ERVAB (Ermeni Vakıflar Birliği) 21 Temmuz Pazartesi günü Yedikule Surp Pırgiç Hastanesi, Gomidas Salonu’nda toplandı. Toplantıya Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan, ERVAB Başkanı Bedros Şirinoğlu, kilise vakıf başkanları ve Ermeni toplumundan akademisyenler katıldı. Toplantı yine basına kapalı gerçekleştirildi. Eleştiriler üzerine kendini fesheden İtimat Büro hakkındaki denetçi firma raporu vakıf başkanlarına sunuldu. Faaliyetler için "Genel olarak şeffaf" saptamasını yapan rapor iç denetim faaliyetlerinin yapılmadığına da dikkat çekti. ERVAB Başkanı Bedros Şirinoğlu toplantı sonrası yazılı açıklama yaptı. Şirinoğlu'nun açıklamasına göre Patrik Maşalyan "Pandemi döneminde yaptığı 'Hiçbir okul kapatılmayacak' açıklamasına değinerek, mevcut şartlarda bu taahhüdün sürdürülemediğini ve okulların birleştirilmesinin zorunlu hale geldiğini belirtti." Okulların bütçe sorunlarına değinen Şirinoğlu, "İstanbul genelinde 5 okul ve 1 lise ile sistemli ve kaliteli bir eğitim yapısının kurulabileceğini" söyledi.
Toplantının ana gündem maddeleri, İtimat Büro’nun incelenmesi, Paşinyan-Katolikos arasındaki gerilim sonucu Türkiye Ermenileri Patrikliği’nin belirlediği tutum ve Ermenice derslerine yönelik müfredatının yenilenmesiydi.
2016 yılında Narod Mürzoğlu’nun yöneticiliğini üstlendiği özel bir şirket olan İtimat Büro, cenaze törenlerinde yapılan bağışları ilgili kurumlara aktarıyor ve yüzde 10 komisyon alıyordu.
2022 yılında yapılan vakıf seçimleri sonrası birçok vakıf yönetim kurulunda yaşanan değişiklikler sonrası İtimat Büro’ya ilişkin eleştiriler dile getirilmişti. 1 Şubat 2024’te Patrikhane bir açıklama yayınlamış, Patrik Maşalyan ERVAB Başkanı Bedros Şirinoğlu’na İtimat Büro’yu inceleme çağrısında bulunmuştu. Bu dönemde İtimat Büro kendini feshetmiş, toplanan paraları belirli bir sürede ilgili kurumlara dağıtacağını açıklamıştı. Ancak bu süreçte de toplanan paraların yerine gidip gitmediği yönünde tartışmalar sürdü.
Raporda eleştiriler var ama saptama "şaibeli bir durum yok" yönünde
Yaşanan süreç sonrasında ERVAB bünyesinde kurulan ‘İtimat Büro’yu İnceleme Komisyonu’ 2024 yılı Şubat ayında faaliyetlerine son veren İtimat Büro’nun bağımsız bir denetim şirketi tarafından incelenmesini sağladı. Hazırlanan rapor toplantıda katılımcılara sunuldu. Rapor İtimat Büro’nun 2016-2024 yılı arasındaki hesaplarını, faaliyetlerini kapsıyor. Toplantıda bir süre için İtimat Büro yöneticilerinden Peder Şirvan Mürzyan da hazır bulundu. Agos’un edindiği bilgilere göre raporda İtimat Büro’nun hesaplarında şaibeli bir durumun tespit edilmedi. 26 sayfalık raporda hesaplara ilişkin detaylar var. Edindiğimiz bilgilere göre raporda “Sürdürülebilir bağışçı ilişkileri, dijitalleşme ve iç kontrol sistemlerinin güçlendirilmesi açısından belirli alanlarda stratejik iyileştirmelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu raporda sunulan önerilerin hayata geçirilmesi, kurumun veya yerine gelebilecek bir başka sistemin kurumsal kapasitesini artıracak ve bağışçı güvenini daha da pekiştirecektir” ifadeleri de yer aldı.
Agos’un elde ettiği raporda raporda ayrıca “Yıllık bağış tutarlarını, dağıtımları veya denetimlerini içeren raporlar kamuya açık şekilde yayımlanmamaktadır. İç denetim faaliyetleri yapılmamıştır, bu da süreç içi hataların geç fark edilmesine neden olabilir”; "Toplanan bağışların gecikerek gönderilmesi, yetkililerce yararlanılması, faizde değerlendirilmesi, suistimal sayılır." ifadeleri dikkat çekmekle birlikte, sonuç bölümünde “İtimat Büro, 2016-2024 yılı bağış yönetimi süreçlerinde genel olarak şeffaf, izlenebilir ve hesap verebilir bir yapı sergilemiştir.” ifadesi yer aldı.
Toplantı sırasında vakıf başkanlarının Peder Mürzyan’a yönelik herhangi bir soru yöneltmediği öğrenildi.
ERVAB Başkanı Şirinoğlu'nun açıklaması
24 Temmuz Perşembe sabahı ERVAB Başkanı Bedros Şirinoğlu yazılı bir açıklama yaptı. Açıklama şöyle:
Ermeni Vakıflar Birliği (ERVAB) toplantısı, 21 Temmuz 2025 Pazartesi günü, Kadasetli Patrik Sahak II Maşalyan'ın himayesinde, S. Pırgiç Ermeni Hastanesi ve ERVAB Başkanı Sayın Bedros Şirinoğlu’nun ev sahipliğinde, vakıflarımızın temsilcilerinin katılımıyla Hastane Gomidas Salonu’nda gerçekleştirildi.
Toplantının gündem maddeleri, Kuruçeşme Surp Haç Kilisesi Vakfı Başkanı ve ERVAB Genel Sekreteri Sayın Levon Berç Kuzukoğlu tarafından hazıruna okundu. Toplantının verimli ve hayırlı geçmesi için Kadasetli Patrik Hazretleri Rabbin dualarını sundu; ayrıca Karagözyan Vakfı'nın merhum başkanı Dikran Gülmezgil’in ruhu için esenlik duası okudu.
Toplantı kapsamında aşağıdaki önemli başlıklar görüşüldü:
1. Denetim Raporu ve Açıklamalar
İtimat Büro’nun denetim raporu kapsamında açıklamalarda bulunmak üzere, Peder Şirvan Mürzyan, Kadasetli Patrik Sahak II Maşalyan’ın davetiyle toplantıya katıldı. Yaşanan gecikmeler ve sağlık nedeniyle oluşan aksaklıklardan dolayı tüm vakıflardan özür dileyen Der. Mürzoyan, bilgilendirmesinin ardından toplantıdan ayrıldı.
2. Önceki Toplantı Tutanaklarının Onayı
04 Kasım 2024 tarihinde gerçekleştirilen ERVAB toplantısına ait tutanaklar, Genel Sekreter Levon Berç Kuzukoğlu tarafından okundu. Başkanın oylamasına sunulan tutanaklar, oy birliğiyle kabul edildi.
3. Patrik Hazretleri'nin Değerlendirmeleri
Kadasetli Patrik Sahak II Maşalyan, gündemle ilgili şu önemli konulara değindi:
ERVAB’ın Sistematik İşleyişi: ERVAB’ın disiplinli ve düzenli çalışmasının, cemaatin sağlıklı yönetimi açısından vazgeçilmez olduğunu vurgulayan Patrik Hazretleri, bu görüşünü her platformda açıkça dile getirdiğini ifade etti.
Ermenistan-Türkiye İlişkileri ve Patrikhane Tavrı: Ermenistan Başbakanı Sayın Nikol Paşinyan’ın Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyarete dair Patrikhanenin tutumunun, Tüm Ermeniler Katolikosu Karekin II Hazretleri’ne yönelik yapılan haksız eleştirilere bir tepki olduğunu belirtti. Türkiye-Ermenistan arasındaki normalleşme sürecine verdikleri desteği yineleyerek, Ermenistan’da yaşanan çatışmaların sona ermesi ve devlet-kilise ilişkilerinin normale dönmesi için dua ettiklerini iletti.
Patrikhane Bütçesi: Patrikhane bütçesine katkı konusunda, uzun yıllardır sadece birkaç vakıf dışında destek alınmadığını belirten Patrik Hazretleri, bu nedenle dini törenlerden alınan katkı paylarının halka yansıdığını aktardı. Bu sorunun çözümü için, cemaatin gelir getiren bazı gayrimenkullerinin üst kullanım hakkının Kumkapı Meryem Ana Ermeni Kilisesi Vakfı aracılığıyla değerlendirilmesini önerdi.
Amerika Ziyareti: Patrikhane binasının dış cephe ve periyodik bakımı için Amerika’dan sağlanacak yardımlarla bütçenin karşılanacağı bilgisini paylaştı.
Okullar ve Eğitim Kalitesi: Pandemi döneminde hiçbir okulun kapanmadığını belirten Patrik Hazretleri, mevcut finansal kapasitenin okulları açık tutmaya yettiğini ancak bazı varlıklı vakıfların bu konuda yeterince duyarlı davranmadığını ifade etti. Eğitimin niteliği, öğretmen maaşlarının düşüklüğü, deneyimli eğitimcilerin kaybı, Ermenice ve din eğitiminin sekteye uğraması, yabancı dil ve sınav başarı oranları gibi sorunlara dikkat çekti.
Patrik Hazretleri pandemi döneminde yaptığı "Hiçbir okul kapatılmayacak" açıklamasına da değinerek, mevcut şartlarda bu taahhüdün sürdürülemediğini ve okulların birleştirilmesinin zorunlu hale geldiğini belirtti.
ERVAB’ın bu konuda karar alma yetkisine sahip olduğunu, uygulama için icra kurulu oluşturulması gerektiğini ve Patrikhane’nin her türlü iyileştirme çabasında ERVAB’a destek vereceğini belirtti. Patrik Hazretleri, başarılı çalışmaları dolayısıyla ERVAB ve S. Pırgiç Hastanesi Vakfı Başkanı Sayın Bedros Şirinoğlu ile Genel Sekreter Sayın Levon Berç Kuzukoğlu’nu tebrik etti.
4. Bedros Şirinoğlu’nun Bilgilendirmesi
ERVAB ve Surp Pırgiç Hastanesi Vakfı Başkanı Sayın Bedros Şirinoğlu, öğrenci başına düşen maliyetler ve toplumun eğitim alanındaki sorunlarıyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. 17 okulda toplam 2.500 öğrencinin eğitim gördüğünü belirten Şirinoğlu, özellikle öğretmen maaşlarının düşüklüğünün eğitimin kalitesini doğrudan etkilediğini vurguladı. Bu şartlarda bir öğretmenin maaşının brüt 100.000 TL olması gerektiğini ifade etti. Öğretmenlerin mevcut maaşlarla geçinemediğini, gençlerin üniversite mezunu olsalar dahi iş bulmakta zorlandıklarını ve birçok gencin erken yaşta hayata tutunamadığını belirtti.
Bu bağlamda, İstanbul genelinde 5 okul ve 1 lise ile sistemli ve kaliteli bir eğitim yapısının kurulabileceğini, toplanacak bağışlarla çocukların geleceğinin güvence altına alınabileceğini dile getirdi.
Esayan Lisesi’nin modern teknolojiyle donatılarak güçlendirilmesini önerdi. Bunun yanında, bir meslek lisesi kurulması, çalışan anneler için kreşlerin açılması gerektiğini de ifade etti. Ayrıca, ihtiyaç sahibi olan 65 yaş üstü, geliri olmayan, sigortasız, yakını bulunmayan ve demans/alzheimer hastası olmayan kişilere ücretsiz barınma ve tedavi sağlanacağını defalarca belirtmesine rağmen, bugüne kadar hiçbir vakıftan bu konuda geri dönüş alamadığını dile getirdi.
Konuşmasında akademisyenlere ve Patrik Hazretleri’ne teşekkürlerini ileten Şirinoğlu, 15 yıldır bu sorunlara dikkat çektiğini ve okulların bu duruma düşeceğini sürekli söylediğini ifade etti. Ne yazık ki gidişatın bu şekilde devam etmesi hâlinde bir okulu bile kurtaramayacak hale gelineceğini söyledi ve bu noktaya dikkat çeken Patrik Hazretleri’ne özel olarak teşekkür etti.
Esayan Lisesi'nin sıradan bir düz lise değil, gerekiyorsa bir meslek lisesine dönüştürülmesi gerektiğini, hatta Avrupa’daki eğitim sistemlerine uygun bir lise haline getirilmesinin elzem olduğunu ifade etti. Öğrencilerin ikinci yabancı dil öğrenmeleri gerektiğini, bu seviyede bir eğitim verilebilmesi için gerekiyorsa yurt dışından eğitimcilerin getirilmesinin dahi göze alınması gerektiğini vurguladı. "Yeter ki çocuklarımız en iyi şekilde yetişsin" diyerek konuşmasını tamamladı.
5. Komisyonlardan Bilgilendirmeler
Deprem Komisyonu: Komisyon Başkanı ve Yeşilköy Surp Stepanots Kilisesi Vakfı 2. Başkanı Kevork Özkaragöz, okulların deprem güçlendirme raporları ve süreçleri hakkında bilgi paylaştı.
Eğitim Komisyonu: Başkan Yardımcısı ve Bakırköy Surp Astvazazin Ermeni Kilisesi Vakfı Başkanı Mari Yancı, Ermenice ve din müfredatına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Din müfredatının Patrikhane koordinasyonunda Kıdemli Peder Dırtat Uzunyan tarafından yürürlüğe girdiğini, ancak Ermenice müfredat eksikliği nedeniyle ciddi sorunlar yaşandığını, örneğin ilkokul 1. sınıf öğrencilerine karne notu verilemediğini ifade etti. Eğitim komisyonunun farklı bir ekip önerisi sunduğunu, okulların değerlendirilmesi için akademisyenler, hukukçular, teknik uzmanlar ve gönüllülere ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Dr. Sevan Garabetoğlu tarafından hazırlanan grafik ve şemalarla verilerin analiz edilerek hazıruna sunulduğunu aktardı.
Dilek ve temenniler bölümünde söz alan olmadı. Toplantı, Başkan Bedros Şirinoğlu’nun kapanış konuşmasıyla sona erdi.
Yeni müfredat
Agos'un edindiği bilgilere göre Toplantıda, geçen yıl Milli Eğitim Bakanlığı tarafından başlatılan ‘Maarif Modeli’ kapsamında Ermenice ders müfredatının yenilenmesi konusu da gündeme getirildi. Yeni uygulama kapsamında Ermeni okullarının, mevcut Ermenice dersi müfredatının yenilenmesi gerekiyor. ERVAB bünyesinde bulunan Eğitim Komisyonu, yeni müfredatın günümüz ihtiyaçlarını karşılaması bakımından araştırmalarını sürdürüyor. Toplantıda, Ermeni toplumundan akademisyenler, öğretmenler ve Türkiye Azınlık Okulları Öğretmenleri Yardımlaşma Vakfı’nın yanı sıra uzmanlardan oluşturulacak bir heyetin yakın zamanda çalışmalara başlayacağı ve müfredatın bir yıl içerisinde tamamlanacağı öğrenildi. Toplantıda, çalışmaya ilişkin hazırlanan bütçe de, oybirliğiyle onaylandı. Bütçeye her vakıf kendi gelir durumuna göre katkı sunacak.
