Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) son bakanlar konferansı kapsamında kabul edilen “İstanbul Bildirisi”ne ve Azerbaycan’ın girişimiyle sunulan kararlara ilişkin hayal kırıklığını dile getiren bir açıklama yayımladı. Açıklamada, belgelerde yer alan çarpıtılmış ve tek taraflı ifadelerin, bölgede kalıcı barışın tesisiyle bağdaşmadığı belirtildi
Bakanlık, “Batı Azerbaycan” söyleminin insan hakları kisvesi altında Ermenistan’ın egemen topraklarına yönelik açık bir toprak iddiası olduğunu vurguladı.
Söz konusu söylemin, bu amaçla kurulan yapay yapıların belgelerinde bile yer aldığına dikkat çekildi.
Ermenistan topraklarında “Batı Azerbaycan” adında bir oluşumun bulunmadığı ve bulunamayacağı açık şekilde ifade edildi.
Sovyetler Birliği'nin son dönemlerinde Ermenistan’da yaşayan Azerbaycanlıların mülklerini satarak ya da değişim yoluyla gönüllü olarak ayrıldıkları belirtilirken, Azerbaycan’da yaşayan Ermenilerin aynı koşullarda ayrılmadığı, aksine Bakü, Sumgayıt ve diğer kentlerde pogromlara ve zorla tehcirlere maruz kaldıkları vurgulandı.
2023 sonbaharında Dağlık Karabağ’dan 115 binden fazla Ermeni’nin zorla göç ettirilmesi de bunun son örneği olarak gösterildi.
Açıklamada, Hocalı olaylarının tarihsel çerçevesinin çarpıtılmasının şaşkınlık yarattığı ve insanlığa karşı işlenen suçların gerçek geçmişinin Ermenistan’a yönelik suçlamaları geçersiz kıldığı ifade edildi.
Açıklamada Mart ayında bazı İİT üyeleri tarafından yapılan olumlu açıklamalara rağmen, yeni bildirinin Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinin normalleşmesi ve barış anlaşmasının imzalanması sürecine dair ön koşulları tek taraflı şekilde kayda geçirdiği belirtilerek bu tutum eleştirildi.
Ermenistan Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında Ermenistan’ın anlaşmayı gecikmeden imzalamaya hazır olduğu, imza yeri ve tarihi için görüşmeye açık olduğu ve Azerbaycan’ın gündeme getirdiği bazı konularda yapıcı çözümler önerdiği hatırlatıldı.
Kültürel mirasın korunmasına ilişkin karar tasarısı da eleştirilerek, Azerbaycan kontrolündeki bölgelerde Ermeni kültürel mirasına yönelik yıkım ve sistematik vandalizmin göz ardı edildiği, konunun dinî bir boyuta çekilerek yanlış ve tehlikeli söylemlerin beslendiği belirtildi.
Buna karşın Ermenistan’ın İslamî kültürel mirasa yönelik saygılı ve özenli yaklaşımının açıkça görülebileceği ifade edildi.
Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, İİT üyesi ülkelere söz konusu bildiri ve kararları yeniden gözden geçirme ve Ermenistan’ın egemenliğini hedef alan önyargılı girişimleri reddetme çağrısında bulundu.
Açıklamada Güney Kafkasya’da barış için gerçek bir fırsatın bulunduğu ve uluslararası örgütlerin yapıcı yaklaşımlarının bu sürece katkı sunması gerektiği ifade edilerek, Ermenistan’ın barış gündemine bağlılığını sürdürdüğü ve bu yönde İİT dahil tüm uluslararası aktörlerden destek beklediği belirtildi.
Azerbaycan'ın açıklaması
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, İslam İşbirliği Teşkilatı Bakanlar Konseyi'nin İstanbul'da gerçekleştirilen 51. Oturumu sonuç kararlarına ve ayrıca ilk kez Batı Azerbaycan Topluluğu ile ilgili kabul edilen Karar'a dair açıklama yaptı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı tarafından Oxu.Az-a adlı Azerbaycan haber sitesine yapılan açıklamaya göre göre, 21-22 Haziran 2025 tarihlerinde İİT Bakanlar Konseyi'nin İstanbul şehrinde gerçekleştirilen 51. Oturumu çalışmalarını tamamladı.
Haberde şu ifadeler yer aldı:
"Oturum'un sonuçlarına dair İstanbul Bildirisi ve ayrıca ülkemizin girişimiyle öne sürülen 5 kararın kabul edildiği belirtildi. Oturum, aynı zamanda Batı Azerbaycan Topluluğu ile ilgili Karar'ın kabul edilmesiyle özellikle dikkat çekti.
İİT çerçevesinde ilk kez kabul edilen "Mevcut Ermenistan topraklarından zorla ve sistematik bir şekilde sürülen Azerbaycanlıların geri dönüş hakkı" isimli Karar'da, teşkitatın üye ülkelerinin Batı Azerbaycan Topluluğu'nun kendi yurtlarına onurlu geri dönüş hakkına desteği ifade edilirken, aynı zamanda Ermenistan tarafından söz konusu Topluluğ'un haklarının inkar edilmesi kınanıyor.
Belirtilen Karar'ın yanı sıra, İstanbul Bildirisi'nde Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinde kaydedilen ilerlemeler memnuniyetle karşılanırken, Ermenistan tarafı barış anlaşmasının imzalanmasının önündeki siyasi ve hukuki zorlukların ortadan kaldırılmasına çağrılıyor.
Bildiri, aynı zamanda Ermenistan'ın saldırısı sonucunda yurtlarından sürülen zorunlu göçmenlerin onurlu geri dönüşünü sağlama yönünde Azerbaycan'ın yeniden yapılanma ve mayın temizleme çabalarına destek ifade ediyor.
Bildiri'de, ayrıca mevcut Ermenistan topraklarından zorla kovulan Azerbaycanlıların geri dönüş hakkının varlığı onaylanıyor ve Ermenistan tarafının Batı Azerbaycan Topluluğu ile diyaloğu reddetmesi kınanıyor.
"1992 Hocalı Katliamı Kurbanları ile Dayanışma" isimli Karar'da, Ermenistan Cumhuriyeti silahlı kuvvetleri tarafından 1992 yılının Şubat ayında Hocalı şehrinde ve ayrıca Azerbaycan'ın daha önce işgal edilmiş diğer bölgelerinde işlenen savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım suçları bir kez daha kesin bir şekilde kınanıyor, işlenen suçların tanınması için gerekli çabaların gösterilmesine çağrılıyor.
"Ermenistan Cumhuriyeti'nin Azerbaycan Cumhuriyeti'ne Karşı Saldırısının Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması" adlı Karar'da, Ermenistan'ın Azerbaycan'a karşı sonuçları hala devam eden saldırısı bir kez daha kesin bir şekilde kınanıyor, Azerbaycan'ın çatışma sonrası dönemde işgalden kurtarılan bölgelerinde yürüttüğü restorasyon ve yeniden yapılanma faaliyetlerine destek ifade ediliyor.
"Ermenistan Cumhuriyeti'nin Azerbaycan Cumhuriyeti'ne Yönelik Saldırganlığı Sonucu Azerbaycan Cumhuriyeti Topraklarındaki İslam Dinine ait Tarihi ve Kültürel Anıtların ve İzlerinin Tahrip Edilmesi ve Aşağılanması" başlıklı Karar'da, Ermenistan'ın geçmiş işgal döneminde Azerbaycan topraklarındaki İslam kültür mirası örneklerine karşı işlediği vandallık eylemleri şiddetle kınanıyor ve Ermenistan'ın bu suçlar için Azerbaycan tarafından ileri sürülen tazminat talebi destekleniyor.
(Armenpress, Oxu.az)
