ARA

Türkiye ve Ermenistan için tarihi önemi olan bu ziyaret gerçekleşirken, İstanbul Ermenileri tarihi için utanç kaynağına sebep olacak -umarız tekrarlanmayacak- ve Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’nin tarihine kara bir leke olarak yazılacak bir rezilliğe daha şahit olduk. Patriğin yokluğunda muhtemelen de Ana Taht Eçmiadzin’den gelen talimatla Patrikhane yetkilileri Patrikhane’nin kapılarını kilitledi ve evine gelen misafire içeride olmalarına rağmen “evde değiliz” oyununu oynadı.

Patrikhane kendi açısından tutumunu doğru buluyor olabilir. Ancak burada iki sorun var. Öncelikle Türkiye-Ermenistan ilişkileri açısından tarihî bir ziyarette Patrikhane’nin böyle bir tutum takınması anlaşılır değil. Bunun da ötesinde, bir misafire gösterilmesi gereken asgari nezaket kuralları var. İkinci olarak şu soruyu da sormak durumundayız. Katolikos acaba siyasetin tamamen dışında bir kişilik mi?

20 Haziran gecesi geçirdiği kalp krizi sonucu 75 yaşında hayatını kaybeden Karagözyan Yetimhanesi Vakfı Başkanı, iş insanı ve hayırsever Dikran Gülmezgil, büyük bir kalabalığın katılımıyla son yolculuğuna uğurlandı.

Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetiyle İstanbul’a gelişinde Patrikhane’nin kapalı oluşu, özellikle Türkiye Ermeni toplumu içinde tepki ve üzüntü yaratmıştı. Paşinyan Kumkapı’daki Ana Kilise’yi ve Patrikhane bahçesindeki Gomidas heykelini ziyaret ettiğinde kendisini hiçbir ruhani karşılamadı. Tepkilerde Patrik Maşalyan ABD’de olsa bile diplomatik açıdan Patrikhane’nin açık kalması gerektiği öne sürüldü. Türkiye Ermenileri Patrikliği konuyla ilgili yazılı bir açıklama yayınladı. Açıklamada Paşinyan ile Tüm Dünya Ermenleri Ruhani Lideri Katolikos II. Karekin arasında yaşananlar hatırlatılarak "Patriklik Makamımız Sayın Başbakana tepkisini hissettirmeyi uygun addetmiştir. Burada amaçlanan, mevcut gergin ortamın tüm Ermeni dünyasında hoşnutsuzluk akımı ve olumsuz bir ortam yaratmış olduğunu yansıtmaktır" dendi.

Genocide/soykırım terimini literatüre sokan hukukçu Raphael Lemkin'in isminin olduğu anma plaketi Yerevan'daki Soykırım Anıtı'nın duvarına yerleştirildi.

Bu hâlâ normalleşme sürecinin tamamen sancısız olacağı anlamına gelmiyor, özellikle de Türkiye'nin seçenekler konusunda halen Azerbaycan'a bağımlı olduğu göz önüne alındığında. Yine de Ermenistan ve Türkiye arasında normalleşmenin asla kolay ve hızlı olamayacağı aşikâr. Ama her şeye rağmen, her iki ülkenin geldiği yere baktığımızda, bu süreç umutlu ve iyimser olmak için zemin sunuyor.

Şam’da, 22 Haziran’da Mar İlyas Kilisesi’ne yapılan saldırıda yaşamını yitiren 25 kişi, El-Kasaa mahallesinde düzenlenen cenaze töreni ile son yolculuğuna uğurlandı. Saldırının protesto edildiği Til Temir’deki basın açıklamasında da, faillerin bulunması ve yargılanması çağrısı yapıldı.

Ermenistan Soruşturma Komitesi, Başepiskopos Bagrat Galstanyan (basın bülteninde B.G. olarak ifade edildi) liderliğindeki Srbazan Paykar (Kutsal Mücadele) hareketi kisvesi altında örgütlenen, ülkede terör eylemleri gerçekleştirerek iktidarı zorla ele geçirmeyi amaçlayan büyük çaplı bir komplonun ortaya çıkarıldığını öne sürdü. Galstanyan gözaltına alındı.

Peki, Ermeni toplumu olarak, 2019’da, toplumumuzun ‘lideri’ olması için seçtiğimiz Patrik Maşalyan, kendisine verilen bu görevi bugüne dek başarıyla yerine getirebildi mi? Bu soruya şimdiye dek “Evet” diyenler dahi, Paşinyan’ın Türkiye’yi ziyareti boyunca Patrikhane’nin sergilediği tutum sonrası bundan şüphe ediyor. Zira Türkiye-Ermenistan arasındaki diplomatik ilişki her an kopmaya hazır incelikte bir iplikle bağlıyken, Ermenistan’ın iç anlaşmazlıkları sebebiyle koskoca bir ülkenin başkanını buna alet etmek, en basit ifadeyle politik bir skandaldır. Patrikhane geçen hafta bu skandala imza attı ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Türkiye ziyaretini görmezden geldi, modern dille ifade edecek olursak ghostladı.

Ermenistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Vahan Gostanyan, Ermenistan'da NEWS.am’a verdiği demeçte, Başbakan Nikol Paşinyan ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki görüşmenin oldukça olumlu bir atmosferde geçtiğini belirtti.