur hattının önemi fazlasıyla artıyor ve artacak.
Orta Koridor bütün gücünü, buradan alıyor. Orta Koridor'un Zengezur hattıyla bütünleşmesi ve onunla bütünleştikten sonra da yük taşımacılığında, yolcu taşımacılığında böyle bir işlev görmesi önemli. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Bey buraya çok önem veriyor. Irak da buraya önem veriyor. Iğdır'dan geçip Nahçıvan'la bütünleşerek devam eden bir hat olacak. Bu hattın yapımıyla da inanıyorum ki yük taşımacılığında önemli bir adımı atmış olacağız. Ayrıca Türkiye'nin Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryolu hattı ve Karabağ'daki inşaat yatırımları, Zengezur Koridoru açıldığında daha etkin işleyecek."
Dünyanın değiştiğini, bu durumun yeni adımlar atmayı zorunlu hâle getirdiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
"Değişime ayak uydurmak, potansiyelleri harekete geçirmek, kazanç kapılarını da açmak anlamına gelir. Ermenistan ile Azerbaycan’ın imza atacağı barış, bölgenin iklimini değiştirecek. Sağlanacak kucaklaşma ile yeni ve tarihî fırsat pencerelerinin ardı ardına açıldığına şahitlik edeceğiz. Bölgenin çatışmalar ve savaşlar nedeniyle atıl kalan potansiyelinin harekete geçirilmesi ile birlikte kazanma modelinin nadide örneklerinden biri daha oluşacak."
Ermenistan'dan yanıt
Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ani Badalyan'a Erdoğan'ın açıklamaları soruldu. Badalyan şu yanıtı verdi.
"Ermenistan bölgesel bağlantıyı genişletme ve ekonomik kalkınma konusunda ilgi duydu ve ilgi duymaya devam ediyor. Bu anlayışla Ermenistan Cumhuriyeti, 'Barış Kavşağ' girişimini ve bu vizyonla uyumlu belirli fikirleri, çözümleri ve yapıcı önerileri önerdi. Görüşümüze göre bu yaklaşımlar hem bölgedeki ülkeler hem de daha geniş bir iletişim ağı geliştirmekle ilgilenen ortaklar için karşılıklı olarak faydalı sonuçlar doğurabilir. Daha önce olduğu gibi, Ermenistan Cumhuriyeti'nin bölgesel ulaşım altyapısının engellenmesinin kaldırılmasına yönelik yaklaşımı temel ilkelere dayanmaktadır: egemenliğe saygı, iletişim rotaları üzerinde ulusal yargı yetkisi. Bu bilindiği gibi herhangi bir alternatifi ima etmemektedir . İlgili ortaklarla görüşmeler devam ediyor.”
ABD de sürecin içinde
Carnegie Endowment for International Peace kuruluşu geçtiğimiz günlerde ABD yönetimine dayandırdığı haberinde Ermenistan'ın güney Syunik eyaletinden geçen ulaşım bağlantısı (Türkiye ve Azerbaycan buraya 'Zengezur Koridoru' ismini veriyor) üzerindeki çıkmazı aşmak için Washington'un bir teklif üzerinde çalıştığı öne sürdü. Buna göre, Azerbaycan ve Türkiye tarafından istenen rota için tarafsız bir garantör olarak ABD tarafından işletilen bir ticari operatör teklif edilecek. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ani Badalyan, Güney Kafkasya'daki ulaşım altyapısının açılmasının Ermenistan için önemli bir öncelik olmaya devam ettiğini vurguladı. Badalyan, "Bilindiği üzere Ermenistan, bölgesel bağlantı vizyonunu ortaya koydu - 'Barış Kavşağı' girişimi - ve bu girişim halihazırda birçok uluslararası ortaktan olumlu geri bildirim aldı," dedi.
2020'deki Karabağ Savaşı'ndan beri Azerbaycan ve Türkiye, Ermenistan topraklarından geçecek ancak Ermenistan kontrolünde olmayacak, Nahcivan ile Azerbaycan'ı birbirine bağlayacak bir koridoru gündemde tutuyor. Ermenistan ise kendi topraklarından geçecek ancak kontrolünde olmayacak bu fikre karşı çıkıyor ve "Barış Kavşağı" projesini uluslararası toplumun gündemine sunuyor.
