ARA

Aklımıza şu soru geliyor: Ermenice dili ve Ermeni edebiyatı yalnızca nostaljik midir ve geçmişe ait olmaya mahkum mudur? Batı Ermenicesinin bugünkü edebi temsili suskunluk ve travmadan öteye gidemez mi? Veya Batı Ermenicesinin ve kökenlerin önemi Batıdan gelen keşifle mi değer kazanır ki bu da bir çeşit oryantalizm değil midir?

Bu yazımızın amacı, yukarıdaki soruya verilen cevaptan yola çıkarak cevapta belirtilen 176 saatlik sürenin Sivaslı Ermeniler için ne ifade ettiğini anlatmak. Birileri için 176 sadece kuru düz bir rakamdan ibaret iken yüzbinler için bir ölüm yolculuğunun bitmez tükenmez zaman aralığını ifade ediyor.

Ermeni aydınlarının 24 Nisan’da tutuklanmasından bir ay önce İttihatçıların seçtiği, verilen görevleri yerine getireceklerine güvenilen 249 mücrim serbest bırakılmış, Mayıs ayında bunlara 69 mücrim daha eklenmişti. Bu mücrimler Temmuz sonunda Ankara yakınlarına getirilerek Ankara Vali Vekili Atıf’a bağlı çete grupları oluşturdular. Artık her şey hazırdı. Ermeni aydınlarının “sevkiyatına” gruplar halinde başlanabilirdi.

Şiir 1922 yılında yayımlanmıştır. Ama onu ne zaman okusam beni yazıldığı tarihten tam yedi yıl öncesine, o korkunç cumartesi gecesine götürür. O gecenin hiç de tekin olmayan başlangıcını, acımasızlığını ve sonrasında yaşanacakların kederini hissederim.

Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan her yıl olduğu gibi bu yıl da "24 Nisan Anma Mesajı" yayınladı. Patrik Maşalyan "Geçmişi hatırlamalı ve hatırlatmalıyız, ancak yüz yıl önce olmuş olayları sanki daha dün açılmış şifa bulmaz bir yara olarak değil, milli ve dini gücümüzün, dayanıklılığımızın, yaşam gücümüzün ve var olma kararlılığımızın yadsınamaz kanıtı olarak görmeliyiz. Böyle insanlık dışı olaylar tekrarlanmasın diye hatırlayacağız ve hatırlatacağız" dedi.

DEM Parti Mardin Milletvekili ve 28. Dönem Parlamentosu’nun tek Süryani üyesi George Aslan, "24 Nisan 1915 olayları"nın yıldönümü üzerine gündem dışı konuşmasında 1915'te 13 milyon nüfusunun 3 milyonu Hristiyan olan Türkiye'de 50 bin Hristiyan kaldığını söyledi ve sordu: "Neden?" Ancak Aslan, sataşmalar dışında sorusuna yanıt alamadı.

İfade özgürlüğü kağıt üstünde korunsa da, Türkiye’de “Ermeni Soykırımı” kavramını kullanmak veya soykırım üzerine tartışma yürütmek, halen dokunanın yandığı bir mesele. Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesi Damokles'in Kılıcı gibi tepede sallanmaya devam ediyor. Mahkemeler, birbiri ardında beraat kararları çıkmasına rağmen dava açmaya devam ediyor. 24 Nisan’da yaptıkları basın açıklamaları nedeniyle haklarında her seferinde dava açılan Diyarbakır Barosu yöneticileri, “suçun yasal unsurlarının oluşmadığı” gerekçesiyle Şubat ayında altıncı kez beraat etti. 1915’i konuşmanın “Türklüğe hakaret” olarak yaftalanmasındaki ısrar, suskunluğu büyütüyor. Türkiye’deki ifade özgürlüğü mücadelesinin turnusol kağıdı olan Ermeni Soykırımı’nın yargıya ve topluma yansımalarını, avukat Eren Keskin ile konuştuk.

ABD Başkanı Donald Trump, ABD Başkanlarının her 24 Nisan'da yaptığı geleneksel açıklamadı Ermeni Soykırımı ifadesini kullanmadı. Trump, Ermenice’de “Büyük Felaket” anlamına gelen “Medz Yeğern” terimini tercih etti. Biden Ermenri Soykırımı demiş, önceki başkanlardan Obama da Büyük Felaket demeyi tercih etmişti.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, Ermeni Soykırımı’nın 110. yıldönümü dolayısıyla bir açıklama yaptı. Açıklamada "Ermenistan Cumhuriyeti, bugün geçmişi hatırlıyor ve geleceğe bakıyor; gelecek nesiller için ayrımcılıktan ve şiddetten uzak, hoşgörü, saygı, insan haklarının korunması ve barış değerleri üzerine kurulu bir ortam inşa etmeye çalışıyor" dendi.

Ermeni Soykırımı'nın 110'uncu yıldönümünde kurum, kuruluş, örgüt ve partilerden açıklama yapıldı.