Kesin olan bir şey var: Türkiye’de 12 Eylül 1980 darbesinin tepesindeki iki emekli generalin yargılanması, tarihi önem taşıyor. Ancak, en az ilki kadar kesin olan bir başka şey daha var; o da, bu yargılama gereken yönlerde derinleştirilmezse, Türkiye’nin, darbe geleneği ve zihniyetiyle hesaplaşma yolundaki bu tarihi fırsatı heba edeceği gerçeği.
Bu yargılamadan hiçbir sonuç çıkmayacağı, ortada sadece göstermelik bir dava olduğu, cuntacıların göz boyamak için hâkim karşısına çıkarıldığı iddiaları koyu bir sinizmle malul. Şüphesiz ki, iki emekli generalle sınırlı tutulacak bir dava, Türkiye’nin geleceğini karartan 12 Eylül darbesinin hesabının sorulmasını sağlayamaz. Ama davayı genişletecek, dönemin tüm suçlarını mahkûm edecek, cuntacıların kurduğu denetim mekanizmalarını yıkacak, onun vazettiği zihniyetle hesaplaşacak olanlar da bizleriz. Bizler, yani bu topraklarda gerçek bir demokrasinin kurulmasını isteyenler.
12 Eylül darbecilerinin yargılanması, askeri vesayete karşı geniş halk kitlelerinin desteğini alan ve en temel vaadi otoriter statükoyu değiştirmek olan AK Parti iktidarı açısından simgesel bir dönüm noktasını işaret ediyor. Çok daha yakın darbe girişimleri hakkındaki davalar sürerken, bir de ‘başarılı olmuş’ 80 darbesinin faillerinin mahkemeye çıkarılması, bir dönemin sonu anlamına geliyor. AK Parti, bunun başarılmasına önayak olan temel toplumsal dinamikti ve bu görev tamamlanmış görünüyor. Ancak asıl bundan sonrası kritik.
Darbeciler yargılanırken, demokrasiye giden yolun taşları döşenebilecek mi, toplumsal barış sağlanabilecek mi, farklılıkların bir arada yaşamasını sağlayacak adımlar atılabilecek mi? Temel sorular bunlar. Cevapları ise, en çok iktidarın, bir yandan da onun siyasi muhataplarının ve de toplumun göstereceği olgunluğa, demokratik bir dönüşümü gerçekleştirme iradesine bağlı. Darbecileri yargıladığı gün, KCK davasında olduğu gibi, darbe dönemlerinde görülen türden iddianamelerle sorunları çözümsüzlük girdabına havale eden bir Türkiye, umut veren bir Türkiye olamaz.
AGOS