ՀԱՅԵՐԷՆ

Իսթանպուլ Թեքնիք Համալսարանի կողմէ կազմակերպուած 20-րդ հնագիտական համաժողովին մաս կազմելու եւ Հայաստանի մէջ վերջին տարիներուն կատարուած հնագիտական աշխատանքներու մասին զեկուցելու համար, Պոլիս հրաւիրուած էր Հայաստանի ծանօթ հնագէտներէն Յակոբ Սիմոնեան։

«Հայապահպանման խոհեր» խորագրեալ մեր յօդուածին մէջ փորձած էինք լուսարձակի տակ առնել Մեծ Եղեռնի հետեւանքով հայրենի երկրէն զրկուած հայ ժողովուրդին իր ուրոյն դիմագիծը եւ ազգային յատկութիւնները պահպանելու եղանակները։

Մի պոէտ խոստովանում էր, որ պոէտի ողբերգութիւնը նրանում է, որ նա պոէտ է եւ ի վիճակի չէ պարզ ձեւով գրել, այլ կոչուած է յանգերով գրել… Այդ պոէտը 26 տարեկանում անձնասպան եղաւ։ Պոէտները յաճախ են անձնասպան լինում։ Ժուռնալիստները անձնասպան չեն լինում, նրանք շատ յաճախ սպանւում են այն ուժերի կողմից, որոնք կոչուած են լռեցնել ճշմարտութեան ձայնը։

Նախարարին ցեղասպանութիւնը ուրացող այս արտայայտութիւնները նորութիւն մը չեն։ Ան 2010-ին Եւրոպայի Խորհուրդի Պատգամաւորներու ժողովի նախագահի տիտղոսով պաշտօնական այցելութիւն մը կատարած էր Հայաստան։ Երբ ինք մերժեց ցեղասպանութեան յուշարձան այցելել, Հայաստանի կառավարութիւնն ալ «պաշտօնական այցելութիւն»ը վերածեց «աշխատանքային ժողով»ի։

Թէ ինչ եղաւ Ամիտայի փառք ու պարծանք Ս. Թէոդորոս կաթողիկէն, որուն կորսուիլն հայ պատմութեան մէջ սեւ էջ մըն է, երբ կրօնաւոր մը իր բոլոր կեանքը կը նուիրէ զայն գեղեցկացնելու եւ հայ մշակոյթի կեդրոն մը դարձնելու համար, դժբախտաբար այդ միեւնոյն վանքը գրեթէ 75 տարի վերջ ուրիշ կրօնաւոր մը… նոր Վասակ մը կը յանձնէ իւր ամբողջութեամբ՝ հեթանոսաց. Աստուծոյ փառաբանութեան Ս. Տաճարը վերածելով մզկիթի՝ «Գուրշունլու ճամի» անուամբ։

Թէ ինչ եղաւ Ամիտայի փառք ու պարծանք Ս. Թէոդորոս կաթողիկէն, որուն կորսուիլն հայ պատմութեան մէջ սեւ էջ մըն է, երբ կրօնաւոր մը իր բոլոր կեանքը կը նուիրէ զայն գեղեցկացնելու եւ հայ մշակոյթի կեդրոն մը դարձնելու համար, դժբախտաբար այդ միեւնոյն վանքը գրեթէ 75 տարի վերջ ուրիշ կրօնաւոր մը… Աստուծոյ փառաբանութեան Ս. Տաճարը վերածելով մզկիթի՝ «Գուրշունլու ճամի» անուամբ։

կարդալու համար կտեցէք ձեր փափաքած թիւին (PDF-ին)

Անշուշտ կարելի է հարցնել թէ այս բոլորը վերջին հաշւով ի՞նչ նպաստ պիտի ունենան տիրող այս դաժան վայրագութիւնը կանխելու համար։ Կարելի է նաեւ այս հարցումով վհատիլ, բայց մենք կրկնենք այն միտքը, որ արտասանած էինք մեր ելոյթի ընթացքին «Որքան ալ հակասական թուի, խաղաղութեան տիրանալու համար ստիպուած ենք անվարան կռուելու, քանի որ խաղաղութիւնը ո՛չ մաղթանքով պիտի կայանայ, ոչ ալ աղօթքով»։

Պարզւում է, որ պատերազմներն էլ են լինում երջանիկ կամ դժբախտ։ Զինուորը իր կեանքն է զոհաբերում յանուն հայրենիքի եւ զոհուելով՝ իր անունը փառքով պսակում եւ համալրում հերոսների շարքը։ Յամենայնդէպս այդպէս էր մինչեւ հիմա։ Այժմ պատերազմը պատերազմ էլ չի կոչւում. այն չի յայտարարւում, չկայ ռազմաճակատի գիծ, հրամանատարներ, զօրք չկայ իր տարբերիչ նշաններով, ուստի եւ զոհուածներն էլ հերոսներ չեն, իսկ նրանց շիրիմներն էլ անանուն են, միայն համարակալած։

Երկօրեայ միջոցառման ամենածանր բեռը խումբ մը ընկերներուն հետ ստանձնողը Միհրան Ուլիկեանն է։ Վաքըֆլըգիւղցիներու համար մի այլ հարազատ ու սիրելի անձնաւորութիւն։ Բացման կարճ ճառ մը կ՚արտասանէ ու խրախճանքը կը սկսի։ Միջոցառման երաժշտական բաժինը յանձնուած է «Ոմանք» խումբի անդամներ Լարա Նարին, Իլքէմ Պալսէչէն, Ռուբէն Մէլքիսէթօղլու, Սարօ Ուսթա, Սեւան Կարապետօղլու եւ Արի Հերկելի։