DOSYA

Gazeteye göre, Adana katliamında adı geçen isimlerden biri olan bu kişinin Yeniköy’e kaymakam atanması, yalnızca tesadüf değil: “Bu olaylar, Mustafa Kemal Bey adında bir kişinin Pazar günü atanmasından itibaren baş göstermiştir. Bu kişi kimdir? Nereden gelmiştir? Geçmişi nedir? Bunu biz bilmiyoruz. Ancak bahsi geçen köylerin halkı arasında dolaşan söylentilere göre, bu kişi Adana olayları sırasında resmi bir görevle o bölgede bulunmaktaymış. Hükümet, her fırsatta birlik ve kardeşlik fikirlerini dile getirmekteyken, meselenin bu kadar ağır ve vahim bir hâl almasına neden göz yummuştur?

Apaçık Radyo/Radyo Agos'a 26 Nisan Cumartesi sabahı konuk olan yazar ve araştırmacı Nesim Ovadya İzrail, Hrant Dink Vakfı'nın 21-27 Nisan tarihleri arasında düzenlediği "Anma ve Alternatif Bir Gelecek İçin 23,5 Hafıza Mekânı’nda Buluşalım" başlıklı etkinlikler dizisi içinde gerçekleştirdiği '24 Nisan’ın İzinde' temalı Pangaltı hafıza yürüyüşünü ve bu yürüyüşte hikâyelerini aktardığı Ermeni aydınları anlattı.

Bu yazımızın amacı, yukarıdaki soruya verilen cevaptan yola çıkarak cevapta belirtilen 176 saatlik sürenin Sivaslı Ermeniler için ne ifade ettiğini anlatmak. Birileri için 176 sadece kuru düz bir rakamdan ibaret iken yüzbinler için bir ölüm yolculuğunun bitmez tükenmez zaman aralığını ifade ediyor.

Şiir 1922 yılında yayımlanmıştır. Ama onu ne zaman okusam beni yazıldığı tarihten tam yedi yıl öncesine, o korkunç cumartesi gecesine götürür. O gecenin hiç de tekin olmayan başlangıcını, acımasızlığını ve sonrasında yaşanacakların kederini hissederim.

İfade özgürlüğü kağıt üstünde korunsa da, Türkiye’de “Ermeni Soykırımı” kavramını kullanmak veya soykırım üzerine tartışma yürütmek, halen dokunanın yandığı bir mesele. Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesi Damokles'in Kılıcı gibi tepede sallanmaya devam ediyor. Mahkemeler, birbiri ardında beraat kararları çıkmasına rağmen dava açmaya devam ediyor. 24 Nisan’da yaptıkları basın açıklamaları nedeniyle haklarında her seferinde dava açılan Diyarbakır Barosu yöneticileri, “suçun yasal unsurlarının oluşmadığı” gerekçesiyle Şubat ayında altıncı kez beraat etti. 1915’i konuşmanın “Türklüğe hakaret” olarak yaftalanmasındaki ısrar, suskunluğu büyütüyor. Türkiye’deki ifade özgürlüğü mücadelesinin turnusol kağıdı olan Ermeni Soykırımı’nın yargıya ve topluma yansımalarını, avukat Eren Keskin ile konuştuk.

Ordu Ermeni cemaatinin büyüğü, sevgili Araksi Çitçiyan’ın Paskalya bayramının ikinci günü yani Merelots’ta Balıklı Ermeni Mezarlığı’nda 40 duası vardı. Hikayesini 24 Nisan’da yazmanın daha anlamlı olacağını düşündüm çünkü soykırımdan asla sağ çıkılamaz. Fiziki olarak kurtulabilirsiniz, ama zihniniz ve ruhunuz sonsuza dek işkence çeker.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla beraber üniversiteliler kitlesel olarak sokaklara çıktı.“Apolitik” olarak yaftalanan Z kuşağının attığı sloganlar ve taşıdığı pankartlardaki milliyetçi ton ise dikkat çekiciydi. “Milliyetçiliğin Dönüşümü ve Genç Yüzleri” araştırması tam da bu zamana denk geldi. İstanbul Gençlik Araştırmaları Merkezi tarafından Doç. Dr. Özlem Avcı Aksoy, Dr. Begüm Uzun Taşkın ve Dr. Cihan Erdal tarafından yürütülen, İstanbul, Uşak, Kayseri, Trabzon, Antep ve Van’da yapılan görüşmeler ile sosyal medya analizlerini içeren araştırma, incelenen vakalar ekseninde altı milliyetçilik tipi sıralıyor: Türk milliyetçiliği, Atatürk/Cumhuriyet milliyetçiliği, dindar/muhafazakar milliyetçilik, sınır/hudut milliyetçiliği, radikal milliyetçilik ve tekno-milliyetçilik. Özlem Avcı ile yeni neslin milliyetçilik algısını konuştuk.

YZ teknolojisi birçok ülkede birkaç yıldan bu yana eğitim sistemi içinde kullanılmaya başlandı. Bu yüzden ortak deneyimler oldukça az. Batı Ermenicesinin eğitim dilinde etkin bir şekilde kullanılabilmesi için, YZ dillerinden biri haline gelmesi ve devletin bu dildeki kaynakları dijitalleştirip erişime açması gerekmektedir. Batı Ermenicesine özel dil öğrenim platformları, öğretim materyalleri ve dijital içerikler geliştirilerek çocuklara ve gençlere yönelik oyun tabanlı öğrenme araçları hazırlanabilir. Atölye türü derslerle , Batı Ermenicesinin hem hiyerarşisi düşük bir şekilde kullanılması ve öğrenilmesinin, hem de gençlerin YZ ile verimli bir şekilde tanışmalarının önü açılmış olur.

Ermeni Soykırımı’na dair belgeleri Alman politikacılara ulaştıran ilk kişi olan Alman teolog Johannes Lepsius ve çalışmalarını, Lepsiushaus’un direktörü Dr. Roy Knocke anlattı.

Sivas Katliamı’nda yaşamını yitiren şair-doktor Behçet Aysan’ın kızı Eren Aysan ile 24 Şubat’ta düzenlenen Türk Tabipleri Birliği Behçet Aysan Şiir Ödülü Töreni’nde bir aradaydık. Eren Aysan, tören sonrası oturduğumuz masada Dr. Okan Toygar’ın sahafta bulduğu dergide babasının bir şiirine ilk kez rastladığında çocuk yaşına döndü. Şiiri okuyan Eren Aysan’ı, yine Sivas Katliamı’nda yitirdiğimiz Metin Altıok’un kızı Zeynep Altıok Akatlı kayda alıyordu. Bir yanda şaşkınlık bir yanda hüzün vardı. Bu geceden iki gün sonra, Sivas davası sanıklarından 17’sinin tahliye edildiği haberi geldi. Katliamı ve yargılamayı konuşmak için Eren Aysan’la buluştuk.