İletişim para kazandırıyor. Forbes dergisinin en zengin 5 milyarder listesine bakarsak, ilk üçteki isimlerin paralarını yazılım geliştirme ya da telekomünikasyon işlerinden kazandığını görürürüz. Microsoft'un başkanı Bill Gates, 81.7 milyar dolar olduğu tahmin edilen servetiyle yine birinciyi sıraya yükseldi. Onun ardından da, Latin Amerika ve Meksika endüstrilerine yaptığı yatırımlar sayesinde zengin olan Meksikalı-Lübnanlı yatırımcı Carlos Slim var. Üçüncü sıradaysa ünlü Amerikalı yatırımcı Warren Buffet var. Yine bir yazılım geliştirme şirketi olan Oracle'ın başkanı Larry Ellison da beşinci sırada.
Listenin daha aşağılarında, şahsi serveti 32.3 milyar dolar olan, Google'dan Larry Page var. Sosyal medya ağı Facebook'un kurucusu, bilgisayar programcısı Mark Zuckerberg bir yıl içinde en çok kazanan isim; 2013'te 15.2 milyar dolar olan serveti, 2014'ün başlarında 28.5 milyar dolara ulaştı.
Modern ekonomimiz, bilgisayarlar, dijital teknolojiler ve telekomünikasyon endüstrisinde yaşanan bir teknolojik devrim sürecinden geçiyor. Son 20 yıldır, piyasının büyümesine ve servet kazanımına damga vuran sektör buydu. En zenginler listesi de bunu yansıtıyor. Tüm büyük teknolojik devrimler gibi, şu anki devrim de modern toplumlar üzerinde egemenlik sağlayacak yeni bir sosyal sınıf doğurdu. Fakat kazanan birileri varsa, kaybeden birileri de olmalı. Kim bu kaybedenler?
Ama önce şu anki iletişim devriminin kaynağına gidelim: bu devrim, Johannes Gutenberg'in 1436 yılında taşınabilir matbaayı icat etmesiyle başladı. Bu icat, Avrupa tarihinde büyük gelişmelere yol açtı: hem kağıt hem de kitap üretimini tetikleyen kitap endüstrisinin doğmasına sebep oldu ki bu da daha sonra kapitalizmin gelişmesinin nedenlerinden bir haline geldi. Ayrıca, Katolik Kilisesi'nin bilgi üzerindeki tekelini oluşturan elyazmalarının azalmasına ve eğitimin yaygınlaşmasına yol açtı. Temeldeki bu gelişme olmasa, bir reform ve kilise ile devleti birbirinden ayırmak mümkün olmazdı.
Bu devrim aryıca, İtalyanca intelligenti denen yeni bir sosyal grubun doğmasına da sebep oldu; hem yazar hem de yayıncı olarak çalışan eğitimli insanlar. Gazeteci ve seyahat yazarı, yazar ve çevirmenlerdi. Daha da önemlisi, bu eğitimli insanlar ilk defa kilise ve prensten bağımsızdı. Bağımsız bir ruhla, toplumu ilgilendiren olaylar üzerine düşünmesi gereken modern entelijansiyanın öncüleriydi.
Yukarıdaki örneklerin de gösterdiği gibi, teknolojik değişim toplumsal değişimi de doğurur ve sormamız gereken soru şudur: Dijital devrim, ne türden bir toplumsal değişim getirdi? Forbes'in en zenginler listesine bakacak olursak, bilgisayar mühendislerinin yatırımcıları bile aştığı ve kapitalist gücün zirvesinde oldukları sonucuna varırız. O zaman soru şuna dönüşür: Kaybedenler kim? Yeni toplumsal güç dengesini anlatmak için aklıma gelen en iyi örnek, en güçlü ülkenin siyasi elitinin fikirlerini şekillendiren günlük bir gazete olan Washington Post'un kaderi.
Amerikan siyasi gücünün merkezindeki fikir belirleyicilerden biri şüphesiz Washington Post'tur. İnternet ve sosyal medyanın ortaya çıkmasıyla, Washington Post da batıdaki tüm yazılı medya gibi maddi kayba uğradı. Hem tirajlar azladı hem de yayıncılık piyasası, mesajını iletmek konusunda daha yararlı bir araç olan interneti kullanmaya başladı. Washington Post'un kurtarıcısı Jeff Bezos oldu; o da bir bilgisayar mühendisiydi ve 1994 yılında bir online alışveriş sitesi olan Amazon'un kurucusuydu. Amazon ilk başta sadece online kitap satışı yapıyordu; şimdiyse daha geniş kapsamlı bir e-ticaret sitesine dönüştü. Bezos'un şahsi servetinin 27 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor ve 2013'te Washington Post'u sadece 250 milyon dolara satın aldı.
Bu örnek, dijital çağın kazananları ve kaybedenlerini gayet iyi bir şekilde ortaya koyuyor. Mühendisler ve yatırımcılar maddi ve ekonomik açıdan çok büyük güç toplarken, kamuoyunu belirleyen kurumlar, gazeteler ya da yayıncılar zar zor ayakta duruyor. Sadece bir posta servisi olan ve üretici ile tüketici arasında aracılık yapan Amazon, milyarlar kazanıp Washington Post'u yok pahasına satın alabiliyor. Amazon'un önde gelen bir gazeteyi satın alması, bir postacının yazarı ve yayıncıyı satın alması veya şarap şişesinin şaraptan daha değerli hale gelmesi gibi. Rönesans'ın başlarında Venedik'te gelişmeye başlayan bir sosyal grup olan intelligenti bugün kendi düşüşüne tanık oluyor. Finansal olarak bağımsız değillerse, zihinleri nasıl bağımsız olabilir?
Dijital çağda asli değer iletişim kurmak. Devasa bir maddi zenginlik sağlıyor. Fakat neyi ilettiğin, yeni dijital kanallarla aktardığın şeyin içeriği konunun dışında kalıyor ve borsada hiç para etmiyor.