DOSYA

Washington’daki Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’nın Rusya ve Avrasya programında kıdemli araştırma görevlisi olarak çalışan ve özellikle Kafkasya ile Karabağ Savaşı konusundaki kapsamlı çalışmalarıyla tanınan Thomas de Waal, Foreign Affairs dergisinin Ocak-Şubat 2015 sayısında ‘The G-Word: The Armenian Massacre and the Politics of Genocide’ (S’li Kelime: Ermeni Katliamı ve Soykırım Siyaseti) başlıklı bir makale yayımladı. Kavram üzerinden yürütülen tartışmaları, kongredeki yasa tasarılarının arka planını anlatan Thomas de Waal, bu büyük kitlesel yıkımı, soykırım kavramı ekseninde verilen siyasal mücadele üzerinden ele alıyor. Makalenin geniş bir derlemesini F. Gökhan Diler’in tercümesiyle sunuyoruz.

Ermenice edebiyatın en ünlü şairlerinden Yeğişe Çarents’in tek romanı ‘Yergir Nairi’ (Nairi Ülkesi), Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk’un ‘Kar’ adlı romanı… İkisi de, hem geçmişle, hem bugünle yüklü Kars’ta geçiyor. Çarents, Kars’taki sıkıntıyı taşla somutlaştırırken; Pamuk, şehri karla kaplıyor. Ermenistanlı edebiyat araştırmacısı Vahram Danielyan, Pamuk’un ve Çarents’in gözünden Kars’ı anlattı.

Fotoğrafçı Alberto Modiano’nun Gözlem Yayınları’ndan Türkçe ve İngilizce olarak çıkan ‘Zaman ve Mekân İçinde Musevilik’ kitabı ve aynı adla açılan sergileri, Türkiye Yahudi toplumunun sosyal ve dinî hayatına ilişkin içerden tanıklıklarla çok değerli bir görevi yerine getiriyor. Bir fotoğrafçı olarak bu çalışmanın belgesel önemini konuşmak ve mensubu olduğu cemaatin yaşamını sergilemenin ne anlama geldiğini anlamak için Alberto Modiano ile buluştuk.

Metin ve Kemal Kahraman, Cumartesi akşamı 22 yıl sonra verecekleri ilk İstanbul konserine hazırlanıyorlar. Konser öncesi iki müzisyeni Agos'ta ağırladık; müzikten önce, Anadolu’nun bin yıllık tarihine, onun öncesine, insanlığın köklerine ve bugünü konuştuk.

‘Ataturk in the Nazi Imagination’ (Nazi Muhayyilesinde Atatürk) kitabının yazarı Stefan Ihrig, Nazilerin Atatürk ve Türkiye algısını, etnik temizliğin bu algıdaki rolünü ve Türkiye’nin II. Dünya Savaşı süresince Naziler tarafından nasıl görüldüğünü konuştuk.

Alman Dış İstihbarat Teşkilatı BND’nin Türkiye’yi yıllarca izlediği ve dinlediğinin ortaya çıkması MİT-BND işbirliğini de gündeme getirdi. Alman Sol Parti Federal Meclis Grubu üyelerinin, BND-MİT işbirliğine dair sunduğu soru önergeyi Alman Sol Parti (Die Linke) Federal Meclis Grubu ve Meclis Içişleri Komisyonu Üyesi Ulla Jelpke ile konuştuk.

Ermenistan lavaşı, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’nun ‘Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne girdikten sonra Azerbaycan'ın itiraziyla listeden çıkarıldı. Ekmeğe ‘Kimlerdensin?’ diye sormadan, bu coğrafyanın bir parçası olan Ermeni kültüründe lavaşın yerine, anlamına bakmak istedik.

Dün olduğu gibi bugün de yapılması gereken tek şey, Hrant Dink cinayetinin tüm yönleriyle aydınlatılması, sorumluların topyekûn yargı önüne çıkarılması ve cezasız kalmaması. Böyle yapılmadığı sürece, gerçeğin sadece bir yüzünün birtakım mizansenlerle paketlenip sunulmasına karnımız tok.

Gülbenkyan Vakfı, bu yılın başında, Ermeni kültürü ve dilinin korunması ve geliştirilmesi amacıyla beş yıllık bir program taslağı açıkladı. Programın başında olan Razmik Panossian, taslağın şekillenmesi için Ermenistan’a, diasporanın çeşitli kentlerine ve Türkiye’ye çok sayıda seyahat düzenledi, kurumlarla, okullarla görüşmeler yaptı. Panossian, “Bu kuşak harekete geçmezse, Batı Ermenicesi kaybolacak. Sadece var olanın korunması değil, dilin gelişmesini sağlamak ve kültür üretimini teşvik etmek başlıca amacımız” diyor.

Hrant Dink Vakfı, 22-23 Kasım’da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde, ‘Mühürlü Kapı: Türkiye-Ermenistan Sınırının Geleceği’ adlı bir konferans düzenledi. Türkiye ve yurtdışından siyasetçi, akademisyen, aktivist ve araştırmacılar, iki gün boyunca, sınırı, sosyal, ekonomik, tarihsel ve güncel bağlamlarıyla tartıştılar. Bu konferansın başlıca konusu olan sınırı, hem siyasi hem de toplumsal açıdan tartışan katılımcılarla konuştuk.