DOSYA

Amerikan Yabancı Misyon Komiserliği’nin (ABCFM) geçmişi 1830’lara uzanan ve 300 binden fazla kaynak içeren arşivi üzerindeki araştırmasında Marianna Hovhannisyan, 19. Yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında Anadolu’ya gelen Protestan misyonerlerin kayıtlarını inceledi. SALT Galata’da devam eden 'Boş Alanlar' sergisinde görülecebilecek arşiv çalışmasını Marianna Hovhannisyan ve SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Vasıf Kortun'la konuştuk.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Uluslararası Nükleer Güvenlik Zirvesi için gittiği ABD’de kaldığı otel, bir Ermeni yüzbaşıyı, mimar Mihran Mesrobyan’ı gündeme getirdi. Tarihin hafızası canlıdır ve hiç beklemediğiniz bir anda karşınıza çıkıp, kendisini hatırlatır.

Diyarbakır’da kiliselerin de ‘acele kamulaştırma’ listesine alınmasının ardından başlayan tartışma Sur’un, Suriçi’nin tarihini de bir kez daha gündeme getirdi. Anadolu Ermenileri ve Hıristiyanları tarihinde önemli bir yer kaplayan Diyarbakır, özellikle de Suriçi tarihi boyunca bu tür uygulamaların merkezinde oldu aslında. Zakarya Mildanoğlu, kamulaştırma kararı vesilesiyle hem Suriçi kiliselerinin, hem de Diyarbakır’da kamulaştırmanın tarihini hatırlatıyor.

Ermenice eğitimi almış bir Japon akademisyen Takayuki Yoşimura, Aram Haçaduryan ve Gomidas dinliyor. Öğrencilerine Hovhannes Tumanyan’ı anlatıyor. Hayalinin, bir gün Baruyr Sevag’ın şiirlerini “tüm derinliğiyle” kavrayabilmek olduğunu söylüyor.

Ressam ve araştırmacı Hrazdan Tokmajian'ın izinde, Soykırım’dan sağ kurtularak Halep’e ulaşmış Maraşlı, Urfalı ve Antepli kadınların beraberlerinde getirebildikleri iğne işlerine, üç şehrin nakışları arasındaki farka, 100 yıl içinde gösterdikleri değişimlere, anneden kıza öğretilen ve günümüze ulaşan sanata bakıyoruz.

Hrant Güzelyan’ın ‘Bolso Badenagan Dunı’ (İstanbul Çocukevi) adlı kitabı, Hrant Dink Vakfı Yayınları tarafından ‘Kamp Armen’e Giden Yol’ başlığıyla Türkçeye kazandırıldı. Güzelyan’ın 1960’ların başından 1980’lere uzanan anılarından oluşan kitap, Türkiye’nin ve Türkiye Ermeni toplumunun yakın tarihine de ışık tutuyor.

Tekirdağlı Apraham Kasapyan’ın anılarından oluşan ‘Kaç Kişisisiniz Boğos Efendi’ adlı kitap, kitapta adı geçen Armenuhi Köseyan’ın kızı ve torunu için çok farklı bir anlam ifade ediyor. Köseyan’ın kızı Sona Zartaryan ve torunu Arpi Gamze’yi, kitabın yazarı Apraham Kasapyan’ın kızı Janet Güllapyan ile Kasapyan’ın anılarını Türkçeye çeviren torunu Öjeni Höllüksever’i Agos’ta ağırladık. Kitap, Armenuhi Köseyan’ın kızı ve torununun ailelerinin geçmişiyle ilgili daha fazla bilgi edinmesine vesile olmakla kalmamış, aynı zamanda iki ailenin hayatta kalan fertlerinin birbirlerini tanımalarına ve dostluk kurmalarına da aracı olmuş.

‘Hodorçur, Vatanını Arayan Bir Gezginin Seyahati’ kitabı üzerine, Serhan Ada’yla ve Raffaele Gianighian’ın oğlu Nubar Gianighian’la sohbet...