DOSYA

“Biz savaşırken onlar zengin oldu” söyleminde hiç dile getirilmeyip göz ardı edilen gerçek, Osmanlı çoğulculuğunun eşitsizliğe dayalı bir sistem üzerine inşa edildiğidir.

Kamran Elend’in ‘Kimliği Terennüm Etmek: Erivan Radyosu Kürtçe Yayını’ başlıklı kitabı İletişim Yayınları’ndan çıktı. Elend kitabında Kürt kimliğiyle Erivan Radyosu arasındaki güçlü ilişkiyi ele alıyor. Elend ile kitabından yola çıkarak Ermeni-Kürt ilişkilerine uzanan bir söyleşi yaptık.

Nehna.org Antakyalı Ortodoksların tarihini, kültürünü araştırmak ve yaşatmak için kuruldu. 15 Ekim’de faaliyete geçen platformda Antakyalı Ortodoksların güncel toplumsal sorunlarının yanı sıra yemek kültürü, müziği, dini yaşantısı ve tarihi üzerine yazılar ve röportajlar yer alacak. Altı kişilik bir ekip tarafından kurulan platformun kurucularından Anna Maria Beylunioğlu ve Emre Can Dağlıoğlu ile Antakyalı Ortodoksları ve nehna.org’u konuştuk.

1915’te Ordu’dan gitmek zorunda kalan erkekler, 40 kadar Ermeni kadın ve kız çocuğunu Paşaoğlu Hüseyin Efendi’ye, konağa bırakırlar. O dönem kimse Paşaoğlu Hüseyin Efendi’ye “Evde kim var? Kim yok?” diye soramadığı için bu kişiler 2,5 yıla yakın konağın yol tarafındaki, kapatılan mutfak bölümü ve kiler odalarına yerleştirilir. Bugün bu alan Etnografya Müzesi ofis ve depo alanı olarak kullanılıyor.

İdolü Osmanlı Meclisi Milletvekili Zohrap idi. Hayali Ermenistan Cumhuriyeti Konsolosu olarak çok sevdiği İstanbul'da görev yapmaktı.

Edvin, senin yaptığın işleri öyle kısa bir yazı ile ifade etmek çok zor. Anlatmaya kalksak bir kitap olur.

Ansiklopedi gibiydi Edvin Abi. İstanbullu bir Ermeni’ydi ancak aile yapısı oldukça kozmopolitti, bu anlamda esasında tam bir Osmanlı ailesine mensuptu ve edindiği bu kültür hazinesi onun hayata ve dünyaya hep açık ve çok boyutlu bakmasını sağlamıştı.

Edvin kendine, toplumuna ve tarihe eşine az rastlanır eleştirellikte bakmayı başarıyordu. Zira Hrant Dink’in bahsettiği derin kuyudan çıkabilmiş belki az sayıda Ermeniden biriydi. Bu yüzden geçmişi silmedi sahiplendi ve hep geleceğe, dermana odaklandı.

Anne tarafından Harputluydu Edvin. Harput ve çevresi üzerine yoğun muhabbetlerimiz de oldu. Anlatacak o kadar çok hikâyesi vardı ki, ailesinden, çocukluğundan, ilk gençliğinden. Onu ağzı açık dinlerdim, kimi zaman duygulanır kimi zaman gülerdim.

10 Ağustos 2021'de kaybettiğimiz gazeteci Raffi Hermon Araks’ı 1979’da başını çektiği ‘Menk Nor Serunt’ oluşumunu ve yayınlarını hatırlayarak analım.