SÜRYANİ

4-5 Ağustos 1933’te, Irak’ın Simele kentinde 5 bin Asuri-Süryani katledildi. Süryaniler için matem günü olarak kabul edilen 7 Ağustos’ta, her yıl katledilenler anılıyor. Katliamın 92’nci yılında, bölgedeki Süryanilerin özerklik talebinin yok sayıldığını söyleyen Süryani araştırmacı Dr. Aziz Emmanuel Zebari, “Bu gün, yaşanan acıların yanı sıra direnişin ve adalet talebinin de ciddi bir hatırlatıcısı. Katliam, hem tarihî bir yara hem de tanınma, haklar ve güvenlik mücadelesinde bir dayanışma noktası olmaya devam ediyor” dedi.

Süryaniler her yıl 4 Ağustos’ta, IŞİD’in 2014’te gerçekleştirdiği Ninova Ovası Soykırımı’nı anıyor. Soykırımın 12. yılında Agos’a konuşan Bethnahrin Yurtseverler Birliği Başkanı Joseph Saliwa, “Yeni soykırımlar yaşanmadan, Ninova Ovası’nda kalan son izler ve Hıristiyanlar korunmalı, güvenli bir bölgeye dönüştürülmeli” dedi.

Turabdin’in Bethkustan köyünde, anadilini ailesinden öğrenen Lukas Aktaş, Süryaniceyi yalnızca bir dil değil, “bir direniş, bir hatırlayış, bir umut” olarak anlatıyor. Çocukluğunda Süryaniceye sarılan Aktaş, bu yıl Artuklu Üniversitesi ve Süryani Dili ve Edebiyatı Bölümü birincisi oldu. Aktaş, “Bu dil olmadan dualarımız eksik kalır, hikâyelerimiz anlaşılmaz hale gelir, hatta mezar taşlarımız bile sessizleşir. Kendi hayatımda eksikliğini derinden hissettiğim Süryanice eğitimi, ileride başkaları için erişilebilir kılmak en büyük hedeflerimden biri” diyor.

İzla Cafe, Turabdin’de Süryani kadınlarının üretkenliğini, köklü yemek kültürünü ve dayanışmasını yaşatan üç Süryani kız kardeşin emeğiyle Haziran ayında açıldı. Kafeye emek veren kardeşlerden Songül Özgün Gürkan, “Bu kafe, kadın dayanışmasının kalbinden doğdu. Bir yandan bu toprakların kadim dağlarından biri olan İzla Dağı'na bir gönderme yaparken, diğer yandan ablamızın adını, anısını, mücadelesini ve insanlara kattığı umudu bu isimle yaşatıyoruz. Midyat’ta bir halkın ruhunu, kokusunu ve tatlarını hissetmek isteyen herkesi İzla Cafe’ye bekliyoruz” diyor.

Şam’da 22 Haziran’daki Mar İlyas Kilisesi’ne düzenlenen saldırıyı değerlendiren Bethnahrin Ulusal Konseyi Suriye temsilcisi Echoue Gouriye, “Bir ay önce, Levant Ulusal Konseyi temsilcileri, HTŞ’ye bağlı gruplar olduğunu düşündüğümüz kişilerce tehdit edildi. Tehdit ile kilise saldırısını birbirinden ayrı tutmuyoruz ve bir ‘tesadüf’ olduğunu düşünmüyoruz. IŞİD, bu saldırıyı üstlenmedi. Aksine köktenci Sünni bir grup üstlendi. Suriye Geçiş Hükümeti, Hıristiyan halklara güvence vermek için gerekli önlemleri almalı” dedi.

Türkiye’de yalnızca bir anaokulu bulunan Süryaniler, anadilinde eğitim hakkından faydalanamıyor. Uzman Süryolog ve Turabdin Enstitüsü Başkanı Adem Coşkun’un girişimiyle, Cumhuriyet tarihinde ilk kez, Mart ayında Midyat’ta Süryanice dil kursu açıldı. Üç ay süren kursta 29 öğrenciye eğitim veren Coşkun, “Süryaniler, anadillerine sahip çıkmalı” dedi.

ABD’nin Illinois eyaleti, 1915’te Süryani halkına uygulanan Sayfo Soykırımı’nı, 2025–2026 eğitim öğretim yılı lise müfredatına resmi olarak dahil etti. Ünitede, Sayfo’nun tarihsel bağlamı, nedenleri ve uzun süreli etkileri ele alınacak.

Şam’da, 22 Haziran’da Mar İlyas Kilisesi’ne yapılan saldırıda yaşamını yitiren 25 kişi, El-Kasaa mahallesinde düzenlenen cenaze töreni ile son yolculuğuna uğurlandı. Saldırının protesto edildiği Til Temir’deki basın açıklamasında da, faillerin bulunması ve yargılanması çağrısı yapıldı.

Dünyanın en eski ve tarihi Süryani Ortodoks manastırlarından biri olan Mardin’deki Deyrulzafaran Manastırı, Avrupa Konseyi'nin kültürel rotalarından Iter Vitis’e “Onursal Üye” olarak katıldı.

Mardin’de, 2024'te kurulan Fotohane Darkroom, göç mağduru çocuklara ücretsiz fotoğrafçılık ve karanlık oda teknikleri üzerine eğitim veriyor. Dünya Mülteciler Günü'nde atölye eğitmeni Amar Kılıç, 100’ü aşkın çocuğun analog kameralarla hayallerini fotoğraflama sürecini anlattı.